Бо ясна — кепскія навіны.
А з імі, як вядома, не размінешся нават на шырокім тракце.
Саламея вярталася ўпэўненай хадой, выпрастаная, са спакойным тварам, несучы цяжкую валізку. Але было ў яе вялікіх вачах нешта такое...
— На ўсё воля Божая...
У пана вознага з горла нават нейкі гук дзіўны вырваўся, нібыта сапраўды мыш віскнула...
Лекарка перахрысцілася тонкай рукой.
— Запозна. Каб тыдзень таму...
Возны сціснуў сківіцы, памаўчаў.
— А дзіця?
Саламея апусціла вочы.
— Яно ўжо даўно мёртвае.
Словы спачування, суцяшэння і апраўдання паляцелі ў спіну гаспадара непатрэбным сухім лісцем.
Пранцішу страшэнна не падабалася сітуацыя, у якой яны апынуліся. Собіла ж гаспадыні кінуць у мора залатыя ключыкі менавіта ў прысутнасці падазронай госці. Мяркуючы па ўсім, Лёдніку таксама прыходзілі ў галаву падобныя думкі, ён кусаў вусны, насцярожана паглядаў у цемру за акном і нават не перабіваў пытаннямі жонку, якая, намагаючыся захоўваць спакой і навуковую тэрміналогію, распавядала пра прэцэдэнт.
Магчыма, усё было б іначай, каб не жмінда-гаспадар. Траціць грошы на дактароў для цяжарнай жонкі не жадаў. А тыя дзве бабы, прыслуга хатняя, — нават не падышлі да няшчаснай, стаялі па кутах, малітвы бубнелі ды зёлкі палілі.
Пранцішу падалося, што Саламея нешта не дагаворвае. I трымаецца неяк... не так, як звычайна.
— Я пераапрануся, выбачайце...
Вырвіч толькі цяпер, прыгледзеўшыся, заўважыў на цёмнай сукенцы плямы. I рукі пані хавае. Што ж, лекарская справа — яна брудная і крывавая...
Лёднік усё-ткі злаўчыўся схапіць жонку за руку, калі тая праходзіла побач. Паднёс яе выпацканую ў цёмным даланю да вачэй.
— Што за парэз?
Саламея вырвалася.
— Лухта... Падрапалася.
— Пахне гноем. Апрацуй спірытусам.
Пані буркатнула нешта наконт таго, што варта давяраць майстэрству іншых лекараў, нават калі тыя — жанчыны.
Пранціш сышоў у свой пакой. Сну ні ў краі вока. Вось, здаецца, нечыя крокі... А гэта дзверы рыпнулі, ці падалося?
Дождж ператвараўся ў залеву. Дрэвы за акном усплёсквалі лістамі і стукаліся голлем, нібы плакальшчыцы, якім добра заплацілі. Падкаморы ўсё-ткі прыдрамаў, бо стукат галінаў раптоўна ператварыўся ў лязгат шабляў, ворагі чамусьці былі з ваўчынымі галовамі, але ў нямецкіх капелюхах з пёрамі, і іх было шмат, дужа шмат, Вырвіч ажно стаміўся адмахвацца шабляй... A і не шабля гэта зусім, а кіёчак, здаецца, той самы, якім Лёднік штурхаў сваё крэсла...
— Пан, пан, прачынайся!
Вырвіч па старой ваярскай звычцы першым чынам намацаў шаблю, а тады ўжо канчаткова прачнуўся. Цемра за акном яшчэ не перацякла нават у прыцемак.
— Карусь? Што такое?
— Уцякаць трэба. Мы падслухалі... Возны па людзей паслаў... Стрыгу будуць супакойваць.
Вырвіч ажно галавой натрое.
— Што ты мелеш? Якая стрыга-латрыга?
— Нябожчыца... Што ўночы мёртвае дзіця нарадзіла...
Нават круглы твар Каруся ў цемры здаваўся злавесным.
— Сцяцко патлумачыў... У іх у Карпатах звычайная справа. Парадзіха на чорную немач хварэла. I дзіця чорнае ўсё было. Калі галаву абаім не адрэзаць — па начах уставаць будуць, кроў піць.
— Блёкат нейкі... — раззлаваўся пан падкаморы. — А мы тут якім бокам?
— Пані Саламея дзіця стрыгі на свет дастала. У кроў ейную рукі мачала...
От жа ж паляндра чарговая ўчамярылася... Пранціш ліхаманкава апранаўся, успамінаючы, колькі набояў для пісталета прыхапіў. У суседнім пакоі таксама нешта пагруквала. Калі Пранціш выскачыў у калідор, Саламея і Сафійка ўжо выцягвалі са свайго пакоя крэсла з Лёднікам, а пані лекарка злосна шыпела:
— Не дам тваёй забойчай мікстуры. Усё адно не паспее падзейнічаць.
У сенцах гасцей пераняў змрочны пан возны.
— Што ж не па-людску паны сыходзяць? Такую бяду ў мой дом прынеслі...
— Мая жонка ніякай шкоды не ўчыніла. Я — дыпламаваны доктар, магу засведчыць, — Лёднік усё-ткі ўхітрыўся нагнаць на сябе дастаткова важнасці.
Гаспадар нервова пакруціў тонкі вус.
— Не абвяргаю словы вашае мосці, але адбылося жахлівае. Памерла мая верная сужонка і нованароджанае дзіця. Ваша пані пры гэтым прысутнічала. Грамада захоча пачуць, як усё было... Дачакайцеся світання, панове.
— Нам тэрмінова трэба ехаць па запрашэнні ягонай мосці падскарбія Антонія Тызенгаўза, — раўнуў Вырвіч. — Мы выконваем загад яго мосці падскарбія. Вы насмеліцеся перашкаджаць волі пана Антонія?
Возны змізарнеў, гучна пракаўтнуў сліну, але не саступіў дарогі.