Өлөмүн деп коркутту.
Корун болсо жини келип,
Энеси менен ал кызды,
Терең орго салдырды.
Кара жанын тындырды.
Уабыргасын сындырды.
Убададан кыз тайсын.
Экинчи мындай айтпасын.
Күндөр жылып арылаган,
Өткөндөр кыйрылбаган.
Үч күн өттү арадан,
Кызды ордон чыгарган.
Абалкы сөз дагы эле,
Айтканынан кайтпады .
Акылмандар ханга айтты,
Акылдуу нуска табышты.
– Суу болсо жерге сиңет,
Кыз болсо эрге тиет.
Дөөлөскө кызды берели,
Айдыңдуу кепке келели.
Кыргыздар менен чабышпай,
Кылымдык ыркты билели.
Таба албай такыр арганы,
Макул болду хан дагы.
Эртеси хан Дөөлөсбактыны
Ордосуна чакыртты.
Кызды дагы ал жерге,
Келгиниң деп алдыртты.
Кыз менен Дөөлөскө,
Бир чыбыктын эки учун,
Ал экөөнө карматты.
Хан кармап кылычты,
Ортосунан бөлдү чыбыкты.
Баш кошуу салты экен,
Качпай турган ой экен.
Дөөлөс билет мындайды,
Ашуулардан көп ашты,
Белгилүү эле ага да,
Калмактардын бул салты.
«Чындыкпы же жалганбы,
Корун хандын бул кызын,
Колукту кылып аламбы.
Акылдуу кыз өңдөнөт,
Бул да болсо бактымбы.
Карыларга кайрылйын
Алардын кебин угайын
Андан кийин алайын.
Топураган тоолу элге,
Тойду берип таштайын.
Акылмандар Дөөлөстүн,
Туура дешти айтканын.
Хан корундун жардамчысы,
Жакынкы акыл салаары
Мындай деген кеп айтты,
– Кырк жорго болсун калыңы,
Бир-бирине айрып алгыс,
Ак боз болсун баардыгы.
Алыс жакка жарышаар,
Он күлүк болсун жылкыдан.
Ыйык камбар атадан.
Беш куш болсун салаарга,
Баардыгы болсун кап-кара
Кайдан тапсаң андан тап,
Кайра артыңа ылдам кайт.
Кетирдик дешти айласын,
Калыңын таап кыз алсын.
Андан кийин эки эл,
Ынтымактуу жашасын.
Бий атын чапкылайт,
Айлына карай шашылат.
Дөөлөс келсе конушка,
Журтта конгон айыл жок,
Баарысынан дайын жок.
Бир күң кыз жүргөн экен
Аралап кең талааны.
Дөөлөс болсо ал кызды,
«Бергелгин»-деп чакырды.
Кыз болсо айтып берди,
Баардык болгон окуяны
Бир жолдошу бар эле,
Дал ошону чакырды.
Калмакта болгон окуяны,
Баардык элге айттырды.
Чоң байларга кабарланды.
Эл болсо чогулду,
Азга тымып ойлонду.
Бир акылман кеп айтты,
Кеп айтканда деп айтты:
– Орозбакты эл адамы,
Бийге жардам кылалы.
Журт чабылып калыптыр,
Жат душмандай кылбайлы.
Баары ошол калыңды,
Ылдам эле чогултту.
Кыргыз элде байлар көп,
Байлардан да даңктуу көп.
Алганданда берген көп,
Жер жайнаган малы көп.
Шайлап-шайлап коюшту.
Куш кондуруп атты айдап,
Жигиттер атчан жаркылдап.
Кара жолду чаңдатты,
Калмакка кетип баратып.
Адырда конгон кудаларга,
Алар келди күн батаарда.
Калмактар тосуп алышты,
Баардыгын тең сыйлашты.
Кудалар таң калышты,
Ырахмат сөзұн айтышты.
Хан болсо кырк жоргону,
Алганына кубанды.
Алкап улам кудаларды
–Кырк күнү той болсун,-деп
Бекем кылды убаданы.
Акылмандар айткандай,
Калмак, кыргыз дос болду.
Салтанаттуу достук жолу.
Самап турду обону
Ынтамак ыйык нерсе,
Бириктирет ортону.
Колго түшкөн туткундарды,
Кайра артына кайырды.
Малды артына айдашты,
Көч көчүрүп баратты.
Келинди алган кыргыздар,
Керүүдө кетип баратты.
Кымызга тойгон жигиттер,
Кыр ылдый кызып чабышты.
Дөөлөсбакты ат үстүндө,
Кыздын келди жанына,
Күнөөлү болгон адамдай,
Күңгүрөнөт сүйлөй албай.
– Менсек деген байбичем бар,
Андан эки балам бар,
Токол болуп барасыңбы,
Мага каргыш айтпайсыңбы.
Хандын кызы баш чайкады,
– Маа белгилүү баардыгы.
Өзүңү көрүп сындагам,
Белиңде периште жанган.
Андан азаматтар төрөлөр,
Анын ырыскысын эл көрөөр.
Отуң менен кирейин,
Күлүң менен чыгайын.
Аткарылаар баардыгы,
Эже-сиңди болобуз.
Бириктирип үмүттү,
Бирге болмок ортобуз.
Ушул сонун кабарды,
Байбичеге айттырды.
Чабаганды чаптырды,
Жакшы кабар угуп алып,
Ак байбиче кубанды.
Жакынкы күндү болжолдоп,
«Тоскула» деп ат чаптырды.
Алдына улак тарттырды.
Нан менен май алдырып,
Ырымдын баарын жасады.
Дөөлөсбакты той өткөрдү,
Алыс менен жакындар,
Ага тууган башкалар.
Сапар келди ал тойго,
Чоң бакыт улуу сый,
Болгон экен ошондо.
Эжеси менен сиңдиси,
Ынтымактуу жашады.
Ысык-суугу бир болуп,
Арытып жатты жылдарды.
Анан өтүп убакыт,
Жакындады бир жылга.
Күңдүн ичи чоңоюп,
Төрөөр чагы жакында.
Хандын кызы ананда,
Аман-эсен төрөдү,