dato.
Ma un de la sacerdoti, qua esis tre olda diceskis : «Ho Solon, Solon, vi
Greki, vi sempre esas ne-adulti : Greko nulatempe esas olda ! » Lore
Solon replikis : «Quale on devas komprenar ico ? » - E la sacerdoto
respondis : «Vi esas yuna, vi omna, per la anmo. Nome en ol vi havas
nula anciena opiniono, veninta de antiqua tradiciono, neanke cienco qua
blankigesis dal tempo. E yen la motivo. La homi destruktesis ed itere
destruktesos per multa manieri. Per fairo e per aquo eventis la destrukti
maxim grava. Ma esis anke altra de oli qui esis min forta, per mili de
diferanta manieri.
Nome, to quon onu rakontas via-lande pri la fakto ke ulfoye Faeton, la
filiulo di Helios, pos jungir la charo di lua patro, ma qua esis neapta
guidar ol sur la patrala voyo, incendiis omno quo esis sur la Tero ed ipsa
perisis frapita per la fulmino, ico dicesas sub formo di legendo. Yen la
vereso : deviaco kelkafoye efektigesas en la astrala korpi qui jiras ciele,
cirkum la Tero. Ed, en intertempi duranta dum tre longa periodo, omno
quo esas surtere perisas lore pro la tro granda abundo dil fairo. Itatempe,
omni qui habitas sur montaro, en altaji ed en sika loki, perisas, prefere
kam ti qui rezidas proxim la fluvii e la maro. Ma koncerne ni, la fluvio
Nilo, qua ja esas nia salvero en altra cirkonstanci, prezervas ni anke de
ta kalamitato per exterfluar. Kontree, altrafoye, kande la dei purigas la
Tero per la aqui e submersas ol, nur la bov-gardisti e la pastori, en la
montaro, salvesas, ma la urbana habitanti di via landi fortranesas a la
maro per la fluvii. Opozite, en ica lando, nek lore nek altrakaze, la aqui
decensas de la altaji a la planaji, ma lo sempre esas de-sub la tero quin
li ekiras naturale.
Ico havas kom rezulto, onu dicas, ke hike mantenesis la maxim anciena
tradicioni. Ma la vereso esas ke, en omna loki ube ne esas ecesanta
koldeso nek ardoroza varmeso por ekpulsar lu, esas sempre, min o plu
grandanombra, la homala raso. Tale, sive en via landi, sive hike, sive en
irga altra loko pri qua ni audis parolar, se efektigesis ulo bela, granda o
remarkinda ye omna vidpunti, ica omno esas mencionita per skriburi
84
hike, depos la antiqua epoko, en nia templi, e la memorajo pri ico
salvesis.
Ma en via lando ed en landi di altra populi, singlafoye kande la kozi esas
kelke organizita koncerne la skribarto e l'omna ceteraji di to quo esas
necesa a la urbala vivo, yen ke itere, ye intertempi reguloza, quaze
morbo, la ondi dil cielo rifalas adsur vi e lasas posvivar de inter vi nur la
iliterati e la nulsavanti. Tale, itere, vi ridivenas yuna, sen irgo savar pri
to quo eventis hike, via-lande ed en la anciena tempi. Nome, ica
genealogii quin vu jus citis, ho Solon, od adminime to quon vu aludis pri
oli koncerne la eventi di via lando, esas apene diferanta de la por-infanta
rakonti. Ed, unesme, vi memoras nur un unika terala diluvio, dum ke esis
multa de li antee. Pose, koncerne la maxim bona e la maxim bela raso
inter la homi, vi ne savas ke en via patrio olu naskis, nek ke de ita homi,
vi e via tota nuna civitanaro decendas, nam kelko de lia genitala semino
permanis. Icon vi ne savas, pro ke, dum grandanombra generacioni, la
posvivanti mortis sen esir kapabla expresar ica fakti per la skribarto. Yes,
Solon, esis tempo, ante la maxim granda destrukto per la aqui, kande la
civito qua nunadie esas olta dil Athinani, esis, de omna, la maxim
valoroza en la milito e tote aparte la maxim civilizita omnarelate. En ol,
onu dicas, realigesis la maxim bela prodaji ; esis politikala konstituci qui
esis le maxim bona de omna pri qui ni ulatempe audis parolar sub la
cielala vulto . " - Pos audir ico, Solon, dicis ke il tre astonesis pro admiro,
e, plena de kuriozeso, il pregis la sacerdoti raportar exakte e senfriste
la tota historio di lua samcivitani di olim.
