Выбрать главу

Та-ак, падумаеш добра, ці варта разводзіцца на такіх умовах.

Пранціш зірнуў на кірпаносага Валентага і ўявіў яго ў рыззі, як той паныла крочыць па попеле з дому ля касцёла Яна Непамуцкага.

Ага, так той і пайшоў, як вожык пагаліўся. Хоць бы Сафійку адпусціў з мірам.

— Падавайце на развод, пан Жылка. Неадкладна, — паўтарыў Лёднік. — Нават калі Сафію прызнаюць ацалёнай, яе асаблівасці нікуды не дзенуцца. I вы не зможаце на гэта забыцца.

Матка і сын прамаўчалі. Значыць, згодныя.

Сонечныя промні прасяваліся скрозь вітражнае акно з лілеямі, праз якое падшыванка Сафійка калісь вылезла, каб адправіцца ў навуковую кар’еру. А насамрэч патрапіла ў патаемны вясёлы дом графа Мануцы і ледзь не стала мэтрэсай Станіслава Панятоўскага.

— Яшчэ адно пытанне... Пра майго вучня, Калістрата Роўбу... — Лёднік гаварыў асцярожна, бы рухаўся па тонкім лёдзе. — Я ведаю, што ён нанёс шаноўнаму пану Жылку пашкоджанні. Але тое ж было праз гарачнасць, праз клопат аб маёй дачцэ. Хлопец і так расплаціўся, у вязніцы наседзеўся. Ці магчыма прасіць вас, шаноўны пан Жылка, каб вы адазвалі сваё абвінавачванне, даравалі маладому чалавеку?

Валенты ўраз змяніўся, ад злосці аж зубы рыпнулі. Каруся ён ненавідзеў да пячонак. На шчасце, звесткі пра ўцёкі пушчанскага дзікуна з Белай фартэцыі наўрад ці паспелі дайсці сюды, іначай размова была б інакшай. Выручыла і тое, што, па ўсім відаць, ваяводзе было сорамна перад бацькам Сафійкі, а мо і трохі страшнавата перад доктарам-ведзьмаком. Таму Валенты неахвотна пагадзіўся напісаць адпаведную паперу.

На развітанне Ганулька перажагналася, узняўшы горасна вочы і прамармытаўшы малітву за бедную рабу Божую Сафію, і рахманым сваім галаском паведаміла Лёдніку:

— У нас таксама просьба да вас ёсць, пан доктар. Як мы ўжо сказалі вам, майго сына чакае бліскучая кар’ера ў Санкт-Пецярбургу. Менавіта таму мы не можам прыняць прапанову вашага сына, пан Лёднік. Так яму i перадайце.

Бутрым з цяжкасцю стрымаўся, каб не паказаць узрушэння.

— Пра якую менавіта прапанову вы гаворыце, ваша мосць?

Адказаў Валенты, які час ад часу ўспамінаў, што менавіта ж ён галава роду:

— Месяц таму я атрымаў ліст ад пана Аляксандра Лёдніка. Я шаную задуму яго і ягоных паплечнікаў, аднак будучыня не за імі. Слава Вялікага Княства Літоўскага залежыць ад таго, як складуцца нашы адносіны з Расіяй.

Прамовіўшы апошнюю фразу, Жылка стрэльнуў вачыма на маці ў пошуках адабрэння. Пра пчолаў не скажу, а мёд салодкі... А бацька Валентага, здаецца, такім ужо быў ліцвінскім патрыётам, адэптам незалежнасці ад Расейскай імперыі... Гэх, беларусы...

Лёднік устрымаўся ад роспытаў.

— Пры магчымасці абавязкова перадам сыну, што просіце. Але ці магу я пабачыць пасланне Аляксандра?

Валенты павагаўся, зноў абмяняўся знакамі з матухнай.

— Вы як бацька маеце на гэта права.

У хуткім часе ліст быў прынесены, Бутрым прагна прачытаў...

— Можаце пакінуць сабе. Усё адно мы адмаўляемся ад гэтай прапановы.

Так ці не так — ператакваць не будзем. Доктар беражліва схаваў аркушык за пазуху. Па ягоным твары нельга было нічога адгадаць, і Пранціш згараў ад цікаўнасці.

Вітражныя лілеі трохі пацямнелі, бо сонца сышло далей — люстравацца ў новых забаўках. Пан Жылка ўрачыста пакланіўся непрыемным гасцям. Бутрым і Вырвіч таксама раскланяліся. Ну, дай, Гасподзь, ніколі больш не пабываць у гэтым доме з зялёнымі гаўбцамі, ля храма святога Яна Непамуцкага, на вуліцы слаўнага горада Бадэна, прапахлага смуроднымі лекавымі крыніцамі і няшчырымі абяцаннямі.

Аднак і той будынак, які яны праз нейкі час пабачылі, не выклікаў ніякага жадання ў яго трапляць.

Маленькі замак з вастраверхімі вежачкамі туліўся на адхоне ў гарах, як вырастаў з іх. Сцены з вельмі цёмнага каменю, высокая брама. Быццам сківіцы з чорнымі ікламі.

А вопратка насельнікаў прытулку Святой Даратэі сляпіла беллю. Мнішкі плылі ў доўгіх і шырокіх палатняных рызах і каптурах, што нагадвалі ветразі. I ўсе, халера на іх, усміхаюцца, як козы калядныя.

Аж непамысна.

У белым была і яе высокая мосць абатыса Агнэса, яна ж князёўна Магдалена фон Шнаўцэнваген-Караваеф.