“Je kio vi suferas?”
“Obee mi raportas, ke mi havas reŭmatismon!”
Dum sia praktiko doktoro Grünstein kutimiĝis al delikata ironio, ĉar tiu ĉi maniero efikis multe pli ol krio.
“Aha, reŭmatismon,” li diris al Švejk, “vi havas ege gravan malsanon. Tio estas vere hazardo, ricevi reŭmatismon en la tempo, kiam estas la mondmilito kaj la homo devas soldatiĝi. Mi opinias, ke tio devas vin tre ĉagreni!”
“Obee mi raportas, sinjoro ĉefkuracisto, ke tio min tre ĉagrenas.”
“Jen, vidu, lin tio ĉagrenas. Tre bele de vi, ke vi rememoris nin kun via reŭmatismo ĝuste nun. En paca tempo kuras tia kompatindulo kiel kaprido, sed se eksplodis milito, li tuj havas reŭmatismon kaj la genuoj tuj al li ne servas. Ĉu ne doloras vin la genuoj?”
“Obee mi raportas, ke ili doloras.”
“Kaj la tutajn noktojn vi ne povas dormi, ĉu ne vere? Reŭmatismo estas tre danĝera, doloriga kaj grava malsano. Kun reŭmatismuloj ni havas ĉi tie jam bonajn spertojn. Absoluta dieto kaj alia maniero de nia kuracado montriĝis tre efikaj. Ĉi tie vi resaniĝos pli frue ol en Piešťany[59] kaj marŝos al la pozicioj tiel rapide, ke malantaŭ vi leviĝos polvo.”
Turnante sin al la sanitara suboficiro, li diris:
“Skribu: Švejk, absoluta dieto, dufoje tage tralavi la stomakon, unufoje tage klisteron, kaj ni vidos, kion poste. Nun forkonduku lin en la kuracejon, tralavu al li la stomakon kaj kiam li retrovos la fortojn, donu al li klisteron, sed egan, ke li voku ĉiujn sanktulojn kaj ke tiu lia reŭmatismo ektimu kaj elkuru.”
Turnante sin poste al ĉiuj litoj li faris paroladon plenan de belaj kaj saĝaj sentencoj:
“Ne opiniu, ke vi havas antaŭ vi idioton, kiun eblas konduki je la nazo. Pro via konduto mi ne perdos la ekvilibron. Mi scias, ke vi ĉiuj estas simulantoj, ke vi volas dizerti el la soldatservo. Kaj laŭ tio mi vin traktas. Mi postvivis centojn kaj centojn da tiaj soldatoj kiaj estas vi. Sur tiuj ĉi litoj kuŝis la tutaj homamasoj, al kiuj mankis nenio alia ol la soldata spirito. Dum iliaj kamaradoj batalis en la fronto, ili opiniis, ke ili kuŝaĉos en litoj, ricevos hospitalan manĝon kaj atendos, ĝis la milito finiĝos. Sed ili terure eraris, kaj ankaŭ vi ĉiuj terure eraros. Ankoraŭ post dudek jaroj vi krios el la dormo, kiam vi sonĝos, kiel vi ĉe mi simulis.”
“Obee mi raportas, sinjoro ĉefkuracisto,” ekparolis mallaŭta voĉo de lito ĉe la fenestro, “mi estas jam sana, jam nokte mi rimarkis, ke mia astmo malaperis.”
“Via nomo?”
“Kovařík, obee mi raportas, vi preskribis al mi klisteron.”
“Bone, klisteron vi ricevos ankoraŭ por la vojo,” decidis doktoro Grünstein, “por ke vi ne plendu, ke ni vin ĉi tie ne kuracis. Do, kaj nun ĉiuj malsanuloj, kiujn mi nomis, sekvu la suboficiron, por ke ĉiu ricevu, kio al li apartenas.”
Kaj ĉiu ankaŭ ricevis bonan porcion laŭ la preskribo. Kaj se iuj klopodis influi la plenumantojn de la kuracista ordono per petoj aŭ minacoj, ke ankaŭ ili aliĝos al sanitara servo kaj povas okazi, ke ankaŭ la flegistoj falos foje en iliajn manojn, Švejk tenis sin kuraĝe.
“Ne indulgu min,” li admonis la krudulon, donantan al li klisteron, “rememoru vian ĵuron. Eĉ se kuŝus ĉi tie via patro aŭ propra frato, donu al ili klisteron sen tio, ke vi eĉ palpebrumus. Imagu, ke sur tiaj klisteroj staras Aŭstrio, kaj la venko estos nia.”
La sekvantan tagon doktoro Grünstein demandis Švejkon ĉe la kuracista revizio, kiel plaĉas al li en la soldata hospitalo.
Švejk respondis, ke tio estas ĝusta kaj nobla entrepreno. Rekompence li ricevis la samon kiel hieraŭ, krom aspirino kaj tri pulvoroj de kinino, kiujn oni ŝutis al li en akvon, ke li tion tuj eltrinku.
