En koridoro de domo, kie li havis loĝejon, oni tre ofte aŭdis malbenojn de nekontentigitaj kreditoroj. En la loĝejon li kondukadis al si ankaŭ stratulinojn aŭ sendis por ili sian servosoldaton. Li tre amis ludi ferblon, kaj ekzistis certaj supozoj kaj konjektoj, ke li falsludas, sed neniu al li pruvis, ke li havas ason kaŝita en larĝa maniko de sia soldata sutano. En oficiraj rondoj oni nomis lin “sankta patro”.
Por la predikoj li neniam sin preparis, en kio li diferencis de sia antaŭulo, kiu ankaŭ vizitadis la garnizonan malliberejon. Tio estis homo obsedita per fiksa imago, ke la viraron en la garnizona malliberejo eblas bonmorigi el la predikejo. Tiu estiminda kurato pie rulis la okulojn kaj rakontis al la malliberigitoj, ke necesas reformi edukon de prostituitinoj, reformi protekton de fraŭlinaj patrinoj kaj parolis pri eduko de eksteredzecaj infanoj. Liaj predikoj estis abstraktaj kaj neniel rilatis al la aktuala situacio, enuigis.
Kontraŭe la feldkurato Otto Katz havis predikojn, je kiuj ĉiuj ĝojis.
Estis tio solena momento, kiam la ĉambron “dekseso” oni kondukis en kalsonoj en la kapelon, ĉar vesti ilin signifis riski, ke iu el ili malaperos. Tiujn dudek anĝele blankajn kalsonulojn oni starigis sub la predikejon. Kelkaj el ili, al kiuj la Fortuno ekridetis, maĉis dumvoje trovitajn cigarstumpojn, ĉar nature ili ne havis poŝojn kaj ne eblis do ie tion kaŝi.
Ĉirkaŭ ili staris la ceteraj viroj el la garnizona malliberejo kaj ĝue rigardis la dudek kalsonulojn sub la predikejo, kiun surgrimpis la feldkurato, tintante per spronoj.
“Atenton!” li ekkriis, “al la preĝo, ĉiuj ripetu, kion mi diros! Kaj vi, kanajlo, tie malantaŭe, ne mungu en la manon, vi estas en preĝejo de la Sinjoro, kaj mi igos vin enkarcerigi. Friponoj, ĉu vi ankoraŭ ne forgesis ‘Patronia’n! Do ni tion provu! — Nu, mi sciis, ke tio ne iros. ‘Patronia’n, tion ne, prefere du porciojn da viando kaj fazeolan salaton, ŝtopegi sin, kuŝiĝi surventre sur pajlosakon, fingrumi en la nazo kaj ne pensi pri Sinjoro Dio, ĉu mi ne pravas?”
Li ekrigardis suben el la predikejo al dudek blankaj anĝeloj en kalsonoj, kiuj ege bone amuziĝis same kiel ĉiuj ceteraj. Malantaŭae oni ludis “karnon[75]”.
“Tio estas tre bona,” flustris Švejk al sia najbaro, sur kiu kuŝis suspekto, ke por tri kronoj li forhakis al sia kamarado ĉiujn fingrojn de la mano, por ke tiu eskapu el la soldatservo.
“Tio ankoraŭ venos,” estis la respondo, “hodiaŭ li estas denove ĝustmezure ebria, li do denove parolos pri la dorna vojo de la peko.”
La feldkurato estis hodiaŭ en vere bonega humoro. Eĉ mem ne sciante, kial li tion faras, li senĉese elkliniĝis el la predikejo, preskaŭ perdis la ekvilibron kaj elfalis.
“Kantu ion, knaboj,” li kriis suben, “aŭ ĉu vi volas, ke mi lernigu al vi novan kanteton? Kantu do post mi:”
“Tion vi neniam ellernos, friponoj,” daŭrigis la feldkurato, “mi konsentas ĉiujn vin pafekzekuti; ĉu vi komprenas min bone?! Tion mi asertas el tiu ĉi dia loko, sentaŭguloj, ĉar dio estas io, kio vin ne timas kaj kio ordigos al vi la kapon tiel, ke vi el tio idiotiĝos, ĉar vi hezitas turni vin al Kristo kaj prefere iras la dornan vojon de la peko.”
“Jam tio estas ĉi tie, li estas ĝustmezure ebria,” ĝoje flustris la najbaro al Švejk.
