MISKOMPRENATA COUTURAT
Me sempre opinionis, ke esas stranja fakto, la aserto da Couturat pri
darfar diskutar senfine relate la konstanta perfektigo di nia linguo. Ma
ica aserto esis mutilita ed exter lua kuntexto. Yen la verajo cherpita ek
la libro : « Doktoro Louis Couturat 1868 – 1914 » da L. de Beaufront e
publikigita che la « Universitatsdruckerei, Werner u. Winter, G.m.b.H.,
Frankfurt am Main ».
Ye la pagino 15, ni povas lektar :
« Kad ni volas itere quik fushar nia laboro, ripozar omno en questiono e
dronesar en kaoso ? Se yes, ico signifikos simple la dissolvo e la morto di
nia linguo, nam nulu plus volos praktikar ol, docar ol e propagar ol. Qua
motivin on alegas ? Nia deklari e devizi ? Li valoris precipue en la
37
komenco, en la tempo en qua ni establisis e formacis nia linguo, por
definar nia metodo opozita a la dogmatismo di l’Esperantisti, ma li ne
signifikas ke ni devas sencese ridiskutar omna punti e quaze rifacar nia
linguo. « « Me ja dicis, ke la ciencala diskutado ne esas senfina diskuto…
On timas similesar la Esperantisti ; on devus plu juste timar furnisar a li
bona argumenti. Or la sola bona argumento, quan li havas kontre Ido,
esas la fixeso (adminime oficala e semblanta) di la linguo, opozata a la
« konstanta variado » di Ido. Kande ni havos linguo vere stabila, li perdos
sua lasta motivo di rezisto, e li esos vinkita (la chefi adminime) ; dum ke
la trupi venos ad ni. Ton ja dicis tre forte e tre juste PEUS en la bonega
artiklo : Libera diskutado ma anke severa diciplino… »
« On ne alegez, ke ni povas diskutar novaji e durar l’anciena formi. Co
esas praktike neposibla : l’experienco montras, ke kande ula formo
propozesas, quik ula samideani hastas uzar ol sen vartar la decido nek
mem la diskuto, qua forsan montros lua neoportuneso… Fine ni devas
konsiderar, ke ni esas nur mikra nombro qua ne kontenas omna
kompetentesi ; kande nia nombro esos multe plu granda, lore ni havos
nova e plu multa kompetenti, e ni povos ridiskutar ula punti. Ma, pro
rekrutar ta nova adheri necesa, ni devas facar propagado, qua postulas
stabileso. E ni rekrutos plu multa adheri, mem en la ciencala mondo, per
la stabileso kam per senfina diskutado. »
L. de Beaufront adjuntas : « Ta konsili esas quaze le lasta, quin il donis
al Idistaro. Li ya (kun altra konsideri) formacis l’unesma apendico di la
cirkulero 39-ma, sendita ye la 17-ma di junio 1914 al Akademiani. »
Plu fore de Beaufront indikas : « Por montrar ke lua opiniono ne variis,
il indikis l’artikli : Pri nia metodo (Progreso II, 579) ; Diletantismo (IV,
193) ; L’uneso necesa (IV,6) ; Libera diskuto (IV, 133) ; e precipue lua
letro al Komitato, 7 aprilo 1912 e la letro de januaro 1913 (cirkul. 30 bis)
– La supera konsili ja aparis kun altri en « Mondo » junio 1920 pag. 68. »
Quale on povas vidar la homi qui su apogas sur Couturat pos postular
senfina diskuti e reformi uzas falsa argumenti. Couturat ne esis la
« reformemo » quan on volis kredigar a ni. La homi postulanta reformi e
chanji di la linguo ignoris, tote evidente, la vera rekomendi da Couturat.
( Artiklo da Jean Martignon publikigita en la n° 1/2002 di Letro
Internaciona)
38
KA LA SUNO FUTURE LEVESOS WESTE ?
