aparte, ula « tomati-cerizi » qui esas tre saporoza. Ni parfinis decensar
de la monto per ‘teleferiko’ (ulaspeca vehilo-acensilo uzata por plu
facile acensar e decensar en montala loki). Ma regretinde komencis
pluvar abundante e ni riatingis la navo por retroveno sub pluvego.
Sundie, ye la 29ma di septembro – To esis nia lasta dio di sejorno e ne
previdesis exkurso. Amiki Franca invitis me venar kun li a vicina vilajo an
bordo di lago. Ni vehis adibe per « treneto » por turisti. La vetero esis
tre agreabla e sunoza lore. Ni promenadis babilante cirkum la lago e pose
ni iris dejunar a mikra restorerio rural proxim la lago. La repasto esis
saporoza, abundanta e chipa, ni pagis aproxime 10,50 euri. En Paris po
simila repasto ni pagabus adminime 17 o 18 euri. Per la euro ni havas
l’avantajo povar bone komparar la preci e ne plus havar kambio-
problemi. Pos la dejuno, ni promenis ed iris ad agreabla drinkeyo sur
kolineto nefore de la lago. Regretindamente, la pluvo arivis e ni mustis
retrovenar a nia hotelo per la « treneto » sub vera diluvio falanta del
cielo.
Ni retrovenis a nia lando peravione, dum la sequinta dio 30ma di
septembro e ni arivis sub koldeta suno autunal. Grekia esas belisima ed
interesiva lando, e Kreta esas tre atraktiva insulo. Se la cirkonstanci
posibligos lo, me volunte vizitos itere ita lando.
(Artiklo da JEAN MARTIGNON publikigita en LETRO INTERNACIONA
n°5/2002)
46
EXTERTERANI EN NOVA ZELANDO
“En lua “Ancient History of the Maori” (Anciena Historio di le
Maori), Nova Zelando, 1889, John White kolektis legendi dil Sudala
Maro kun la skrupuli di ciencisto. Kande lu komencis redaktar sua
verko en 1880, on raportis a lu multa prehistoriala historii qui
transmisesis de unesma informo-fonto a lu da la sacerdoti. Ja en lua
unesma libro la temi traktata esis ube on devas serchar la origino
dil prehistorio:
“La genealogio dil dei
La historio dil kreado
Milito en la universo
La kreo di homulo ed homino
La diluvio e raportaji pri la Archo
Mariaji inter dei ed homi
Voyaji inter la Tero ed altra steli
Nutrivi qui falis de la cielo.”
La legendo Rongamai koncernas tribuala militado. Pro timo
desvinkor, la tribuo Nga-Ti-Hau serchis sekureso en fortifikata
vilajo. Kande li minacesis da nevinkebla adverso lore la militisti
Nga-Ti-Hau serchis la helpo dal deo Rongamai. Kande la suno esis
ye lua zenito, la deo aparis.
“Lua aparo esis
quale brilanta stelo,
quale fairala flamo,
quale suno.”
Rongamal flugis super la vilajo e tervenis:
“La sulo movesis,
Nubi de polvo impedis nia vido
La bruiso grondis quale tondro,
Pose quale la impetuoza sono en musloskalio”.
Tale adportesis nova kurajo a la militisti per ica manifesto di
forteso dal deo e li invadis lia astonata enemiki.
En la legendo di Tawhaki, la yunino Hapai decensas de la sepesma
cielo por pasar la nokti kun “bela homulo”. Ica selektita viro savas
nulo pri la origino dil yunino; erste kande el esas gravida elu
revelas la “vereso”. El venas de distanta mondo trans ilua
47
horizonto ube el havas la rango di deino. Lore, cesinte esar yunino,
el naskigas filiino e pose retroiras aden la kosmo.
La diverseso de la helpi per qui la deaji envelopata da misterio
retroiras a l’universo esas perplexiganta. Lore senfina skali uzesas,
e pose desaparas ed esas nultempe rividita, lore turmi existas por
helpar la starto, altrafoye araneo-teli o vito sarmenti esas sate
forta por irigar la voyajeri adciele, ma li esas anke ofte
transportata da uceli o draki, od eniras la vakua spaco sur kordi.
Ma irgequa esez la raporto, olda muliero sempre asistas la departo.
