СЦЭНА 4
Афіны. Пакой у доме Антонія.
Уваходзяць Антоній і Актавія.
Антоній
Не, не, Актавія, не толькі гэта —
I гэта і ўсё іншае такое
Я б мог прадбачыць. Але ён пачаў
Ізноў вайну з Пампеем; абвясціў
Народу завяшчанне, у якім
Мяне стараўся абысці, а там,
Дзе абмінуць ніяк не выпадала,
Ён скупа прыгадаў мае заслугі,
Без пахвалы належнай, з непавагай,
Хоць подзвігі мае вядомы ўсім.
Актавій
Мой любы муж, не ўсё бяры на веру,
А хоць і верыш, не на ўсё крыўдуй,
Бо калі выбухне між вамі сварка,
Пакутніцай-ахвярай стану я.
Маліць багоў за вас — мой абавязак,
Але багі пачнуць з мяне смяяцца,
Пачуўшы першую маю малітву:
«Благаславіце, уратуйце мужа!»
А следам і другую: «Уратуйце,
Благаславіце брата!» Дык каго ж
Ім ратаваць? Хто б з вас ні перамог,
Ці ты ці ён, маё жыццё разбіта —
Між двух агнёў сярэдзіны няма.
Антоній
Актавія, аддай любоў сваю
Таму, хто больш дастойны. Калі я
Свой гонар страчу, сам сябе я страчу.
Лепш мне не быць тваім, чым быць тваім,
Згубіўшы гонар. Хочаш памірыць нас?
Намер пахвальны. Паспрабуй. А я
Ўсё ж буду рыхтавацца да вайны.
Твой брат мяне на гэта падбівае.
Дык не адкладвай. Выязджай хутчэй.
Жадаю ўдачы.
Актавія
Дзякуй, дарагі!
Няхай Юпітэр, уладар нябесны,
Мне, кволай і бяссільнай, дапаможа
Між вамі мір і дружбу аднавіць,
Вайна — няшчасце, трэшчына ў зямлі,
Напоўненая трупамі людскімі.
Антоній
Нездавальненне выкажаш таму,
Хто ў гэтым вінаваты, хто парушыў
Умовы нашы. Не змяншай віны
I не дзялі на двух свайго кахання.
Збірайся. Світу выбераш сама,
Ні ў чым сябе не абмяжоўвай.
Выходзяць.
СЦЭНА 5
Там жа. Іншы пакой.
Уваходзяць з розных бакоў Энабарб і Эрос.
Энабарб
Ну як там, дружа Эрос? Якія навіны?
Эрос
Дзіўныя навіны, начальнік.
Энабарб
А што?
Эрос
Цэзар і Лепід ізноў ваююць з Пампеем.
Энабарб
Гэта ўжо не навіна. I хто перамог?
Эрос
Цэзар адолеў Пампея. Лепід яму памагаў. А цяпер Цэзар не прызнае яго роўным, прысвоіў сабе славу і, мала таго, абвінаваціў Лепіда ў зносінах з ворагам, выкарыстаўшы яго даўнія пісьмы да Пампея. Небараку схапілі, і сядзіць трыумвір наш у турме і будзе сядзець там, аж пакуль яго не вызваліць матухна-смерць.
Энабарб
Цяпер на свеце толькі два звяры —
I колькі ежы ў пашчу ім ні сунь,
Адзін другога загрызе нарэшце.
Антоній дзе цяпер?
Эрос
Па садзе ходзіць —
Туды, сюды; нагою топча голле,
Крычыць: «Лепід — даўбежка», пагражае
Распяць гадзюку, што забіў Пампея.
Энабарб
Увесь наш флот даўно напагатове...
Эрос
На Цэзара ў Італію. Дык вось што:
Антоній па цябе мяне паслаў,
А пра навіны мог бы я і потым.
Энабарб
Няма чаго расказваць! Будзь што будзе.
Вядзі мяне к Антонію.
Эрос
Выходзяць.
СЦЭНА 6
Рым. У доме Цэзара.
Уваходзяць Цэзар, Агрыпа і Мецэнат.
Цэзар
Што робіцца ў Александрыі! Ганьба!
На люднай плошчы на ўзвышэнні срэбным
На залатыя троны селі разам
Антоній з Клеапатрай, а ў нагах —
Цэзарыён[31], якога лічаць сынам
Таго, хто быў маім названым бацькам,
I некалькі пазнейшых байструкоў,
Плады іх сужыцця, і там Антоній
Ёй перадаў уладу над Егіптам
I абвясціў царыцай Палесціны,
I Лідзіі, і Кіпра.
Мецэнат
Цэзар
Усенародна, на галоўнай плошчы.
А два яго сынкі — цары цароў:
Парфян, мідзян аддаў ён Александру,
Арменію яму ж, а Пталамею —
Сірыйцаў, кілікійцаў, фікікіян.
А Клеапатра ў вопратцы Ізіды[32]
Была ў той дзень, ды і раней не раз
Ахвотна строіла з сябе багіню.
вернуться
Цэзарыён.— У Клеапатры было некалькі дзяцей, у тым ліку сын Цэзарыён ад Юлія Цэзара.
вернуться
Ізіда — сястра і жонка Азірыса, багіня шлюбу, медыцыны і земляробства, увасабленне егіпецкай цывілізацыі.