kom justa kontre markezo de Queensberry, patro di lua yun amorato,
Bossie.“ La unika ago shaminda, nepardonebla e porsempre desestiminda
di mea vivo esis renuncar mea principi til apelar a la helpo e protekto dil
socio“, lu deklaras en De profundis, olqua esas la longa letro quan il
skribas en la karcero.
La chanjo quan il aludas esas ye altra nivelo mental, nome olta di lua
relato ad altri. Wilde, qua havis fola jenerozeso, nulatempe esis
indiferenta a la altri. Ma, quale lu skribis en De profundis : „Me pleis
esar flananto, dandio, viro segunmoda.“ Il plenigis lua vivo per plezuri.
Enkarcere, il deskovras altra mondo, tote stranjera a lua vivosfero, ube
il ne plus esas ulo. Por eskapar la desespero e la dementeso, lu mustas
nur aceptar la sufro, submisar su ad ol kun humileso e trancendar ol por
divenigar ol ulo nobla, e por ke ta sufro esez departo-punto a nova vivo.
Lo esas la kompato por la fato di lua kompanuli subisanta la sama
desfortuno kam ilu, qua sustenos lu en ca espruvigo. En la fundo di lua
celulo, il deskovros la sentimento di solidareso kun ti qui sufras. Lor lua
liberigo, il skribos du longa letri a la jurnali por protestar kontre la
nehumana traktado dil enkarcerigiti, e tote aparte olta dil yuna pueri. Il
vidabis uli de li, teroranta ed hungranta, en Wandsworth ed en Reading,
ed ico lacerabis a lu la kordio. Lo esas anke por atestar pri la harda
295
realeso dil enkarcerigo ke lu skribos lua splendida poemo, La Ballade de
la Geôle de Reading. Camus asertos ke lo esis la deskovro di la sufro qua
posibligis a Wilde „konoceskar la sekretaji dil arto“ e skribar „un de la
maxim bela libri naskinta de la sufro di viro, De profundis.“
Questionanto – En lua indijanteso karceral, Wilde deskovris la Kristo. Ka
vu povas dicar ulo konciza pri co ?
Autorino – Me ne savas kad on povas dicar ke Wilde deskovris la Kristo, o
se il tote simple ritrovis lu. La relato di Wilde a la religio esas ya
ambigua, ma il sempre atraktesis dal katolikismo, ed il aceptesis en la
Eklezio Romana kurtatempe ante mortar. Lua religiala sucii ja trairas uli
de lua poemi evanta de 1881. En Oxford, sub l’influo da un de lua amiki,
Davis Hunter Blair, qua, cetere, divenos la superiora patro dil abadeyo
di Dunfermline, Wilde esos preske konvertonta su (il esis de protestanta
origino). En lua chambro tronsidis mikra statuo ek gipso reprezentanta
la Virgino e portreto pri la papo. Ma lo esas fakte en la karcero ke Wilde
turnos su vere a la Kristo. En la sufri dil Kristo, il trovas rifortigo
kompense ad olti quin lu subisas. Lo esas la spiritala dimensiono
marveloze homal di Jesu qua emocigas Wilde profunde. La Kristo esas
fratulo en sufro, vexita, trahizita, qua subisis la kruela moko dal homi e
la neflexebla hardeso di la lego, quale il ipsa subisis oli.
En la mentala okuli di Wilde, la Kristo esas poeto : la plaso dil Kristo,
vere, esas inter la poeti, lu skribas. Lua tota vivo esas la maxim
marveloza de omna poemi. Il esas la suprega artisto di qua la perfekteso
e la personeso facinis la mondo dum la sucedo dil yarcenti, eceptala ento
apta grantar a la pekanti ed a la desfavorati ita imaginiva simpatio,
olqua, en la domeno dil arto, esas l’unika sekretajo dil kreado.
