Protokolanto, kiu ne komprenis ĉeĥe pli, divenis, ke la akuzito sciigas adreson de sia kunkulpulo, kaj tial li ankoraŭfoje demandis: “Ĉu estas tio preciza, Prago, nro 16, Jozefo Bozetech?”
“Ĉu li tie ankoraŭ loĝas, tion mi ne scias,” respondis Švejk, “sed tiam en la jaro 1908 li tie loĝis. Li ege bele bindis librojn, sed daŭris tio longe, ĉar unue li devis ilin tralegi kaj bindis ilin laŭ la enhavo. Se li donis al libro nigran randon, jam neniu devis tion eĉ legi. Tiam ĉiu tuj sciis, ke en tiu romano tio tre tre malbone finiĝis. Ĉu vi eble deziras ankoraŭ ion pli detalan? Por ke mi ne forgesu: li sidis ĉiutage en la bierejo ‘Ĉe Flek’ kaj rakontis enhavon de ĉiuj libroj, kiujn oni ĝuste donis al li bindi.”
La majoro alpaŝis al la protokolanto kaj ili al si flustris, tiu poste strekis adreson de nova imaga konspirulo Božetěch en aktoj.
Poste daŭrigis tiu ĉi stranga juĝo laŭ la maniero de senprokrasta juĝproceso, kiun aranĝis prezidanta generalo Fink von Finkenstein.
Kiel iu havas pasion kolekti alumetajn skatoletojn, pasio de tiu ĉi sinjoro estis organizi senprokrastajn juĝprocesojn, kvankam en plejparto da okazoj tio kontraŭis soldatan juĝejan normaron.
Tiu ĉi generalo diradis, ke li bezonas neniujn enketajn juĝistojn, ke li tion kunirigos kaj post tri horoj ĉiu ulo devas pendi. Dum li estis en la fronto, oni neniam sentis ĉe li mankon de senprokrastaj juĝprocesoj.
Kiel iu devas regule ĉiutage ludi partion de ŝako, bilardo aŭ mariaĝon, tiel tiu ĉi eminenta generalo ĉiutage kunmetis senprokrastajn feldtribunalojn, prezidis al ili kaj kun granda seriozeco kaj ĝojo anoncis maton al la akuzito.
Se la homo volus esti sentimentala, li skribus, ke tiu ĉi homo havis sur la konscienco multajn dekduojn da homoj, precipe tie en oriento, kie li luktis, kiel li diris, kun grandrusa agitado inter galiciaj Ukrajnanoj. Sed el lia vidpunkto ni ne povas paroli pri tio, ke li havus iun sur la konscienco.
Tio ĉe li ne ekzistis. Kiam li igis pendumi instruiston, instruistinon, popon aŭ la tutan familion laŭ la verdikto de sia senprokrasta juĝproceso, li revenis trankvile en sian loĝejon, kiel se pasia ludanto de mariaĝo kontente revenas hejmen el gastejo kaj meditas pri tio, kiel ili donis al li “flek”, kiel li donis “re”, ili “supre”, li “tuti”, ili “retuti” kaj kiel li gajnis la ludon kaj havis cent kaj sepon[303]. Li konsideris pendumon kiel ion simplan kaj naturan, kiel ian ĉiutagan panon, ĉe verdiktoj li sufiĉe ofte forgesadis sinjoron imperiestron kaj jam eĉ ne diris: “En la nomo de Lia Moŝto vi estas kondamnita al la morto per pendumo,” sed li proklamis: “Mi vin kondamnas.”
En pendumado li iam trovis ankaŭ komikan flankon, pri kio li foje ankaŭ skribis al sia edzino en Vienon: “…aŭ ekzemple, mia kara, vi ne scias imagi, kiel mi antaŭlaste ridis, kiam antaŭ kelke da tagoj mi kondamnis instruiston pro spionado. Mi havas elekzercitan homon, kiu tion pendumas, li havas jam longetan praktikadon, temas pri ĉefserĝento kaj tiu faras tion kiel sporton. Mi estis en mia tendo, kiam tiu ĉefserĝento venis al mi post la verdikto kaj demandas min, kie li pendumu tiun instruiston. Mi diris al li, ke sur la plej proksima arbo, kaj nun imagu tiun komikecon de la situacio. Ni estis meze de stepo, kie ĝis vidneatingeblo ni vidis nenion alian ol herbon kaj mejlodistance eĉ ne arbeton. Ordono estas ordono, tial la ĉefserĝento kunprenis la instruiston kaj eskorton kaj ili veturis serĉi arbon. Ili revenis nur vespere, denove kun la instruisto. La ĉefserĝento venis al mi kaj denove min demandas: ‘Sur kio mi pendumu tiun ulon?’ Mi ekinsultis lin, ke mia ordono ja estis: sur la plej proksima arbo. Li diris, ke morgaŭ li tion do provos, kaj matene li venis tute pala, ke la instruisto nokte malaperis. Tio ŝajnis al mi tiel komika, ke mi pardonis ĉiujn, kiuj lin gardis, kaj mi faris ankoraŭ spritaĵon, ke tiu instruisto probable mem iris serĉi ian arbon. Vidu do, mia kara, ke ni ĉi tie neniel enuas, kaj al la eta Vilĉjo diru, ke la paĉjo lin kisas kaj ke li baldaŭ sendos al li vivan ruson, sur kiu Vilĉjo rajdos kiel sur ĉevalo. Mi rememoras, mia kara, ankoraŭ unu ridindan okazon. Tiam ni pendumis judon pro spionado. La ulo dumvoje al ni almiksiĝis, kvankam li havis nenion por tie fari, kaj ekskuzis sin, ke li vendas cigaredojn. Li do pendis, sed nur kelke da sekundoj, la ŝnurego kun li ŝiriĝis kaj li falis teren, li tuj rekonsciiĝis kaj kriis al mi: ‘Sinjoro generalo, mi iras hejmen, vi min jam pendumis kaj laŭ la leĝo mi ne povas esti pendumita dufoje pro unu afero.’ Mi komencis ridi kaj la judon ni ellasis. Ĉe ni, mia kara, estas gaje…”
Kiam la generalo Fink iĝis komandanto de garnizono en la fortikaĵo Przemyšl, li ne havis jam tiom da ebloj aranĝi similajn teatraĵojn, tial kun granda ĝojo li kaptis la okazon de Švejk.
Švejk staris do antaŭ tiu tigro, kiu, sidante fone malantaŭ longa tablo, fumis cigaredon post cigaredo, igis al si traduki respondojn de Švejk, ĉe kio li konsente kapjesis.
La majoro donis proponon, ke oni faru telegrafan demandon al la brigado por ekscii, kie nun troviĝas la dekunua marŝkompanio de la naŭdekunua regimento, al kiu la akuzito apartenas laŭ siaj sciigoj.
La generalo kontraŭstaris kaj proklamis, ke per tio deteniĝas la senprokrasteco de juĝproceso kaj vera signifo de tiu ĉi ordono. Ekzistas ja plena konfeso de la akuzito, ke li alivestis sin en rusan uniformon, kaj krom tio unu grava atesto, kie la akuzito konfirmis, ke li estis en Kievo. Li do proponis, ke ili foriru al konsiliĝo, por ke povu esti eldirita verdikto kaj tiu tuj plenumita.
Sed la majoro persistis je tio sia, ke necesas konstati identecon de la akuzito, ĉar la tuta afero estas neordinare politike grava. Per konstato de lia identeco oni povas malkaŝi pluajn rilatojn de la akuzito kun liaj ekskamaradoj el la taĉmento, al kiu li apartenis.
La majoro estis romantika revulo.Li parolis ankoraŭ pri tio, ke oni propre serĉas iajn fadenetojn, ke ne sufiĉas la homon kondamni. Ke la kondamno estas nur rezultato de certa enketado, kiu enhavas en si fadenetojn, kaj tiuj fadenetoj… Li ne povis el tiuj fadenetoj eliri, sed ĉiuj lin komprenis, konsente kapjesis, eĉ sinjoro generalo, al kiu ekplaĉis tiuj fadeneotoj tiel, ke li al si imagis, kiel sur fadenetoj de la majoro pendas novaj senprokrastaj juĝprocesoj. Ankaŭ tial li ne plu protestis, ke oni sciiĝu ĉe la brigado, ĉu Švejk vere apartenas al la naŭdekunua regimento kaj probable kiam li transiris al la rusoj, dum kiuj operacioj de la dekunua marŝkompanio.
Dum tiu tuta tempo de interparolo Švejk estas gardata en koridoro de du bajonetoj, poste denove alkondukita antaŭ la tribunalon kaj ankoraŭfoje demandita, al kiu regimento li propre apartenas. Poste oni translokis lin en garnizonan malliberejon.
Kiam la generalo Fink post malsukcesa senprokrasta juĝproceso revenis hejmen, li ekkuŝis sur sofon kaj meditis, kiel probable plirapidigi la tutan proceson.
Li estis firme konvinkita, ke la respondo estos ĉi tie baldaŭ, sed ke tamen nur ne estos tio jam tia rapideco, per kiu liaj procesoj elstaris, ĉar poste sekvos ankoraŭ konsolo de la animo al la akuzito, per kio la verdikto superflue prokrastiĝos je du horoj.
“Tio estas egala,” ekpensis la generalo Fink, “ni povas doni al li konsolon de la animo jam antaŭe antaŭ la verdikto, ol venos la sciigoj de la brigado. Li pendos tiel aŭ alie.”
La generalo Fink igis al si alvoki feldkuraton Martinec.
Estis tio kompatinda katekisto kaj kapelano de ie el Moravio, kiu havis super si tian fiulon-parokestron, ke li preferis soldatiĝi. Estis tio vere religie fondita viro, kun bedaŭro en la koro rememoranta sian parokestron, kiu malrapide, sed certe falas en pereon. Li rememoris, kiel lia parokestro drinkis prunbrandon kiel funelo kaj kiel foje nokte li sencede ŝovis al li en la liton vageman ciganinon, kiun li trovis malantaŭ la vilaĝo, kiam li ŝanceliris el brandfarejo.
303
esprimoj el kartludo mariaĝo, en kiu ordinare unu ludanto (elektanta atutojn) ludas kontraŭ du cetraj. Per la vorto “flek” anoncas unu el tiuj du sian konvinkon, ke ili venkos kaj “makulos” tiel atendatan venkon de tiu, kiu elektis atutojn kaj komencas la ludon ( “flek” devenas de germana “Fleck” = makulo). Eventuala respondo al “flek” estas “re”, kio gradiĝas al “tuti”, “retuti” kaj fine al “kajzr” (el la germana “Kaiser” = imperiestro) — tiun ĉi la plej superan ŝtupon Švejk forgesis. Ĉiu tia gradigo signifas, ke la sumo, pri kiu oni ludas, duobliĝas — kiu do gajnis “kajzron”, ricevas de kontraŭludantoj 64oble pli kompare kun la komenca veto. — Havi “cent kaj sepon” signifas, ke la ludanto akiris cent poentojn, havis la atutan sepon por la lasta preno kaj gajnis la ludon.