La Greka historiero Herodotos (Vma yarcento a.K.) qua raportis
seriozamente e skrupulozamente to quon la sacerdoti di Thebes, Egiptia,
qui esis tre minucioza arkivisti, dicis a lu, skribis pri la historio di Egiptia :
« La Egiptiani demonstris ke esabis triacent-e-quaradek-e-un (341)
generacioni homal depos lia unesma rejo til la lastega, nome la sacerdoto
di Hefaistos. Or triacent generacioni korespondas a dekamil yari ; t.e ;
cent yari por tri generacioni. Do, por la quaradek-e-un yari qui
adjuntesas a le triacent, oportas kontar ultre lo, mil-e-triacent-e-
quaradek (1340) yari. Lo esas entote dek-e-un-mil-e-triacent-e-quaradek
(11.340) yari. La Egiptiani deklaris ke, dum ica tota periodo, nula deo
vestizabis su per homala formo por regnar lia lando. Li dicis, pluse, ke,
dum la sucedo di ca dek-e-un-mil-e-triacent-e-quaradek (11.340) yari, la
suno deviacis quarfoye de sua kustumala kurado ; ke lu levesis ibe ube
lu nunepoke su kushas e ke lu su kushis ibe ube lu nunatempe su levas ;
ma ico produktabis nula perturbi en Egiptia, nek koncernante la fluvii e
la rekoltaji, nek koncernante la maladeso e la morto. »
Quale on povas lektar la suno inversigis quarfoye sua kurado dum periodo
de 11.340 yari sen ke ico efektigez katastrofi o kataklismi sur la Tero.
Multa interesati, pri ca fakto e ca eventi, konjektas ke la maxim recenta
sun-inversigo eventis lor la fugo dil Hebrei de Egiptia (ye 1500 a.K.
cirkume). Se on kontas bone (quarfoye dum 11.340 yari) la proxima
kurado-inversigo dil suno devus eventor tre balde. Ka ni travivos, en
forsan proxima futuro, la sunlevo weste, vice este, e la sunkusho este
vice weste, quale eventas nun ? Ico esus astonanta ed interesanta
spektaklo.
( Samuel Krieff en la n°2/2002 di Letro Internaciona)
CCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCC
CCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCC
LA LEGENDO PRI LE NIBELUNGEN
Omno komencis uladie kande Loki, deajo dil fairo, Hoenir e lua fratulo
Odin promenadis en la « Midgard », t.e. la mondo dil homi. Vidante bela
lutro Loki ocidis lu per stono e pose la tri dei forportis lu aden la rezideyo
di magiisto, Hreidmar, a qua li demandis divenor lua gasti. La magiisto,
lore, koncieskis ke la lutro ne esis altra persono kam lua filiulo, Otter.
Furioza, Hreidmar ed ilua du altra filiuli, Fafnir e Regin, enkarcerigis la
39
dei, li postulis kom indemno tam multa oro kam olta quan on povis
extensar sur la felo di la lutro. Ma ica felo esis magiala ed extensesis
senlimite. Dum ke Odin e Hoenir restis kom gajo-homi, Loki esis komisita
por trovar oro. Il decensis alonge grandega labirinto e kaptis la nanulo
Andvari, la maxim richa ek omni qui vivas subtere. Minacita la nanulo
abandonis lua trezoro ma sorcis magiala ringo qua esis parto di ol : future
irgu qua surhavos ica ringo perisos.
Loki retrovenis kun la trezoro e transmisis ol a Hreidmar, tamen dum
informar lu pri la sorco asociita kun ol. Fakte, poka tempo pose,
Hreidmar ocidesis da lua propra filiulo, Fafnir, qua kaptis la trezoro.
Perversigita per la ringo di Andvari, Fafnir alteris su a drako por protektar
lua trezoro. Il havis, fakte, multa laboro e grandanombra herouli perisis
dum probar arachar ol de lu.
La tempo pasis ma Regin, fratulo di Fafnir, ne obliviis la trahizo da lua
familiano qua privacis ilu de la trezoro. Pos divenir orforjisto dil rejala
familio di Dania, Regin anke divenis docisto dil yuna Siegfried quan il
armizis per la marveloza espado di la patro di ilta, nome Siegmund.
Konseque, la ruzoza Siegfried afrontis Fafnir, ocidis lu e tale heredis la
trezoro e la sajeso dil drako, apta parolar al uceli. Cetere, danke ica
doturo Siegfried saveskis ke Regin intencis mortigar lu suafoye : il ocidis
lu, ante ke il povabus agar, e lu konservis la trezoro inkluzite la ringo.
Plu tarde, Siegfried liberigis la Valkiro Brünhild per ruptar la fairala cirklo
qua cirkondis ed enkarcerigis el. La heroulo divenis, lore, amoroza di la