Eĉ Sokrato ne trinkis sian pokalon da cikuto kun tia trankvilo kiel Švejk kininon, sur kiu doktoro Grünstein elprovis ĉiujn gradojn de turmentado.
Kiam en ĉeesto de la kuracisto oni volvis lin en malsekan litotukon, Švejk respondis al lia demando, kiel nun tio al li plaĉas:
“Obee mi raportas, sinjoro ĉefkuracisto, ke tio estas kiel en naĝejo aŭ en mara banloko.”
“Ĉu vi ankoraŭ havas reŭmatismon?”
“Obee mi raportas, sinjoro ĉefakuracisto, ke tio ne emas iel pliboniĝi.”
Švejk estis submetita al nova turmentado.
En tiu tempo vidvino post infanteria generalo baronino von Botzenheim havis tre multe da zorgoj por elesplori la soldaton, pri kiu “Bohemie” publikigis antaŭ nelonge sciigon, kiel li, kriplulo, igis sin veturigi en ĉareto por malsanuloj kaj kriis: ‘Kontraŭ Beogradon!’, kaj kies patriota manifestiĝo donis impulson al la redakcio de “Bohemie” instigi la legantojn, ke tiuj kolektu monon profite al la lojala heroo-kriplulo.
Fine post eldemando ĉe la polica direkcio sciiĝis, ke tio estis Švejk, kaj plua esplorado estis jam facila. La baronino von Botzenheim kunprenis sian kunulinon kaj lakeon kun korbo kaj veturis al Hradčany.
La kompatinda baronino eĉ ne sciis, kion tio signifas, se iu kuŝas en soldata hospitalo de garnizona malliberejo. Ŝia vizitkarto malfermis al ŝi la pordon de la malliberejo, en la kancelario oni kondutis al ŝi tre afable kaj jam post kvin minutoj ŝi sciis, ke “la brafa soltat Švejk”, pri kiu ŝi demandis, kuŝas en la tria barako, lito n-ro 17. Iris kun ŝi doktoro Grünstein mem, kiu estis per tio tute konfuzita.
Švejk ĝuste sidis sur la lito post kutimaj tagaj procedoj, preskribitaj fare de doktoro Grünstein, ĉirkaŭita per aro da magraj kaj malsatiĝintaj simulantoj, kiuj ĝis nun ne kapitulacis kaj obstine luktis kontraŭ doktoro Grünstein sur la kampo de absoluta dieto.
Kiu ilin aŭskultus, tiu havus impreson, ke li troviĝis en kompanio de kulinaroj, en supera kuirista lernejo aŭ en kursoj por franduloj.
“Eĉ tiujn ordinarajn seborekrementojn eblas manĝi,” rakontis ĝuste viro, kuŝanta ĉi tie pro ‘kronika kataro de la stomako’, “se ili estas varmaj. Kiam sebo fandiĝas, oni premas ilin ĝisseke, salas, pipras kaj mi diras al vi, ke anseraj grasrekrementoj ne povas ilin egali.”
“Anserajn rekrementojn lasu,” diris viro kun ‘kancero de la stomako’, “tiujn nenio superas. Lardorekrementoj ne povas kun ili konkuri. Kompreneble, ke ili devas estis elfanditaj ĝis oreta koloro, kiel tion faras judoj. Ili prenas grasan anseron, detiras grason kun haŭto kaj fandas tion.”
“Ĉu vi scias, ke vi eraras koncerne lardorekrementojn?” rimarkis la najbaro de Švejk, “memkompreneblas, ke mi parolas pri rekrementoj el hejme fandita lardo, kiujn oni nomas hejmaj rekrementoj, ne brunaj kaj ankaŭ ne flavaj. Tio devas esti io inter tiuj du koloroj. Tia rekremento devas esti nek tro mola, ne tro malmola. Ĝi ne devas kraketi, tiam ĝi estas bruletigita. Ĝi devas solviĝi sur la lango sen tio, ke la homo havu impreson, ke sur la mentono fluas al li graso.”
“Kiu el vi manĝis ĉevalajn grasrekrementojn?” eksonis ies voĉo, sed al tiu neniu donis respondon, ĉar enkuris ĉi tien la sanitara suboficiro:
“Ĉiuj en la litojn, iras ĉi tien iu arkiprincino, neniu elmontru malpurajn piedojn el sub la kovrilo!”
Eĉ arkiprincino ne povus eniri tiel majeste kiel tion faris la baronino von Botzenheim. Malantaŭ ŝi torentis la tuta akompanantaro, en kiu ne mankis eĉ hospitala ĉefserĝento-kontisto, vidanta en ĉio tio misteran revizoran manon, kiu de abunda ariera trogo ĵetos lin kiel oferon por ŝrapneloj ien sub pikdratajn barilojn de la pozicioj.
Li estis pala, sed ankoraŭ pli pala estis doktoro Grünstein. Antaŭ liaj okuloj dancis eta vizitkarto de la maljuna baronino kun titolo “vidvino post generalo” kaj ĉio, kio povis esti ligita kun tiu titolo, kiel influaj rilatoj, favoro, plendoj, translokigo al la fronto kaj aliaj teruraj aferoj.