Не, Павел не баяўся. Страх — не тое слова, якім можна было вызначыць ягоны душэўны стан. Пабываць на іншай планеце! Гэта не так палохала, як вабіла. Думка, што можна загінуць, не прыходзіла яму нават у галаву, як не прыходзіла, напэўна, і тым, хто калісьці адкрываў невядомыя мацерыкі, шукаў спосаб упершыню расшчапіць атамнае ядро, першым на караблі «Усход» ляцеў у космас. Імі кіравала любоў да навукі і прага жыцця. I калі хто з іх не дасягаў мэты, то не таму, што спыняўся на паўдарозе па сваёй волі. Тых людзей з сядла выбівала толькі смерць. Яна адна магла цяпер спыніць і Паўла, прымусіць яго адмовіцца ад экспедыцыі. Але пра смерць Павел не думаў: ён быў малады, поўны сілы і жаданняў. Нават бяссонная ноч з разважаннямі і перажываннямі не адбілася на ягоным выглядзе. Пасля ванны ён стаў, як звычайна, вясёлы і бадзёры.
Дваццаць хвілін лёту, і рэйсавы самалёт, на якім знаходзіўся Павел, прызямліўся ў Маскоўскім аэрапорце. Пераскокваючы прыступкі рухомай лесвіцы-трапа, Павел збег на ўзлётную пластыкавую дарожку. Яна была гладкая і блішчэла, як чорнае люстэрка.
Баючыся каб не паслізнуцца, Павел асцярожна ступіў крок, другі і падняў галаву, шукаючы, дзе ўваход у светлы, увесь са шкла, будынак аэрапорта.
— Павел Канстанцінавіч? — нехта крануў яго за локаць.
Азірнуўшыся, Павел аж пачырванеў: перад ім стаяў акадэмік Сцяпан Васільевіч Бурмакоў.
Некалькі імгненняў яны глядзелі адзін на аднаго, быццам вывучаючы, потым Бурмакоў падаўся наперад і моцна абняў Паўла.
У машыне Бурмакоў распытваў Паўла пра апошнія работы, пра Мінск, дзе акадэміку ніяк не траплялася пабываць. Павел адказваў, разумеючы, што гэта толькі прэлюдыя. Галоўная размова, якая вырашыць яго лёс, адбудзецца, відаць, пазней.
Не заехаўшы ў Маскву, Бурмакоў павярнуў у кірунку да акадэмічнага навуковага гарадка. Машына рабіла больш двухсот кіламетраў у гадзіну. Такая хуткасць была магчыма не толькі дзякуючы моцным маторам. Машына неслася па прамой шашы, якая мела аднабаковы рух, аўтаматычныя сігнальныя знакі. Імклівасць адпавядала Паўлаваму настрою, нецярплівасці. Толькі разгледзець што-небудзь ля дарогі было зусім немагчыма.
Паўгадзіны шалёнай гонкі, і яны апынуліся ў вялікім лесе, дзе знаходзіўся гарадок. Паехалі цішэй. Нарэшце машына падкаціла да невялікага белага катэджа.
— Тут будзем жыць, — паказаў рукою Бурмакоў і зняў цёмныя акуляры.
Новае жыллё не вельмі спадабалася Паўлу. Здавалася, усё тут было прадугледжана, каб чалавек адчуваў сябе зручна. Прасторныя, поўныя чыстага ляснога паветра пакоі, мяккая мэбля, стэлажы і шафы з кнігамі, радыёпрыёмнікі, тэлевізары, тэлевізефон. Карыстацца ўсім гэтым надзвычай зручна і проста. Не падымаючыся з крэсла або з канапы, ты можаш націснуць адпаведную кнопку і паслухаць перадачу, перагаварыць па тэлевізефоне з кім-небудзь, апусціць ці адкрыць штору на акне, атрымаць, нарэшце, шклянку вады, чыстай або з любым сіропам, і іншае. Увогуле, зручнасць, якая акружала тут чалавека, нагадвала тую, што павінна быць у каюце касмічнага карабля. Але ці была патрэба раней часу адракацца ад зямнога ўкладу жыцця?
Бурмакоў здагадаўся, што абсталяванне катэджа не вельмі прыйшлося Паўлу да спадобы, і ўсміхнуўся.
— Думаю, калега, вы ацэніце з часам належным чынам гэты камфорт, асабліва, калі распачнеце падрыхтоўку да экспедыцыі. А цяперу прабачце, я на гадзінку пакіну вас.
Новыя абставіны, невядомая будучыня, вымушанае чаканне толькі павялічылі нецяріплівасць. Не ўседзеўшы, Павел выйшаў у лес. Зарослая зялёным мохам, няходжаная сцяжынка вяла ў гушчар. Павел неўзабаве натрапіў на невялікае возерца, з якога выцякала вузенькая рэчка. Ля вытокаў стаяў будан, побач была прывязана лодка. Павел сеў у лодку, замацаваў вёслы і раптам уопомніў, што два дні назад яны з Валяй збіраліся на лодцы правесці тыднёвы адпачынак. На сэрцы стала тужліва. Павел скочыў на бераг і, не разбіраючы дарогі, нацянькі рушыў да катэджа.
— Засумавалі? — Бурмакоў быў ужо дома. Яго ветлівасць, спачувальны тон выклікалі на шчырасць. I Павел адказаў:
— Хутчэй бы!
— А некалі, Павел Канстанцінавіч, вы будзеце ўспамінаць сённяшні дзень, як адзін з найдаражэйшых.
Павел зірнуў на Бурмакова. Сцяпан Васільевіч задумліва перабіраў у пальцах лісткі чаромхі, што заглядвалі ў пакой праз адчыненае акно, і, здавалася, у гэты момант не заўважаў ні Паўла, ні пакоя. Напэўна, адчуўшы нямое Паўлава запытанне, ён схамянуўся і паўтарыў:
— Заўтра, магчыма, нам не стане часу захапляцца хараством прыроды. А потым… Потым мы зможам аб ім толькі ўспамінаць. I гэта будуць самыя прыемныя ўспаміны, паверце мне.