La maljuna Publio Lentulus havis dolorlarmon sur la angulo de la estingiĝintaj okuloj; sed Anna, kiu atente aŭskultis liajn parolojn kaj opiniojn kaj kiu forte ĝojis, konstatante, ke la fiera senatano atingis, sur la kampo de la Evangelio, la plej ĝustajn konkludojn, al kiuj ŝi mem venis dum siaj meditoj de maljunulino, bonkore klarigis, kvazaŭ ŝiaj simplaj kaj firmaj asertoj sonus ĉe la momento oportuna por la konsolo de ĉiuj:
Senatano, ĉiuj viaj konsideroj estas saĝaj kaj pravaj. Tiun leĝon pri la multaj ekzistadoj, por ke ni lernu vivi per la akraj luktoj en la mondo, mi plene akceptas, ĉar en siaj diaj lecionoj Jesuo asertis, ke "se homo ne estas denove naskita, li ne povas vidi la regnon de Dio". Mi tamen opinias, ke, malgraŭ via fizika blindeco kaj viaj suferoj, kiujn ni scias kompreni laŭ ilia tuta premanta intenseco, vi sendube havas la animon plena de kredo kaj esperoj je la spirita estonteco, ĉar la Kristo certigis al ni ankaŭ, ke Nia Patro ne volas, ke eĉ unu el Liaj ŝafoj pereu!
Publio Lentulus sentis, ke ia neklarigebla forto ŝprucas en lia animo, kvazaŭ nekonata fonto da stranga konsolo, preparanta lin, por ke li digne alfrontu ĉiajn ĉagrenojn.
Jes - li murmuris -, ĉiam Jesuo, ĉiam Jesuo! Sen li, sen la instruoj de liaj vortoj, kiuj plenigas nin per kuraĝo kaj fido, por ke la animo atingu pacan regnon, mi ja ne scias, kio fariĝus el la homoj, enfermitaj en la karcero de la surteraj turmentoj... Sep jaroj da suferoj, en la solejo de miaj mortintaj okuloj, ŝajnas al mi sep jarcentoj da kruela lernado! Sed nur tiel mi povus kompreni la lecionon de la Krucumito!
Dirinte la vorton "krucumito", la maljuna patricio reen portis sian penson al Jerusalem, ĉe la Pasko de la jaro 33. Li rememoris, ke li havis en la manoj la proceson de la Dia Sendito, kaj nur nun li konsideris la grandegan prirespondecon, en kiu li estis implikita en tiu neforgesebla, dolora tago. Post longa paŭzo li ekkriis:
Terure estas pensi, ke, por tia spirito, kia li estis, ni faris nenian decidan paŝon, kiu lin defendus en la dolora momento de la malhonora krucumo! Al mi, kiu nun vivas nur per amaraj rememoroj, ŝajnas, kvazaŭ li ankoraŭ staras antaŭ miaj okuloj, kun la bedaŭrindaj cikatroj de la martirigo.
"Ĉe li koncentriĝis la tuta superega amo de la Ĉielo, por la elpago de la pekoj sur la Tero, kaj tamen mi vidis neniun, kiu pledus por lia liberigo aŭ efektive klopodus por li!"
Escepte de unu homo... - subite diris Anna.
Kiu kuraĝis tiel noble agi? - demandis la maljuna blindulo, mirigita. - Mi ne eksciis, ke iu lin defendis.
Vi ĝis hodiaŭ ne sciis, ke, aŭdinte niajn petojn, via digna edzino, mia neforgesebla bonfarintino, tuj iris al Poncio Pilato, kiam la nigraspekta homamaso eliris el la Romana provinca kortumo, por interhelpi por la Mesio el Nazaret, maljuste kondamnita de la furioziĝinta popolo. La provincestro akceptis ŝin en sian privatan ĉambron, sed vane la nobla sinjorino petegis de li kompaton kaj indulgon por la Dia Majstro.
Ĉu do Livia iris ĝis la ekstremo sin turni al Pilato, por pledi por Jesuo? - demandis la senatano interesita kaj perpleksa, rememorante tiun turmentan tagon de sia vivo kaj la kalumniojn de Fulvia kontraŭ lia edzino.
Jes - respondis la servistino -; pro Jesuo, ŝia nobla koro flanken metis ĉiajn konvenciojn, ne hezitis kontentigi niajn petojn kaj ĉion eblan faris por la Majstron savi de la malhonora morto!
Publio Lentulus tiam sentis grandan malfacilecon por esprimi siajn pensojn; konfuzita meze en siaj amaraj rememoroj, li havis la gorĝon sufokita de emocio kaj la estingiĝintajn okulojn nebuligitaj de larmo... Sed Anna elvolvis ĉiujn detalojn de tiu korprema tago kaj siajn travivitajn emociojn, dum la senatano kaj lia filino aŭdadis ŝin, plorante sur la vojo de la doloro, de la danko, de la resopiro.
Kaj tiel, ĉe la finiĝo de ĉiu tago, sub la hela kaj parfumplena ĉielo de Pompejo, tiuj tri animoj, en la milda,
malgaja lumo de la amaraj instruoj de la destino kaj sekvante siajn kortuŝajn rememorojn, pretiĝadis por la konsolaj realaĵoj de la morto.
