Не чую смелага адказу. Зноў выгукваю, і зноў агартае мяне ціша, аж хочацца спытаць: «Дзе ж я падзеўся, дзе...».
Маўчаць нябёсы, не адгукаецца далёкая зямля. Чаму? Адкуль ведаю, што зусім не спалохаўся мяне... I чаму здаецца, што быццам не валодаю сабою. Лячу ды хмараў крыллем не магу разагнаць, хоць прагну таго аж занадта. Што здарылася са мною...
Ціха праблісквае сярод хмар азёрнае люстэрка, нават здагадацца цяжка, ці на неба яно ўзнялося, ці засталося на зямлі. У глыбокім азёрным воку адбіваецца высокае... Не, патанае, знікае сінеча ў сінечы, аж губляюся зусім.
Не лячу, а падаю. Знікаю ў халоднай вадзе, як у бяскрайнім небе, што некуды перакулілася. Патанаю ў бездані. I сустракаю цябе, Пяруне. Аж скаланаюся дрыготка ад твайго бязлітаснага гневу...
— Не гнявіся, — гаворыш мірна ды спагадна, — а лепей у люстэрка маё азёрнае паглядзіся, жорсткае братава стварэнне. Мабыць, убачыш сваё страхаццё.
— Братава? Страхаццё? — цяжка мне ўсё ўцяміць адразу.
— А што ж... Хоць і змагаюся з перуністым нямала, але ж братам яго заву. Брат мой і ёсць. Чаго ж дзівіцца?
— А страхаццём завошта назваў мяне?
— Кім жа яшчэ цябе назваць... Перуну стаў роўным, хоць і народжаны ягоным гневам. Нялюдскі...
— А ты — Вялес, — здагадаўся чуйна, хоць іначай і нельга ўжо было. — Адкуль ведаеш, што стаў роўным твайму нялюбаму брату? Сам такога пра сябе не ведаю...
— Чалавечае сэрца забраў, як смяротнага на бойку выклікаў. Не адчуваеш хіба, як б'ецца моцнае чалавечае сэрца?
— Б'ецца? Чаму ж не адчуваю літасці і спагады...
— Чаму ж, народжаны нябесным гневам, ты пра літасць здагадаўся? I чаго так моцна хацеў... Назаўжды стацца спагадным?
I тады, Вялес, ты сказаў, што я забраў сабе не самае спагаднае сэрца...
Адкуль у цябе такая сіла, пявучы Баяне, што кажаш вяшчуннае слова? Мабыць, ад твайго боскага дзеда, які навылёт ведае чарадзейныя таямніцы... I ты іх уведаў. Але ж і заплакаў ад таго празрыстай слязою! Шчымлівай, чыстай, якая каменем б'е самае халоднае сэрца. Пляжыць яго ўшчэнт, аж не дзівіся...
Падыходжу да цябе, хоць ты і нябачным хацеў удацца, схавацца, ані казацца, ды пытаюся проста:
— А скажы мне, абазнаны, пра чыю ж гэта страту ты цяпер плачаш? За каго пускаеш крыштальную слязу?
I мовіў прачула Баян, што плача за бітву ратную, якой скоранька быці. Пускае слязу крыштальную, бо Карны моцна баіцца. А яна ўжо нячутка зямлёю ідзе, сабе час найлепшы выбірае, а нейкіх позіркам праніклівым выхоплівае... Дык шлях іхні скончыцца хутка. А ты, вяшчунны, не хочаш быці сярод такіх!
— А якая ж яна, Карна? — спытаў цябе задуменна.
— Гэткая, як і Жэля, — адказаў мне хутка. — Хіба забыўся, як уцякаў?
Памятаю тое, цьмяна, няпэўна, але ж не прызнаюся, не... На цябе, вяшчунны, гляджу з пагардай. Кволы. Палахлівы. Зусім унучак... Кажаш мне, што не можа твой дзед утрымаць згоды, што ўцякае ад нас залатавалосая Жыва-Жывена. Бяжыць далёка, ані дагнаць...
— Бяжы за ёю. Яна — самая лепшая, — не так кажаш, як просіш, Баяне. — Няхай панясе цябе Дняпро Славуціч...
— Не хачу, каб нёс мяне Дняпро, — адказаў табе пыхліва.
I чамусьці зрабілася смуткоўна. Чаго... З таго, як уцякае ад нас жыццёвая сіла? Ці што верыш у мяне моцна? Спадзяешся зусім па-чалавечы. Думаеш пра маю смеласць, якою гатовы ўзнесці ў славе. А ў цябе вялікае сэрца... А ці варты я тваёй песні...
— Вярні Жывену, дык будзеш вартым усіх песень зямных! — гаворыш мне проста, як быццам чую самога сябе.
— Якая ж яна, Жывена? — спытаў цябе задуменна.
— Дагані... Вярні... Просіць цябе свет! Дык і цуд прыгажосці пабачыш, — зноў мовіш проста.
— А я думаў, скажаш: гэтакая, як і Жэля.
— Жэля да нас паціху сунецца. Ідзе следам за Карнай... Жывена ад нас бяжыць! Як сілы ўцякае!
Ці назаўжды ўцячэ толькі... Ступіць на палетак — зацвіце той кветкамі-краскамі, адкрыецца вясёлкавай усмешкай. Увойдзе ў лес — дыхне той жывіцай-водарам, скаланецца чуйна, як быццам родных атуліць жадаючы, ды спаўецца таямнічым туманам. А як дакранецца смяротнага... Ты не кранаешся смяротных, Жывена, не выходзіш ім насустрач, беражэш слабых, ведаючы сваю сілу...
Сказала шчыра мне, што не хочаш дужацца з сястрою. Бяжыш і баішся.
— Дык пра чыю страту горка плачаш? За каго пускаеш крыштальную слязу? — як быццам не сваім голасам пытаюся.
— За цябе, які насмеліўся падужацца з Карнай... Цяжкі твой лёс!
— Паверыць у свет няпроста! — кажа мне рыжая, увішная ды яшчэ хвастом спрытна круціць. Арэшак грызе, пыскай вусатай варушыць. — А свет няхутка, зусім няхутка паверыць табе! Не захоча блаславіць! Кожны смелы абаронца трошкі падобны да цуды-юды...