La generalo eksonorigis kaj ordonis al servosoldato: “Alportu du botelojn el tiu hieraŭa provizo.”
Kaj plenigante post momento vinglason de la feldkurato, li diris afable:
“Ĝojigu vin iom antaŭ la konsolo de la animo…”
Tra kradita fenestro, malantaŭ kiu sidis Švejk sur pajlosako, eĥis en tiu ĉi terura tempo lia kantado:
2. Konsolo de la animo
La feldkurato Martinec en vera senco de la vorto ne venis al Švejk, sed aldancis al li kiel baletistino sur scenejo. Ĉielaj sopiroj kaj botelo da malnova “Gumpoldskirchen” faris lin en tiu kortuŝa momento malpeza kiel plumeto. Ŝajnis al li, ke en tiu ĉi grava kaj sankta momento li proksimiĝas al dio, dum li prokmisiĝis al Švejk.
Oni fermis malantaŭ li la pordon, lasis ilin ambaŭ solaj kaj li diris entuziasme al Švejk, kiu sidis sur la pajlosako: “Kara filo, mi estas feldkurato Martinec.”
Post la tuta vojo ĉi tien tiu ĉi alparolo ŝajnis al li esti la plej konvena kaj iel patrece kortuŝa.
Švejk leviĝis de sur sia kuŝejo, vivosperte skuis la manon al la feldkurato kaj diris: “Tre min ĝojigas, mi estas Švejk, kuriero de la dekunua marŝkompanio de la naŭdekunua regimento. Antaŭnelonge oni translokis nian ĉefan parton al Bruck an der Leitha, sidiĝu do bele apud mi, snjoro feldkurato, kaj rakontu al mi, kial vi estas malliberigita. Vi havas ja rangon de oficiro, al vi do apartenas esti en oficira malliberejo ĉe la garnizono, tute ne ĉi tie, tiu pajlosako estas ja plena de pedikoj. Kompreneble iam okazas, ke iu ne scias, en kiun malliberejon li apartenas, sed tio estas eraro de la kancelario aŭ hazardo. Foje mi sidis, sinjoro feldkurato, en regimenta malliberejo en Budějovice kaj oni alkondukis al mi vicoficiron. Tia vicoficiro, tio estis io simila kiel feldkuratoj, nek porko, nek muso, li alkriegis soldatojn kiel oficiro, kaj kiam io okazis, oni malliberigis lin inter la simplan viraron. Tio estis, sinjoro fedlkurato, tiaj bastardoj, ke oni ilin ne akceptis por manĝo en suboficiran kuirejon, je manĝo por la viraro ili ne havis rajton, ili estis range pli alte, kaj manĝo por oficiroj al ili ne apartenis. Tiam ni havis tie da ili kvin kaj komence tio voris en kantino nur fromaĝbuletojn, ĉar nenie ili ricevis manĝon, ĝis foje ekvidis ilin tie ĉefleŭtenanto Wurm kaj malpermesis al ili tion, ĉar iradi en kantinon por la viraro laŭdire ne akordiĝas kun la honoro de vicoficiroj. Sed kion fari, en oficiran kantinon oni ilin ne enlasis. Tiel ili pendis en aero kaj dum kelke da tagoj trairis tian vojon de turmento, ke unu el ili saltis en la riveron Malše kaj alia dizertis de la regimento kaj post du monatoj skribis en la kazernon, ke li estas ministro de milito en Maroko. Ili estis kvar, ĉar tiun el Malše oni eltiris vivan, li en tiu ekscitiĝo saltante tien forgesis, ke li scias naĝi kaj ke li plenumis naĝekzamenon kun bonega rezultato. Oni liveris lin en hospitalon kaj tie oni denove ne sciis pri li al si konsili, ĉu meti sur lin kovrilon por oficiroj aŭ tiun simplan por la viraro. Oni do trovis solvon, donis al li neniun kovrilon kaj envolvis lin nur en malsekan litotukon, tiel ke post duonhoro li petis, ke oni lin ellasu reen en la kazernon, kaj tio estis ĝuste tiu, kiun, ankoraŭ tute malsekan, oni malliberigis ĉe mi. Li sidis tie proksimume kvar tagojn kaj ĝojis, ĉar tie li ricevis manĝon, kvankam malliberulan, tamen nur manĝon, li havis tion sian certa, kiel li diradis. La kvinan tagon oni venis por li, li revenis post duonhoro por sia kepo kaj ploris pro ĝojo. Li diras al mi: ‘Fine venis pri ni decido. Ekde hodiaŭo estos ni, vicoficiroj, malliberigataj en ĉefgardistejo inter oficiroj, ni alpagos por manĝo en la oficira kuirejo, kaj kiam la oficiroj satmanĝos, nur poste ni ricevos manĝon, ni dormos kun la viraro, kafon ni ricevos ankaŭ el la kuirejo por la viraro kaj ankaŭ tabakon oni donos al ni kun la viraro.’”