Squatanta sur la sulo, elu kontas terpomi. Elu avertas la deaji pri
“la vento qua suflas ad-tere” e pose el jetas la terpomi aden la
fairo, unope, non, ok, sep, sis, kin... La olda muliero facis reguloza
konto retroe, exakte quale on facas nunepoke che Spacocentro.”
Extrakturo de la libro L' ORO DIL DEI da Erich von Däniken.
(Artiklo publikigita en la n°1/2003 di Kuriero Internaciona)
SSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSS
SSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSS
SILVESTRO II, LA PAPO AMIKO DIL DIABLO
Il naskis inter 935 e 940 en tre povra familio e nomesis Gerbert. On
raportas ke dum lua puereso il gardis mutoni ed observis la steli
kande nokteskis, per speco de serbatano facita ek kavigita
sambuko-brancho. Or, uladie dum ke il regardis talmaniere la
cielo, monaki preterpasis e remarkis lua konduto. Li pozis questioni
a lu e konstatis lua granda inteligenteso, konseque li adoptis lu
kom studento en la monakerio por divenor plu tarde suafoye
monakulo. Ma, dum 967, la komto di Barcelona vizitis la
monakerio. Pro ke il esis la maxim brilanta dicipulo dil monakerio,
la komto demandis forduktar lu kun il en Katalunia. La monaki
aceptis e Gerbert durigis lua studado probable per lernar la cienci
dil Arabi, qui lore posedis preske tota Hispania, ed havis kulturo- e
cienco-niveli tre supera ad olti dil westala Kristani.
Pos lua sejorno en Hispania, Gerbert iris a Roma ube papo Ioannes
III komisis lu docar muziko ed astronomio. Un ek la dicipuli esis
Otto, evanta dek-e-sis yari, filiulo dil imperiestro di Germania ed
Italia. Samatempe, Gerbert duris studiar e laborar ciencale. Il
inventis, inter altri, ‘hidrolika’ orgeno en qua la vento kompresesis
per la preso dal aquo. Koncerne la horloji il kreis la mekanikala
48
sonigado e la kloki qui esis silencoza ante ilu komencis kantar. Ico
ne impedis il redaktar verki pri filozofio ed altanivela teologio. Ma dum
ita nesavotempo, kande, segun eroroza intelekto dil Santa Skriburi, on
ne darfis studiar cienci e progresigar oli, on konceptis lua lernoavideso
kom diablajo. Precipue che sacerdoto. Ica viro dotita per “superhoma
inteligenteso" rapide akuzesis signatir kontrato kun la diablo.
Lua infernala reputeso debesas a kelka biografiisti, precipue al
Angla monako William of Malmesbury, autoro di historio, en la
Latina, pri la Angla reji. Ica monakulo savigas ni ke, en Hispania,
Araba magiisto docis lua cienco al yuna Gerbert, ma refuzis
donacar a lu precoza verko qua kontenis la reguli di lua savo. La
Arverniano seduktis lore la filiino di lua instruktisto, ebriigis elu, e
furtis la libro. Il (Gerbert) signatis protektokontrato kun la diablo
qua garantiis a lu vivar sendanjere, tam longe kam il ne oficios la
meso en Ierusalem. Satano rezumabis lua destino per atribuar a lu
tri faira literi: R... R... R...
Pos ica sejorno en Roma, il sendesis al urbo Reims, Francia, kom
chefo di monakeriala skolo. Dum ok yari (972-980), il docis filozofio
e gramatiko, samatempe il esis sekretario dil episkopo Adalberon e
tale, implikesis en diversa aferi quin l’episkopo mustis negociar.
Talmaniere, il komencis okupar su pri politiko. E Reims justifikis
lua unesma R.
En 981 Adalberon venigas lu kun su en Italia e nominigas il kom
chefo dil abadeyo di Bobbio, apud Pavia, ma la vivo-kondicioni ibe
esas tante mala ke lu balde preferas retroirar a Reims. Dum ita
iterita sejorno, komto di Paris Hugo Capet konfidas a lu la edukado
di lua filiulo Robert, qua plu tarde qualifikesos kom “Pia”. Or, dum
987 la trono di Francia divenis vakanta. Gerbert lore donis a la