З гэтымі словамі Кройц схапіў бутэльку і прагна адпіў некалькі глыткоў.
– Я мушу рапартаваць наверх аб вашых паводзінах, Кройц.
– Рапартуйце, – Кройц сеў на крэсла. – Я ведаю, што нас ніхто не заменіць тут, а ваш рапарт ляжа разам з сотнямі іншых.
– Вы дазволіце нам завяршыць допыт? – умяшаўся доктар.
– Валяйце. – Кройц звесіў галаву і цяжка засоп.
Святлана прагна лавіла кожнае слова. Ніхто не запрыкмеціў, як збялела жанчына, убачыўшы лістоўку. Такія былі толькі ў яе. Стос лістовак яна атрымала ад камсамольскага лідара перад павальнымі арыштамі амаль месяц таму. Юнак збаўляўся ад улік, але гэта не дапамагло. Дзе адбыўся пракол? – ліхаманкава думала перакладчыца.
– Такім чынам, дамовіліся, – сказаў Краўцу доктар. – Я разумею, вы не ваюеце з Германіяй. Мы не ворагі, Вацлаў, так? Я прашу, не загадваю, а прашу, прывядзіце нас раніцай на тое месца, дзе вас паланілі салдаты вермахта. І там я ўсё вам растлумачу, даю слова. Вы ж зусім не ўсведамляеце, што тут адбываецца, так?
Сяржант згадзіўся.
– Паверце, вам лепш не адмаўляцца ад маёй прапановы, а дачакацца раніцы. У падвал вас болей не кінуць і не звяжуць, гарантую. Заставайцеся тут, – доктар паказаў на стол. – Ваша амуніцыя, калі ласка, мы ўсё адно не цямім у ёй. Гарэлка, закуска на ваша жаданне, мы гасцінныя людзі. Адпачывайце тут. Праўда, ахову мы пакінем, не думайце што-небудзь утварыць. І галоўнае, вам няма куды ўцякаць. Вакол поўна салдат.
“І без цябе ведаю”. – прабурчэў Кравец, калі Святлана старанна пераклала словы доктара Зільге.
– Не перашкодзіць крыху паспаць, – сказаў доктар групенфюрэру, соладка пазяхнуў і, узяўшы за локаць афіцэра, падштурхнуў да выхаду.
– Што вы робіце, доктар? – абурыўся Лутцэ за дзвярмі. – Чыстай вады вар’яцтва пакідаць палоннага вось так.
– Тссс. – Зільге прыклаў палец да вуснаў. – Папершае, акрамя намурзанага Кройца там яшчэ ёсць ахова, па-другое, у мяне з’явіўся план. Нам патрэбен дзясятак салдат.
– Сэрцам чую ліха, – дрыжачымі вуснамі прашаптала Святлана, апасліва назіраючы за сонным эсэсаўцам.
Вацлаў азірнуўся, ахоўнік са “шмайсерам” стаяў каля выхаду нібы каменны ідал. Сяржант вельмі шкадаваў, што ў яго зброі няма ніводнага баявога зарада. Асабліва не паваюеш.
П’яны Кройц раптам прачнуўся, блакітныя вочы немца гарэлі шаленствам. Ён схапіў лістоўку і паматляў ёю перад носам перакладчыцы.
– Цікава ведаць, дзе я знайшоў гэту рэч? – грозна зароў штандартэнфюрэр. Святлана задрыжэла, адчула, як душа хаваецца ў пяткі.
– Боязна? – яшчэ гучней распаляўся Кройц.
Яго ахапіла асалода ўдава, якому пашчасціла ўпаляваць труса. Падсмажаная алкаголем пачварнасць ката пераўтварала фрыца ў раз’юшанага звера.
– Фэрфлюхтышэ швайнэ! – вылаяўся Кройц і наліўся крывёй, яго вочы пачварна бліснулі. Скрозь сцятыя зубы эсэсавец працадзіў у Святланін напалоханы твар:
– Я вас усіх ненавіджу! Камуністы, чырвоныя, партызаны, падпольшчыкі – брыдота, свінні! Перакладчыца ўсхліпнула.
– Я даўно сачыў за табой, ведаў пра сувязь з партызанамі. Цябе не расстралялі, бо я чакаў, ты выведзеш на астатніх. Твайго апошняга сувязнога мы спалілі сёння ў Трыполлі. Мы непераможныя! – голас Кройца сарваўся на хрып.
– Вы хаваецеся па лясах, а мы вас душым і будзем душыць. Нават калі Саветы перамогуць, нашы ідэі не згаснуць. Праз пяцьдзясят, сто гадоў мы адродзімся!
Кройц па-вар’яцку пырскаў слінай і зыходзіўся на крык.
– Выйдзі! – гаркнуў ён ахоўніку.
Узброены эсэсавец хутка знік.
– А ты глядзі, – загадаў Кройц Вацлаву. І хоць сяржант не ведаў нямецкай мовы, але сэнс здагадаўся. Афіцэр схапіў Святлану за плечы, шпурнуў жанчыну на канапу, наваліўся зверху і пачаў зрываць аддзенне. Вацлаў зразумеў: іншага зручнага выпадку чакаць нельга.
Праз імгненне недапітая бутэлька шнапса апынулася на галаве штандартэнфюрэра. Кройц захрыпеў, пускаючы чырвоныя бурбалкі і споўз на падлогу…
Святлана плакала. Вацлаў дапамог ёй падняцца. Перакладчыца ледзь трымалася на ватных нагах.
– Нельга марудзіць, – спакойна прамовіў сяржант, накіраваўся да вакна і пачаў шукаць шпінгалеты. – Ахоўнік можа вярнуцца.
У дадзены момант Вацлаў маліў нябёсы, каб знадворку іх ніхто не заўважыў.
…Ішлі ў прыцемках. Хаваліся ў ценях. Дабраліся да акраін гарадка, перавялі дыханне. Навокал панавалі спакой і цішыня. Таямнічая поўня залівала гмахі дамоў чароўным святлом, якое, здаецца, пералівалася песняй у начной цемры. Недзе далёка галасіў сабака.
“Надта спакойна вакол, – думаў Вацлаў. – Так не бывае”.
Усю амуніцыю ён захапіў з сабой. Штучнае зялёнае лісце маскхалата злівалася з кустоўем. Сяржант зачэрпнуў бруду і расцёр па твары, зрабіўся зусім непрыкметным.