Nur nun rekonsciiĝis la feldkurato Martinec tiagrade, ke li interrompis Švejkon per frazo, kiu per sia enhavo neniel apartenis al la antaŭa parolo:
“Jes, jes, kara filo! Ekzistas aferoj inter la ĉielo kaj la tero, pri kiuj decas mediti kun arda koro kaj plena fido al mizerikordo de Dio. Mi venas, kara filo, doni al vi konsolon de la animo.”
Li eksilentis, ĉar ĉio tio iel al li ne konvenis. Jam dumvoje li preparis al si la tutan planon de sia parolo, en kiu li alkondukos la kompatindulon al kontemplado pri lia vivo, kaj kiel oni tiun pekliberigos tie supre, se li pentos kaj montros veran bedaŭron.
Nun li meditis, kiel plu ligi la parolon, sed Švejk lin antaŭiris per demando, ĉu la feldkurato ne havas cigaredon.
La feldkurato Martinec ĝis nun ne ellernis fumi, tio estis ankaŭ la sola afero, kiun li propre konservis al si el sia vivmaniero, antaŭ ol li ĉi tien alveturis. Kelkfoje ĉe la generalo Fink, kiam li havis jam vaporon en la kapo, li provis fumi delikatajn cigarojn, sed ĉio tuj iris el li eksteren, ĉe kio li havis impreson, ke la anĝeleto-gardanto tiklas lin averte en la gorĝo.
“Mi ne fumas, kara filo,” li respondis al Švejk kun neordinara digno.
“Al tio mi miras,” diris Švejk. “Mi konis multe da feldkuratoj kaj tiuj fumis kiel alkoholfabriko en Zlíchov. Mi tute ne kapablas imagi al mi feldkuraton, ke li ne fumu kaj ne trinku. Mi konis nur unu tian, kiu ne enspiradis fumon, sed tiu anstataŭ fumado preferis maĉi tabakon kaj dum la prediko li salivmakulis la tutan predikejon. — De kie vi devenas, sinjoro feldkurato?”
“De Nový Jičín,” respondis i.r. digna pastro Martinec per senaplomba voĉo.
“Vi do eble konis, sinjoro feldkurato, certan Roza Gaudrs, antaŭlastjare ŝi laboris en praga vinejo en Platnéřská-strato kaj ŝi akuzis samtempe dek ok homojn pro patreco, ĉar ŝi akuŝis dunaskitojn. Tiu unu el tiuj dunaskitoj havis unu okulon blua kaj la alian bruna, tiu dua dunaskito havis unu okulon griza kaj la alian nigra, ŝi do supozis, ke en tio estas jam engaĝitaj kvar sinjoroj kun similaj okuloj, kiuj iradis en tiun vinejon kaj havis kun ŝi ion intiman. Krom tio unu el la dunaskitoj havis laman piedeton kiel magistrata konsilisto, kiu tien ankaŭ iradis, kaj tiu alia havis sur la piedo ses fingrojn, kiel deputito, kiu estis tie ĉiutaga gasto. Kaj nun imagu, sinjoro feldkurato, ke tien iradis dek ok tiaj gastoj, kaj tiuj dunaskitoj havis signeton de ĉiuj tiuj dek ok homoj, kun kiuj ŝi iris en privatan loĝejon aŭ en hotelon. Fine la juĝisto decidis, ke ĉe tia hompuŝiĝo la patro estas nekonata, ŝi kulpigis la vinejestron kaj akuzis tiun, ĉe kiu ŝi servis, sed tiu pruvis, ke li estas jam pli ol dudek jarojn impotenta surbaze de operacio ĉe inflamo de subaj membroj. Poste oni police ŝin venigis, sinjoro feldkurato, al vi al Nový Jičín, el tio plej bone vidiĝas, ke kiu avidas multon, ordinare ricevas nenion. Ŝi povis teni sin je unu kaj ne aserti antaŭ la juĝisto, ke unu dunaskito estas de sinjoro deputito kaj la alia de sinjoro magistrata konsilisto aŭ de iu alia. Naskiĝon de ĉiu infano eblas facile elkalkuli. Tiam kaj tiam mi estis kun li en hotelo kaj tiam kaj tiam tio al mi naskiĝis. Kompreneble, se temas pri normala akuŝo, sinjoro feldkurato. En tiaj minutaj hoteloj por dekkrono ĉiam troviĝos atestanto, ekzemple servisto aŭ ĉambristino, kiu ĵuros, ke tiunokte tiu sinjoro vere estis tie kun ŝi kaj ke ŝi ankoraŭ al li diris, kiam ili descendis tra la ŝtuparo: ‘Kaj se tio havos sekvojn?’ kaj ke li al ŝi respondis: ‘Ne timu, kanimuro[306], la infanon mi prizorgos.’”
306
moknomo, kreita el nomo de japana generalo dum la rusa-japana milito en la jaroj 1904 — 1905.