Тэхніка функцыяніруе нармальна. I дзяжурнаму няма патрэбы дзе-небудзь умешвацца. Спатрэбіцца — ЭВМ сама дасць неабходную каманду і даложыць пра яе дзяжурнаму. От мы і чакаем, ці не спатрэбіцца слова чалавека. 3 прыборамі я, думаю, ладжу. А перад небам губляюся. Тут яно зусім не падобнае на зямное, хоць сузор’і маюць тыя ж абрысы,— змрочнае, чужое. Не магу зразумець, чаму С. В. і П. К. лічаць, што неба поўнае жыцця. Вакол «Набата» — прастора, а неба — працяг той жа прасторы. Згодзен, ёсць яшчэ і метэарытныя зоны, аднак недзе там, далей. Можа, за Марсам. Тут жа мы нічога не сустрэлі, нават нашы чуйныя прыборы не адзначалі паблізу ад «Набата» чужога цела. Так што жыве не прастора, а планеты, зоркі, а гэта вельмі далёка ад нас. Пакуль людзі больш гадаюць, што там на іх. Успомніце, як сцвярджалі, што на Месяцы паверхня пакрыта пылам, што на Венеры штармяць акіяны, а на Марсе нехта пракапаў каналы. I толькі, калі людзі ці самі, ці з дапамогай сваіх аўтаматаў зірнулі на гэтыя планеты, даведаліся, што нічога такога няма. Так што, відаць, дарэмна П. К. не адыходзіць ад тэлескопа. Здалёк і памыліцца вельмі проста.
Не, астраномія мяне не прываблівае. Буду фізікам, як рашыў у школе. Нічога, што сёлета не паступіў у інстытут. Для мяне склалі спецыяльную праграму, каб я не вельмі адстаў ад аднакурснікаў. I я, вядома, выканаю яе.
Падручнікаў, вучэбных дапаможнікаў хапае. А лабараторыі ў нас такія, што і на Зямлі не знойдзеш. Нездарма ж абсталяванне рабілі спецыяльна для «Набата». У бібліятэцы шмат кніг. Ёсць і сапраўдныя, надрукаваныя на паперы. Ёсць і на крышталіках. Да таго ж я магу атрымаць кансультацыю і ў С. В., і ў П. К., і ў ЭВМ. Даведачны матэрыял па ўсіх галінах ведаў сабраны ў нас багаты. I з Зямлёй сувязь добрая.
29 лістапада. Мінулы раз я, відаць, залішне аддаў увагі сваёй асобе. Сёння выпраўлю гэта самалюбаванне. Час расказаць сёе-тое пра карабель. Увогуле, як ён пабудаваны, вядома ўсім, хто цікавіцца касмічнымі палётамі. Таму пастараюся напісаць пра «Набат», як яго пасажыр, так сказаць асвятліць знутры.
П. К. параўнаў наш карабель з падводнай лодкай. Але гэта знешні выгляд. «Набат» мае дзвесце метраў у даўжыню і дваццаць у дыяметры. Асноўную частку карабля займаюць паліўныя бункеры. Яны надзейна ізаляваны ад памяшканняў, дзе захоўваюцца канцэнтраваныя прадукты харчавання, вада, вадкі кісларод.
Я не ўдакладняў, але думаю, гэтых запасаў хапіла б на невялікі горад. Лішняе нам далі на аварыйны выпадак.
Уздоўж бартоў цэнтральнай часткі карабля змяшчаюцца элінгі, у якіх стаяць два ўсюдыходы, ракетапланы, аўтаматычныя разведвальныя станцыі, здольныя садзіцца на планеты і вяртацца назад.
Пярэдняя частка, значна меншая па плошчы за астатнія, выдзелена пад жытло і сістэмы кіравання.
У кожнага з нас ёсць свая каюта. Будаўнікі паклапаціліся, каб была ў нас гімнастычная зала, дзе мы штодня на спартыўных снарадах выконваем распрацаваныя для нас практыкаванні. Але С. В. прымушае яшчэ і бегаць па трапах, працягнутых уздоўж корпуса «Набата». Пабегаеш гэтак зверху ўніз, знізу ўверх, дык і забудзеш, што ты ў космасе. Такую нагрузку я нават на Зямлі ніколі не браў. А С. В. кажа, што мы павінны падтрымліваць форму, інакш завянем. Мне што, я да трэніровак прывычны. А П. К., бачу, цяжкавата.
Ды што зробіш, вось і стараецца не адставаць ад С. В.
У вольны ад дзяжурства час звычайна працуем.
У бібліятэцы, у лабараторыях. Іх у нас многа, бо хто можа загадзя сказаць, якія даследаванні давядзецца весці на Марсе, з чым мы там сутыкнемся. С. В. добра разбіраецца не толькі ў тэхніцы і касманаўтыцы, а і ў біялогіі, медыцыне. Ён вывучае, як паводзяць сябе ў космасе хларэла, іншыя расліны, а таксама мышы, трусы. Між іншым, трусіная ферма прызначана і для харчавання. А мне дык шкада гэтых ціхіх паслухмяных жывёлін, хай жывуць, прыносяць карысць навуцы.
Неяк неўзабаве пасля старту я практыкаваўся на запасной ЭВМ, спрабуючы вылічыць, ці не перасячэцца арбіта астэроіда Гермес з трасай «Набата». Адказ быў па-сутнасці адмоўным. Сустрэча магла б адбыцца, калі б «Набат» стаў штучнай планетай Сонечнай сістэмы, і то недзе толькі праз трыццаць тысяч гадоў. Дзіўныя гэтыя касмічныя маштабы, да іх не хутка прывыкнеш. I я рашыў заняцца больш канкрэтнымі для сябе разлікамі: праверыць, на які час нам хопіць кіслароду. Здаецца, улічыў усе фактары і рэзервы — рэгенерацыю, хларэлу, кілаграм якой дае за суткі дзесяць кубаметраў кіслароду, у чатыры разы болей, чым патрэбна чалавеку, нават невялікі зялёны куток, створаны ў кают-кампаніі, як мы называем сваю гасціную. Аказалася, што пражывём з гэтымі запасамі крыху больш за паўтара года. Я разгубіўся. Навошта тады ледзь не трохгадовы запас прадуктаў? Праверыў разлікі. Памылкі не было. Звярнуўся да С. В.