En tiu spiritostato, mirante pri la sinsekvo de la okazaĵoj, li iris longajn stratojn, plenajn de movado, krioj, insultoj kaj sango. Posedita de konsterno, Jerusalem mobilizis siajn lastajn fortojn, por eviti sian tutan disruiniĝon.
Post kelkaj horoj, elĉerpite de laceco kaj soifo, Publio kaj lia amiko estis kondukitaj en la malhelan kabineton de Juda ĉefo, kiu disdonis la plej malhumanajn ordonojn je turmento kaj morto kontraŭ ĉiuj arestitaj Romanoj, revenĝe al la kruelaĵoj de la malamiko.
Apenaŭ li vidis tiun maljunan Izraelidon kun karakterizaj trajtoj, Publio avide serĉis, per la penso, ian similan figuron en la arkivo de siaj plej profundaj kaj malproksimaj rememoroj; li tamen ne povis tuj identigi tiun homon. Sed la maljuna ĉefo fiksis sur lia sian ruzan rigardon kaj, farante spontanean geston de kontenteco, ekkriis kun flamanta malamo, montriĝanta ĉe ĉiu el liaj vortoj:
Senatanaj Moŝtoj - li akcente diris kun sarkasmo kaj naŭzo -, mi konas vin jam de multaj jaroj...
Kaj fikse rigardante Publion, li pike emfazis:
Honoras min precipe la ĉeesto de la fiera senatano Publio Lentulus, iama reprezentanto de Tiberio kaj de la lin sekvintaj imperiestroj en ĉi tiu provinco, persekutata kaj turmentata de la Romaj plagoj. Mi ĝojas, ke la fortoj de la destino ne konsentis, ke mi foriru en la alian vivon, post penplena maljuneco, ne venĝinte neforgeseblan insulton.
Alpaŝinte al la maljuna patricio, kiu forte surprizita lin rigardis, li impertinente demandis:
Ĉu vi ne rekonas min?
Sed la mieno de la senatano vidigis lian profundan fizikan konsumitecon ĉe tiu kruda provo de lia vivo; vane li rigardis la malfortikan, makiavelan figuron de Andreo de Ĝioras, nun kun alta influo ĉe la laboroj en la fama Templo, pro la riĉeco, kiun li sukcesis atingi.
Konstatinte, ke lin ne povis rekoni la arestito, kies ĉeesto lin pli interesis kaj kiu ĉiujn liajn demandojn respondis per senvorta nea gesto, la maljuna Judo sarkasme klarigis:
Publio Lentulus, mi estas Andreo de Ĝioras, tiu patro, kiun vi iam insultis per via troa fiera aŭtoritato. Ĉu vi nun memoras min?
La arestito kapjesis.
Sed, vidinte, ke lia trokuraĝa sinteno ne timigas la senatanon, la ĉefo de Jerusalem insistis furioza:
Kaj kial vi ne humiliĝas en ĉi tiu momento antaŭ mia aŭtoritato? Ĉu vi ne scias, ke mi povas hodiaŭ decidi pri via destino? Kial vi ne petas de mi kompaton?
Publio estis elĉerpita. Li rememoris siajn unuajn tagojn en Jerusalem kaj la viziton de tiu inteligenta, indignanta terkulturisto. Li penis rememori la ordonojn, kiujn li, kiel politikisto, donis, por ke la filo de tiu Judo revenu al la patra hejmo, sed ne memoris, ĉu li verŝis tiom da galo en tiun nerezignaciantan koron. Pro sia intima spirita humoro li decidis nenion diri al tiu kruela, ekzaltita homo; tamen, ĉe tiu impertinenteco, ne rezignante la malnovajn tradiciojn de fiero kaj vantamo, kiuj lin iam karakterizis, kaj kvazaŭ dezirante montri kuraĝon ĉe tiaj amaraj cirkonstancoj, li fine rebate diris energie:
Se vi opinias, ke vi ĉi tie plenumas ian sanktan devon, superan ol ĉia aparta kaj malpli digna sento, ne atendu peton pri indulgo pro tio, ke vi faras vian devon.
Incitite de la neatendita respondo, Andreo de Ĝioras kunŝovis la brovojn kaj ekpaŝis tien kaj reen en la vasta kabineto, kvazaŭ cerbumante pri la plej bona rimedo efektivigi sian teruran venĝon.
Post kelkaj momentoj da peza silento, kvazaŭ veninte al solvo konsenta kun liaj bestaj projektoj, li per kaverna voĉo vokis unu el la multenombraj gardistoj kaj ordonis:
Iru rapide kaj, komisie de mi, diru al Italo, ke li estu tie ĉi morgaŭ, frumatene, por plenumi iun mian ordonon.
Kaj dum la sendito eliris, li sin turnis jene al la du
kaptitoj:
- La kapitulaco de Jerusalem tuj okazos, sed mi oferos la lastan guton da sango de mia maljuneco, por ekstermi tiujn vipurojn, vian popolon. Via malbeninda raso venis satiĝi en la elektita urbo, sed mia venĝo falos sur vin, fieraj komisiitoj de la Imperio de la malpieco kaj krimo! Kiam la pordegoj de Jerusalem malfermiĝos, mi estos jam plenuminta mian nepran intencon!
