А вунь як белавалосая на доктара глядзіць, з такім жалем, з такою скрухаю. Значыць, ведае ягоны страшны лёс і сама не па сваёй волі ў ведзьмы пайшла...
Ясючок адчуў, што яго падымаюць, замест мокрай кашулі апранаюць нешта прыемна цёплае і мяккае, ухутваюць.
— У кляштар завезці ды кінуць.
— Без адпаведнага лячэння змарнее. Ды яшчэ глупства якое ўчыніць, зноў пачнуць над небаракам экзарцызмам займацца. Экіпаж у нас маецца, павязём з сабой.
— Не на таго траціш душу, Бутрыме, пашкадуеш!
— Ніколі не трэба шкадаваць, што змог кагось выратаваць.
Калі пад спінай запухнаціліся падушкі, а колы павозкі пачалі прымінаць дарожны пыл, Ясючок скрозь прымружаныя вейкі паглядзеў на спадарожнікаў, што сядзелі насупраць, — на стамлёнага, зажуранага доктара, да пляча якога прытулілася белавалосая, і ледзь не ўсміхнуўся ад шчасця: у яго з’явілася новая місія! Гасподзь не забываецца на сваіх вояў!
Цяпер, чаго б ні каштавала, Ясючок мусіць дапамагчы дзюбаносаму доктару пазбавіцца ваўкалацтва, а ягонай сяброўцы — выйсці з-пад улады цёмных сілаў.
Ясючок зможа, ён разумны, ён у бабкі Параскі вучыўся!
Шкада толькі, чаравік святога старца Анфімія страчаны незваротна.
Раздзел чацвёрты
ЯК ВЫРВІЧ I ЛЁДНІК ГАСЦЯВАЛІ
Ў ІНЖЫНЕРА БЕЛАЙ ФАРТЭЦЫІ
Святога Ліборыюса фон Падэрборна малююць з кнігай у руках, а на вокладцы — тры камяні...
Гэта не проста ўпрыгожанні — камяні тыя ўтвараюцца ў печані, нырках альбо жоўцевым пухіры, i святы цудадзейным чынам іх з арганізма хворага выводзіў. I па сёння ягоныя нятленныя парэшткі, падораныя саксонскаму гораду Падэрборну, выганяць камяні з любога шчырага малельца.
Што ж, камень забівае, камень і ратуе. «На сінім моры-акіяне стаіць дуб, пад тым дубам ляжыць Латыр-камень, пад тым каменем ляжыць чорная руна, у той руне жывець змяя Скурапея», — загаворвала Пранцішава нянька хваробы. А як выбіраеш месца для хаты — трэба прынесці па камені з чатырох палёў і раскласці там, дзе будуць куты... Калi за ноч тыя глыжы не зварухнуцца — можна будавацца.
Ну а ўжо кожны ўладар самай галоўнай справай лічыць нагрувасціць як мага больш камянёў ва ўласную славу. Колькі прасталюдцаў касцьмі сваймі ўмацавалі муры замкаў ды пірамідаў па ўсім свеце!
Вось і чарговы князёк узводзіў чарговую Вавілонскую вежу ў гэтым аўстрыйскім мястэчку... Даруйце, умацаваную фартэцыю на зайздрасць і страх ворагам.
Па вузенькай брукаванай вулачцы гарадка з невымоўнай назвай Абервальтэрсшварцдорф грукатаў воз, гружаны камянямі. Такіх Вырвіч з кампаніяй ужо мо з дзясятак пабачылі за раніцу, праведзеную ля карчомкі «Дзік і дуб». Аўстрыякі — людзі практычныя, у цёплае надвор’е можна было сесці не толькі ў задушнай зале з пачарнелымі бэлькамі, але і на вуліцы пад навесам з жэрдак, абвітых плюшчом і хмелем, дзе пастаўленыя столікі і лаўкі.
Не тое каб Вырвіч з сябрамі баяліся задухі альбо не хапала грошай заняць найлепшы стол унутры... Але ў піўніцу сёння простых месцічаў і нават замежных самавітых гасцей не пускалі. У апошнюю пятніцу месяца сюды прыходзіў выпіць піва сам начальнік мясцовай вязніцы. Такі ў яго, бачыце, звычай ужо шмат гадоў.
Звычаі, традыцыі і ўсялякія правілы турэмшчык шанаваў надзвычай. Вырвіч здзівіўся, пабачыўшы пана: высокі, выпрастаны, як шомпал, з выцягнутым тварам і светлымі адсланёнымі вачыма, чаканіў крок, нібы ішоў не ў сурдуце ў піўніцу, а ў мундзіры і пры шаблі па пляцы. I, калі трэба было павярнуць, паварочваўся ўсім тулавам, быццам драўляная лялька. З такога Святы Ліборыюс цэлую жменю жарствы вытрас бы.
Але ніхто не смяяўся, не паказваў пальцам на дзівака, хоць палахлівага Ясючка задражнілі былі мясцовыя падшыванцы. Добра, што зараз змагар з нячыстай сілай у гатэлі пад прыглядам Сцяцка — яшчэ да канца не ачуняў, хаця паздаравеў, і на доктара глядзеў цяпер так аддана, што, каб быў шчанюком, хвастом віхляў бы.
Турэмшчык у карчме, па-мясцоваму «Wirtshaus», сядзеў вось ужо з паўгадзіны. Наколькі можна пабачыць праз акно з вуліцы — спіна па-ранейшаму выпрастаная, галава не схіляецца, праз роўныя прамежкі часу падносіць да вуснаў келіх. Як аўтамат.
А мо i праўда, васковы аўтамат? Яны з Лёднікам на падобных нагледзеліся, нават самі адладжвалі.
Не, перад аўтаматам гэтак раскланьвацца не будуць...
Па вуліцы пачулася грукатанне яшчэ аднаго воза.
— Мо ўсё-ткі падысці да гэтага начальнічка? — не вытрымаў Вырвіч. — Я шляхціц...
— I патрапіце ў няўтульныя пакоі пад прыгляд гэтага ж пана фон Абервальтэрса, — адрэзала Меланхолія, якая зараз была у выглядзе маладога чалавека з прыстойнай бюргерскай сям’і: акуратны касцюмчык, каўнер і манжэты кашулі беллю ззяюць, трохкутовы капялюш, напудраны парык з касою, перахвачанай сціплым юлёвым бантам. — Бачыце, як яго сцерагуць? Шпегаў як вераб’ёў. Высока лётае панок, мястэчка нават названае ў гонар ягоных продкаў-уладальнікаў. Каб меў больш клёку у галаве — маршалам быў бы. I нават калі вас дапусцяць і спытаеце, ці сядзіць у ягонай турме такі хлопец-чужаземец Калістрат Роўба, думаеце, ён усіх вязняў памятае? Ды ў тутэйшую вязніцу з усёй імперыі злачынцаў звозяць!