E respondis la sacerdoto : " Me ne intencas tacar , ma egarde a vu, Solon,
a vua civitanaro e mem plu multe a la Deino, qua protektis, edukis,
instruktis vua civitanaro, lon me dicos a vu. De nia du urbi, la maxim
anciena esas la vua per tempo-disto de mil yari, nam ol genitesis da Gaia
ed Héfaistos. Ica habiteyaro, ube ni nun parolas, esas plu recenta. Or,
depos la tempo kande ica lando civilizeskis, pasis, segun nia sakra
skriburi, tempo de okamil yari .
Do, me koncize deskriptos a vu lia legi, e, inter lia prodaji, me naracos
a vu la maxim bela quan li realigis. Ni, tamen, diskutos plu detaloze pri
co per konsultar la texti ipsa kande ni havos plu multa tempo disponebla.
Ma, unesme, komparez via legi ad olti di ca civito. Grandanombra
exempli de legi qui existis lore en via lando, esas trovebla hike nia-
tempe.
Unesmarange, la klaso sacerdotala separita ed apartigita de l'omna
ceteri, pose la mestieristala klaso, quoniam singla speco de mestieristi
praktikas sua mestiero aparte, sen mixar su ad irga altra speco, la
pastorala klaso, olta dil chasisti ed olta dil plugisti. E koncernante la
klaso dil kombatanti , vu ja probable konstatis ke anke ol esas hike
85
distingebla de l'omna ceteri e ke la lego preskriptis a lua membri okupar
su pri nulo ecepte pri la militala kozi.
Same, koncerne la formo di lia armaro, shildi e lanci, di qui kom le
unesma, inter la populi vicinesanta Azia, ni recevis furniso. Nome lo esas
la Deino qua, quale en ica lando, docis lia fabrikado a vi, t.e. a vi kom
le unesma pri co. E, koncerne la spirito, vu konstatas probable til quala
grado la legaro sorgis pri ca temo hike, quik de la komenco, same kam
pri la edukado, e pro ke elu savigis omno da ni, til la predico-kapableso
e la medicino qua koncernas la sanesala stando, on povas ya dicar ke el
docis a ni ita deala cienci til lia homala aplikado, e mem ke el furnisis a
ni l'omna cetera cienci qui sequas olti.
Yes ya, lo esas ita ipsa konvencioni ed ica ipsa organizuro quin la Deino
privileje donabis a vi kom le unesma. Elu selektabis la loko ube vi naskis,
nam elu egardabis la harmonioza mixado dil sezoni, qua igis ol apta
sustenar la maxim sana homi. E, pro ke ica Deino prizis samatempe la
milito e la cienco, deziranta ke ica loko esez la viveyo dil homi maxim
simila ad el, elu selektis ol e populizis ol unesme. Vi habitis lu, do, sub
legi similesanta le nia e mem plu bona kam oli. E vi superiris omna homi
per omnaspeca qualesi, quale konvenas a decendanti e dicipuli dil dei.
Multanombra e granda esis via prodaji ed olti di via civito : ni havas
skribita texti pri oli ed oli ankore nun admiresas. Ma un de li superiras la
ceteri per lua grandeso ed heroeso.
Nome, nia skriburi raportas quale via civito olim nihiligis insolenta
imperio qua samatempe esis invadanta tota Europa e tota Azia ed atakis
oli venante de teritorio jacanta en fora regiono dil Atlantika maro.
Fakte, icatempe, on povis trairar ita maro. En ol esis insulo, avan la
paseyo quan vi nomizas, segun to quon vi dicas pri lu, la koloni di
Herkules. Ca insulo esis plu vasta kam Libia ed Azia kune. E la voyajanti
di ta tempo povis irar de ica insulo a la cetera insuli e, departante de ita
insuli, li povis atingar la tota kontinento, per la opozita litoro dil dicita
maro qua vere meritis lua nomo. Nome, unlatere, interne di ca maro-
stretajo pri qua ni parolas, semblante existas nur portueto kun kolo
streta e, ye la altra latero, extere, existas ica vera maro e la tero qua