Пакуль Павел аглядаўся, гаспадар збегаў на другую палавіну, папярэдзіў жонку, што прыйдзе не адзін. Вярнуўшыся, сеў побач з госцем.
— Спачатку я крыху раскажу, а потым, калі будуць, адкажу на вашы пытанні, Павел Канстанцінавіч,— ён памаўчаў, суровеючы на вачах, нібы ў думках перанёсся ўжо ў рубку «Набата». Загаварыў, аднак, мякка, добразычліва: — Вы, канешне, ведаеце, што мы пойдзем да Марса. Старт адбудзецца ў лістападзе, каб недзе ў красавіку апынуцца на арбіце Марса. У гэты час адлегласць да планеты ад Зямлі будзе найкарацейшая. Нам належыць вывучыць мясцовасць у раёне, пазначаным на картах Марса як возера Сонца. Больш канкрэтны план вызначым у час аблёту планеты і пасля высадкі разведвальнай ракеты з людзьмі.
Павел слухаў і дзівіўся будзённасці гэтай размовы. Справа ішла пра падарожжа за мільёны кіламетраў, пра зусім іншы, незямны свет, а Бурмакоў і ён сам успрымаюць гэта як нешта звычайнае, быццам караблі ў далёкі космас стартуюць кожны дзень. «Ну, Сцяпан Васільевіч,— думаў Павел,— дзелавіты таму, бо неяк прадбачыць, што іх можа чакаць. А ён, Павел, адкуль у яго спакой? А можа, чалавек заўсёды хвалюецца толькі да пэўнай мяжы і, калі яму робіцца будучае ясным, галава пачынае працаваць у іншым напрамку — як справіцца з пастаўленай задачай? I тады ўласная асоба адступае на другі план».
— Спачатку,— працягваў Бурмакоў,— намячалася, што ў экіпажы будзе два чалавекі. Аднак зусім нядаўна высветлілася, што дапаможная тэхніка, дэсантныя сродкі будуць больш магутныя. Ды і «Набат» можа ўзяць на борт больш людзей. Вырашана ў бліжэйшыя гады пабудаваць яшчэ некалькі караблёў такога класа, з тым, каб накіраваць іх ужо да больш далёкіх планет. Ім спатрэбяцца экіпажы ўмелых, вопытных пілотаў, штурманаў, бортінжынераў, і касцяк гэтых касманаўтаў складуць тыя, хто пабудзе ў прасторы. Але такіх пакуль недастаткова. Ёсць прапанова вучыць моладзь, з цяперашніх курсантаў касмаклубаў. Такім чынам, можа стацца, што з намі адправіцца стажор.
— Ого! — Павел не ўтрымаўся ад воклічу.— Чалавек пачынае размаўляць з космасам на роўных!
— Хопіць нам быць пачаткоўцамі,— суровы твар Бурмакова прасвятлеў, разгладзіліся маршчынкі, у вачах успыхнулі задорныя агеньчыкі.
Упершыню Павел пачуў пра Бурмакова, калі вучыўся ў шостым класе. Натуральна, адважны заваёўнік космасу, пра якога шмат пісалі газеты, перадавалі тэлевізійныя станцыі, радыё, за подзвігамі якога сачыла ўся Зямля, яму, хлопчыку, у той час здаваўся сталым, калі не сказаць, пажылым чалавекам. Гэта першае дзіцячае ўражанне захавалася і потым. 3 хлапчука ён, Павел, ператварыўся ў дваццацівасьмігадовага мужчыну — таго ж узросту, у якім Бурмакоў упершыню стартаваў у космас, а ўсё роўна глядзеў на яго, як на старэйшага і мудрэйшага, як на бацьку. А зараз, пазіраючы на памаладзелага раптам Сцяпана Васільевіча, падумаў, што яму яшчэ далёка да старасці. Каб не рыжаватая бародка-клінок, выглядаў бы Бурмакоў побач з ім братам.
— Зроблены і першыя крокі,— агеньчыкі не згасалі ў вачах Бурмакова.— Камісія, я таксама ў ёй працаваў, адабрала дзесяць кандыдатаў — выпускнікоў сярэдніх школ краіны. Калі цікава, вось спіс. Згода бацькоў атрымана.
Павел працягнуў руку, узяў ліст з прозвішчамі, адрасамі і іншымі неабходнымі звесткамі пра будучых касманаўтаў. Ён не спадзяваўся сярод іх знайсці знаёмых, бо наўрад ці пра гэтых юнакоў чулі самі члены камісіі. Касмаклубаў было шмат, а курсантаў наогул процьма, і асабістае знаёмства адбудзецца цяпер, пасля папярэдняга выбару. I раптам Павел шырока раскрыў вочы. Пятым у спісу быў... Віця Асадчы, Валін брат!
— Што вы можаце сказаць пра Асадчага? — Сцяпан Васільевіч нібы чытаў яго думкі.
— Врат маёй нявесты,— Павел крыху разгубіўся, крануўшы сваё асабістае.
— Ведаю,— кіўнуў Бурмакоў.
— Я магу быць неаб’ектыўным,— запярэчыў Павел.— Мне ён падабаецца. Вясёлы, разумны. Лепшы фізік і матэматык школы. Чэмпіён рэспублікі па шмат-бор’ю, хаця, што я паўтараю, гэта ж ёсць тут,— паказаў ён на спіс.— А ўвогуле, выбар удалы,— памуляўся, але дадаў: — Я ўлічваю, што, магчыма, нам прыйдзецца мець яго за таварыша ў палёце.