X
DUM LA LASTAJ MINUTOJ DE POMPEJO
En unu hela mateno de la jaro 79, la tuta Pompejo vekiĝis meze de festa aktiveco.
La urbo estis akceptinta la viziton de klera kvestoro de la Imperio, kaj, en tiu tago, ĉiuj stratoj estis plenaj de brua gajeco; post nemultaj horoj estis okazontaj en la amfiteatro la brilegaj festoj, per kiuj la registaro deziris soleni tiun fakton meze de la ĝojo de ĉiuj.
Por la maljuna senatano Publio Lentulus tiu vizito havis apartan gravecon, ĉar la alta gasto de Pompejo kunportis, destinitajn al li, alte signifan leteron kaj honorajn respektaĵojn de Tito Flavio Vespaziano, tiama imperiestro, surtroniĝinta post sia patro.
Ankoraŭ pli: akompanis la eminetan kvestoron ankaŭ Plinio Severus, jam en matura aĝo, plene revirtiĝinta kaj nun konsiderante sin rehonoriĝinta ĉe sia edzino kaj ĉe iu, kiun lia koro rigardis kiel patron.
En tiu tago, dum Anna persone direktis la hejmajn laborojn de multenombraj sklavoj kaj servistoj, preparante la akcepton al la vizitanto, Publio kaj lia filino sin reciproke ĉirkaŭprenis, kortuŝitaj de la agrabla surprizo, kiun la destino, kvankam malfrue, destinis por ili. Avizitaj per senditoj de la karavano da altrangaj patricioj, ili elverŝis siajn plej dolĉajn emociojn, ĉe la ridetanta perspektivo akcepti la erarintan filon, tiom da jaroj forestantan de iliaj karesaj amikaj brakoj.
Antaŭ tagmezo, riĉega kolekto da ĉaroj, ornamitaj ĉevaloj kaj radiantaj juveloj sur brilaj vestoj haltis ĉe la pordoj de la kvieta gracia vilao, kio vekis la admiron kaj vidamon de la najbaroj; kaj tuj poste fariĝis efektiva bolegado de ĉirkaŭprenoj, karesoj, konsolaj kaj ĝentilaj vortoj.
Preskaŭ ĉiuj patricioj, ekskursantaj tra Kampanio, konis la senatanon kaj lian familion, kaj tial la okazaĵo estis agrabla renkontiĝo de koroj.
Publio Lentulus longe ĉirkaŭprenis Plinion, kiel li farus al tre amata filo, veninta de malproksime kaj kies forestado estus treege daŭrinta, kvankam li plej profunde sentis impulsojn de amelverŝado, kiujn lia koro subpremis, por ne veki la malpravan miron de la ĉeestantoj.
Mia patro, mia patro! - diris la filo de Flaminio per diskreta tono, apenaŭ perceptebla por la oreloj de Publio, kisante ties maljunan frunton. - Ĉu vi jam pardonis min?
Ho filo, kiel longe vi malfruis! Mi amas vin kiel ĉiam, kaj la Ĉielo vin benu! - respondis la maljunulo emociita.
Post la dolĉa renkontiĝo de Plinio kun sia edzino, tuj diris la kvestoro meze en la silento de ĉiuj:
Senatano, estas por mi honoro porti al vi altvaloran donacon de Cezaro, akompanatan de dankletero de la alta administrantaro de la Imperio; tio estas unu el la plej fortaj kaj pravaj motivoj, kial mi troviĝas en Pompejo. Mi komisias nian amikon Plinio Severus por nunmomente doni al vi ĉi tiujn relikvojn, kiuj reprezentas unu el la plej signifoplenaj honoroj de la Imperio al la penoj de unu el ĝiaj sindonaj servantoj!
Publio Lentulus bone sentis la plej profundan emocion de tiu horo. La respekto de la imperiestro, la delikata ĉeesto de la amikoj, la reveno de la bofilo al liaj patraj brakoj, ĉio ĉi naskis en lia koro kapturnan ĝojon.
Tamen liaj okuloj nenion povis vidi. En la sino de sia nokto li aŭdis tiujn noblajn parolojn, kvazaŭ iu ekzilito el la lumo, kiu, el kiu estus eltiritaj la plej dolĉaj rememoroj.
Amikoj - li diris, viŝante larmon, kiu elŝteliĝis el liaj estingiĝintaj okuloj -, ĉio ĉi estas la plej granda rekompenco en mia tuta vivo. Nia imperiestro estas tro malavara spirito, ĉar vere mi faris nenion, por meriti la dankon de la patrujo. Mia animo tamen ĝojegas kun vi, miaj samcivitanoj, ĉar nia kolektiĝo en ĉi tiu domo estas simbolo de unueco kaj laboro ĉe la altaj postenoj de la Imperio!
En tiu momento, iu ekprenis liajn ŝrumpintajn manojn kaj ilin levis ĝis siaj malsekaj lipoj, sed en la kavetoj de la sulkoj tiu lasis du varmajn larmoj n: per spontanea ekvomo, Plinio Severus ja genuis kaj, kisante liajn manojn, manifestis sian amon kaj dankon, samtempe kiel li donis la imperiestran leteron al la maljuna senatano, kiu jam ne povis ĝin legi.