“La dorna vojo de la peko, stultaj buboj, estas la vojo de batalo kontraŭ malvirtoj. Vi estas prodigaj filoj, kiuj prefere maldiligentaĉas en ĉelo anstataŭ reveni al la Patro. Fiksu vian rigardon pli malproksimen kaj pli supren al ĉielaj altoj, kaj vi venkos kaj en via animo enhejmiĝos trankvilo, stratbuboj. Mi elpetas, ke iu tie malantaŭe ne snufu. Li ne estas ĉevalo kaj ne troviĝas en stalo, li estas en preĝejo de la Sinjoro. Pri tio mi atentigas vin, miaj karuloj. Do, kie mi ĉesis? Jes, ĉe la trankvilo de animoj, tre bone. Memoru, brutoj, ke vi estas homoj, ke vi devas rigardi eĉ tra malhela nubo en malproksiman spacon kaj scii, ke ĉio ĉi tie daŭras nur ĝistempe, sed ke Dio ekzistas poreterne. Tre bone, ĉu ne vere, miaj sinjoroj? Estus mia devo preĝi pro vi tage eĉ nokte, por ke la kompatema Dio, stultaj buboj, verŝu sian animon en viajn malvarmajn korojn kaj per sia sankta graco forlavu viajn pekojn, por ke vi estu poreterne Liaj kaj por ke li ĉiam vin amu, friponoj. Sed en tio vi eraras. En tiun paradizon mi vin ne kondukos — .” La feldkurato eksingultis. “Kaj ne kondukos,” li ripetis obstine, “mi faros por vi nenion, eĉ ne ekpensos pri tio, ĉar vi estas nebonmorigeblaj sentaŭguloj. Sur viaj vojoj ne kondukos vin la boneco de la Sinjoro, spiro de Dia amo vin ne trablovos, ĉar al la kara sinjoro Dio eĉ ideo ne venos okupi sin pri tiaj kanajloj. Ĉu vi aŭdas tion, vi ĉi tie sube en kalsonoj?”
Dudek kalsonuloj ekrigardis supren kaj diris unuvoĉe:
“Obee ni raportas, ke ni aŭdas.”
“Ne sufiĉas nur aŭdi,” daŭrigis la feldkurato sian predikon, “peza nubo de la vivo, en kiu la dia favoro ne senigos vin de aflikto, idiotoj, ĉar ankaŭ la boneco de Dio havas siajn limojn, kaj vi, mulo, tie malantaŭe, ne tusaĉu aŭ mi igos vin enkarcerigi, ĝis vi tie putros. Kaj vi tie sube, ne opiniu, ke vi estas en gastejaĉo. Dio estas pleje mizerikorda, sed nur por bonkondutaj homoj kaj ne por parioj de la homa socio, kiu obeas nek liajn leĝojn nek soldatservan reglamenton. Tion mi volis al vi diri. Vi ne scipovas preĝi kaj opinias, ke iradi en la kapelon apartenas al ia amuzaĵo, ke ĉi tie estas teatro aŭ kinejo. Kaj tion mi elpelos al vi el la kapo por ke vi ne supozu, ke mi estas ĉi tie por plezurigi vin kaj doni al vi vivoĝojon. Mi sidigos vin en izolejojn, kanajloj, tion mi faros al vi. Mi perdas viakulpe la tempon kaj vidas, ke ĉio tio estas absolute vana. Ke vi ne bonmoriĝos, ne turnos vin al Dio, eĉ se starus ĉi tie feldmarŝalo aŭ ĉefepiskopo mem. Kaj tamen post tempo vi rememoros min, ke mi pensis tion pri vi bone.”
Inter dudek kalsonuloj oni ekaŭdis singultadon. Švejk komencis plori.
La feldkurato ekrigardis suben. Tie staris Švejk kaj viŝis al si la okulojn per pugno. Ĉirkaŭe vidiĝis ĝoja konsento.
La feldkurato daŭrigis, montrante al Švejk:
“Ĉiu prenu al si ekzemplon de tiu ĉi homo. Kion li faras? Li ploras. Ne ploru, mi diras al vi, ne ploru! Ĉu vi volas bonmoriĝi? En tio, knabeto, vi ne sukcesos tiel facile. Nun vi ploras, kaj kiam vi revenos de ĉi tie en la ĉambron, vi estos la sama kanajlo kiel antaŭe. Vi devas ankoraŭ ege mediti pri la senlima dia graco kaj mizerikordo, ege zorgi, ke via pekanta animo povu trovi en la mondo la veran vojon, kiun ĝi iru. Hodiaŭ ni vidas, ke ekploris ĉi tie al ni viro, kiu volas bonmoriĝi, kaj kion faras vi ceteraj? Tute nenion. Jen tiu ion maĉas, kvazaŭ liaj gepatroj estus remaĉuloj, kaj tie oni serĉas, en preĝejo de la Sinjoro, pedikojn en sia ĉemizo. Ĉu vi ne povas grati vin hejme kaj devas lasi al vi tion ĝuste por la diservo? Sinjoro stabprovoso, vi atentas absolute nenion. Vi ĉiuj estas ja soldatoj kaj ne stultaj civiluloj. Vi devas ja konduti, kiel decas al la soldatoj, eĉ se vi estas en preĝejo. Komencu, krucifix[76], serĉi Dion kaj pedikojn serĉu hejme. Per tio mi finis, stratbuboj, kaj postulas de vi konduti dum la meso dece, ke ne okazu, kiel lastfoje, kiam malantaŭe oni ŝanĝis ŝtatan tolaĵon kontraŭ pano kaj tiun voris ĉe la hostilevado.”
75
soldata (buba) amuzo. Elektita ludanto turnas sin dorse al la ceteraj, el kiuj iu ekbatos lian postaĵon per pintoj de siaj fingroj. Se la batito divenos, kiu lin ekbatis, ambaŭ ludantoj interŝanĝas siajn lokojn, alie la batito devas denove sin turni kaj atendi plian baton. Alia variaĵo: al la batato oni vualas la okulojn per tuko kaj batas lin sur streĉitan manplaton.