Li eksilentis, kaj ĉe simpla gesto la du amikoj estis pelitaj en senluman, malseketan karceron, kie ili pasigis teruran nokton en doloraj konjektoj, interŝanĝante amarajn konfidencojn.
En la sekvanta mateno ili estis vokitaj por la ekstrema
provo.
Jam aŭdiĝis en la urbo la unuaj bruoj de la venkantaj Romaj trupoj, kiuj sin fordonadis al terurado kaj disrabado kontraŭ la humiligita kaj senarmila popolo. Ĉie virinoj kaj infanoj rapidis amase eliri el la urbo, meze de infera, korŝira kriegado; sed en tiun domegon kun dikaj ŝtonmuroj rifuĝis granda nombro da ĉefoj kaj batalantoj, por la lasta kontraŭstaro.
Publio kaj Pompilio estis kondukitaj en vastan ĉambron, ke kie ili povis aŭdi la kreskantan bruon de la venkanta imperia armeo, post dramaj, sangelverŝaj okazaĵoj kaj dum tiom da momentoj da teruro, rabado kaj lukto; sed tie, en tiu ampleksa, fortigita ĉambro, ilin ĉirkaŭis centoj da armitaj soldatoj kaj kelke da politikaj ĉefoj de la Izraelida rezistado, kiuj ilin rigardis kun fiera malŝato.
Ĉe la venka antaŭeniĝo de la Romanaj legioj, maltrankvileco kaj teruro posedis ĉiujn mienojn; tamen ĉiuj interesiĝis pri la du kaptitoj, gravaj personoj de la
Imperio, kvazaŭ tiuj estus la lasta objekto, ĉe kiu malamo kaj venĝo povus satiĝi.
Sed, por iom modifi tiun sendecidan situacion, Andreo de Ĝioras prenis la parolon kaj per stranga, terura voĉo, kiu tondris en la tuta domo, diris:
Sinjoroj, ni venas al la fino de nia senespera defendo, sed ni havas la konsolon gardi du grandajn ĉefojn de la malbeninda politiko de rabado de la Roma Imperio! Unu el ili estas Pompilio Krasso, kiu komencis sian karieron de politikisto en ĉi tiu malfeliĉa provinco, kie li malfermis longan periodon da teroro ĉe niaj kompatindaj samlandanoj! La dua, sinjoroj, estas Publio Lentulus, fiera komisiito de Tiberio kaj de la imperiestroj, poste regintaj, en la ĉiutempe humiligata Judujo; tiu, kiu sklavigis niajn ankoraŭ junajn idojn, starigis krimajn procesojn en ĉiuj partoj de la provinco, kaj el sia sinjora loĝejo en Galileo, levis ĝis la apogeo la timegon de niaj persekutataj kaj skurĝataj fratoj! Nu! antaŭ ol la fiaj soldatoj de la imperia disrabado nin kaptos kaj ekstermos, ni plenumu nian decidon!
Ĉiuj ĉeestantoj aŭdis lian parolon, kvazaŭ ĝi estus la superega ordono de iu ĉefo, kiun oni devas blinde obei.
La du senatanoj estis tiam ligitaj per pezaj feraĵoj al la ŝtipoj de torturo, sen ia libereco de la membroj; ilia movokapablo limigis sin je la okuloj silentaj kaj serenaj ĉe la ofero.
Nia venĝo - rekomencis la malamema Izraelido, klarigante - devas obei la ordon de la aĝoj. Unue, mortos Pompilio Krasso, ĉar li estas la pli maljuna kaj por ke la vantama senatano Publio Lentulus komprenu nian penon nuligi la fortikecon de lia malbeninda Imperio.
Pompilio longe rigardadis sian amikon, kvazaŭ lin angore, mute adiaŭante en la ekstrema momento.
Nikandro, ĉi tiu tasko koncernas vin - diris Andreo, turnante sin al unu el siaj sampartianoj.
Kaj, donante glavon al la fortika soldato, li aldonis kun profunda sarkasmo:
Eltiru al li la koron, por ke ĝin vidu lia amiko, kiu por ĉiam gardu en la memoro la hodiaŭan scenon.
La okuloj de la kondamnito ekbrilis de intensa angoro, kaj la vizaĝo palegiĝis, elmontrante la dolorajn emociojn, kiuj posedis lian animon. Tiam li kaj lia samsortulo interŝanĝis neforgeseblan rigadon.
En nemultaj minutoj Publio Lentulus ĉeestis tiun abomena operacion. La blankhara kapo de la ekzekutito antaŭen kliniĝis ĉe la unua glavobato, kaj el lia malgrasa torako estis perforte eltrancita la sanganta, ankoraŭ batanta koro.
Dum tio, la postvivanta senatano jam aŭdis la bruon de liaj venkantaj samlandanoj, kiuj alproksimiĝis, kaj ŝajnis al li, ke oni jam miksbatalas apud la pordoj de tiu tumulta bando da venĝemaj, krimaj homoj. La monstra sceno glaciigis de teruro lian spiriton, ĉiam optimistan kaj kuraĝan, sed ĉe tiu angora travivaĵo li ne perdis tiun fieran, rigidan teniĝon, kiun li al si mem altrudis.