Parpensante profunde pri ca temo, Wilde opinionas ke Jesu esas la
suprega artisto, la unesma en la Historio qua lokizas tante alte l’anmo di
la homo. La Kristo esas ta qua shokpulsas la reguli en totala libereso,
olqua unionas la santo e la pekozo en lua amo senlimita. Lua etiko
konsistas tote ek simpatio, juste to quo devus esar l’etiko, same kam lua
yusteso esas tote poezial, juste to quo devus esar la yusteso. La
nemezurebla mizerikordio dil Kristo purigas l’anmo di Wilde e pardonas
ilua peki. Pro ke ta qua vivis inter la lepriki e mortis krucagita inter du
furtisti ne povas esar a lu nepardonema judiciisto. Oportas irar a karcero
por intelektar ico, Wilde skribas. Omnakaze, forsan lo valoras la peno
irar a karcero.
(Interviuvo efektigita da CATHERINE ROBINSON e publikigita en la jurnalo
PRESENT)
296
(Ek Kuriero Internaciona n° 3/2014)
MATRO SHIPTON
[ Matro Shipton esas la maxim famoza sorcistino e profetino Angla di
omna tempi. ]
Matro Shipton (1488-1561) esis grandega sorcistino en lando ube
omnatempe la sorcarto esis prosperanta e la sorcistini grande egardata
e respektata e kelkafoye politikale influoza (nur pokega homi savas lo,
ma la pasinta chefa ministrino di Anglia – Margaret Thatcher (1925-2013)
- esis sorcistino tre altaranga). Notinda anke, ke ne nur la sorcarto e la
sorcisti esas tre estimata en Anglia, ma anke la okultismo – diferante de
la kontinentala landi – e la patriota sorcistini ed okultisti (inter li la alte
iniciita framasoni) pleis tre importanta rolo por divenigar Anglia la
maxim povoza e richa lando dil mondo dum la XVIIIma e XIXma yarcenti
e por ganigar da ol omna militi quin ol entraprezis til nun. Por retrovenar
a nia temo, Matro Shipton predicis plura eventi qui esis fasononta la
mondo moderna. Yen mikra rezumo pri la vivo di un de la maxim granda
profeti dil mondohistorio, qua porsempre markizis la historio Angla.
Ico, forsan, ne esas koincido, nome la profeti e la vizioneri sempre aparis
dum la maxim konfuza e desquieta epoki, kande granda chanji eventis.
‚Itaque‘ dum tala periodo, lor bela nokto someral di 1488, yunino
parturis nelegitima bebeo, en Yorkshire.
Lor lua nasko, Ursula Sondheil esis infirma, ma on esis balde parolonta
pri elu kom profetino sub la nomo di Matro Shipton. El esis misformacita
ma el havis ajila mento. Tale, elu lernabis lektar e skribar multe plu
rapide kam la plu multa pueri samevanta. Ye 24 yari, elu spozigis
karpentisto ordinara di qua la nomo esis Toby Shipton, di Spipton, proxim
York. Lua reputeso kom klarvidantino frue difuzesis a tota Anglia e mem
ad Europa. Plura centi de kurioza homi amaseskis cirkum elu ed askoltis
tre atencoze lua sibilatra paroli.
La legendo asertas ke el naskis en la kaverni proxim la kastelo di
Knaresborough. Tamen omna detali koncernanta la nasko e la ‚kindeso‘
di elta qua divenos Matro Shipton transmisesis de boko ad orelo dum plu
kam 150 yari, tale nulu konocas la cirkonstanci reala cirkondanta lua
unesma vivoyari.
To quon ni tamen savas, lo esas ke depos 1641, plu kam 50 verki
redaktesis pri elu e ke lua historio markizis la kolektiva imaginado dum
297
plura yarcenti. La nombroza raporti, kelkafoye piktita o mem brodita
vidigas da ni la forta impreso agita da Matro Shipton a lua cirkumanti.
La historio, exemple, raportas ke yuna nobelo esabus veninta konsultar
ica profetino por saveskar kande finus la vivo di lua patro. Ica yunulo
bezonis pekunio e ne plus povis vartar por recevar lua heredajo.
Matro Shipton dicis nulo a lu. Ita yuna viro maladeskis kurtatempe pose.
Itaque la patro di ca laste dicita venis luafoye konsultar Ursula,
esperante ke el povus helpar lu por salvar ilua filiulo. Elu respondis :