— Пасяку, сучыя дзеці! За Літву, за Беларусь!
Але гэта была не Беларусь, а шалёная ноч венецыянскага карнавалу. Бліскалі шпагі, рапіры і шаблі, бліскалі зоры, паходні і феерверкі, бліскалі ўпрыгожванні ўбораў і масак, вішчэлі выхаванкі аспідале, то ад жаху, то ад захаплення.
— Дай сюды, сыне!
Лёднік выхапіў у Алеся здабытае ў пашчы льва Святога Марка і, як запраўскі акрабат, ускараскаўся на чарапічны навес пад абразам Маці Божай над уваходам у адзін з будынкаў аспідале. Не зважаючы на варожы вір унізе, раскруціў цыліндр, дапамагаючы нажом. Дастаў адтуль нешта светлае. Пасунуўся бліжэй да лампады, якая асвятляла абраз. Старыя паперы. Знайшоў час чытаць! Вунь сын ягоны здабыў шпагу ды б’ецца адразу з двума.
Раптам глыбокі голас звона змусіў замерці сцэну. Гэта Чорны Доктар тузануў вяроўку маленькай званіцы, зладжанай над абразом.
— Айёіге vocem Dei! Legatum Santa Torello!
У Бутрыма голас таксама быў, калі трэба, пераканаўчы ды гучны. Лёднік зняў маску Прывіда і разгарнуў папяровы світак:
— Перакладаю на лаціну. Verba Ecclesiastes filii David regis Hierusalem. Vanitas vanitatum dixit Ecclesiastes vanitas vanitatum omnia vanitas. Quid habet amplius homo de universo labore suo quod laborat sub sole, generatio praeterit et generatio advenit terra vero in aeternum stat.
Што такое? Гэта ж Эклезіяст. Біблія. «Марная марнасць, сказаў Эклезіяст, марная марнасць, — усё марнасць! Якая карысць чалавеку ад усёй працы ягонай, якую ён робіць пад сонцам? Пакаленне прыходзіць, і пакаленне сыходзіць, а зямля векавечна стаіць».
— Шаноўныя прэтэндэнты на рог Ісуса Навіна, Святога Георгія, альбо што вы там сабе ўяўляеце! — гукнуў Лёднік на чысцюткай лаціне, якую Пранціш усё-ткі засвоіў, як належала пііту. — Вось гэта ён і ёсць, здабыты намі ў пашчы каменнага льва на калоне Святога Марка. Самая бясхібная, святая зброя, якая належыць усім — і нікому з зямных уладароў. Світак, няма сумніву, рарытэт. Напісаны на старагабрэйскай, магчыма, у часы, калі Госпад наш хадзіў па зямлі. Менавіта яго і атрымаў святы Тарэла ад рымскага папы Іяана Дваццаць Трэцяга.
— Што ты вярзеш? Гэта ж не труба! — выгукнуў хтось на польскай мове.
— У сімвалічным сэнсе — менавіта шафар, святы рог. Сапраўдны вернік не можа не прызнаць, што Слова Божае здольнае рушыць сцены. Амін.
Лёднік перахрысціўся, пачціва паклаў паперу і футарал ад яе перад абразом і спрытна саскочыў на зямлю. Зараз жа з дзясятак малойцаў кінуліся караскацца па святыню. Бутрым падбег да сваіх:
— Рушылі!
— Чакай, і ўсё пакінем, дзеля чаго рызыкавалі? Можа, ты, Бутрым, добра не разгледзеў, і там якісь тайнапіс? — сярдзіта азваўся расчараваны Пранціш. І Алесь падціснуў вусны. Дзеля чаго над горадам на вяроўцы боўтаўся, як балванчык?
— Што мы тут стаім ды назіраем? — раззлаваўся пан Агалінскі. — Панятоўскаму і світак ад міфічнага продка прыдаўся б!
Бутрым з горкай насмешкай паглядаў на бойку ў двары.
— Прыдаўся б. Але ведаеце што, панове. Вам ёсць справа да таго, каму зараз спадчына пустэльніка дастанецца?
Абвёў вачыма абураных спадарожнікаў.
— А мне неяк абыякава! Адзін аднога вартыя. Хай Гасподзь управіць, аб чым я і памалюся. О, вось ужо і ўправіў. Амін.
З купкі, што біліся за валоданне світкам, раздаўся расчараваны дзікі крык.
— Я ж казаў, папірусу не менш як тысяча гадоў, — меланхалічна прамовіў Лёднік. — Як ён яшчэ ў мяне ў пальцах увесь не рассыпаўся. А вось тузанулі добра — і рассыпаўся, спадарства. Пыл на вецер. І што з таго? Словы ж засталіся!
— А вось цяпер уцякаем. — змрочна прамовіў Пранціш, калі брама расчынілася, каб прапусціць гарадскую варту.
На маленькім пляцы, абкружаным шэрымі сляпымі дамамі, ліцвіны нарэшце прыпынілі бег. За імі ляцеў, на хаду здымаючы маску, шыракаплечы вусач, з тых, што біліся за шафар у двары аспідале.
— Ну, і ўчынілі вы, панове-брацці! — Пан Рысь не мог аддыхацца. — Ледзь за вамі паспяваў — то па небе леціце, то святынямі раскідваецеся.
Схіліўся, каб адперхацца.
— Праклятыя венецыянцы, кругом мора, а вады пітной няма! Толькі цэбры жалезныя, каб дажджавую ваду збіраць. Ніводнага нармальнага калодзежа ці фантана.
Адпіў са сваёй біклажкі, абцёр чорныя вусы.
— Нат не ведаю, што параіць. Я, вядома, пастараюся пана Караля суцешыць, распісаць, як Панятоўскі з трухой застаўся. І пані Апалонія дапаможа — вось жа з’явілася ў цябе прыхільніца, доктар.
Лёднік уздыхнуў:
— Усё ў волі Божай. І вам, пан Гервасій, з паннай Рэгінай — на першы ж карабель, ды ў Амерыку. У Трыбунал лепей проста ліст дашліце пра незаконнае ўдачарэнне. А мы.
Урачыста ўздзеў маску Прывіда і выгукнуў злавесна змененым голасам: