Адашкандын багытында аздырбай,
Жолуна сал кут-береке алгандын.
Айт: «Алла таала бирөө гана.
Ал түбөлүктүү!
Ал төрөлбөдү, Өзү да төрөлбөдү,
Кудуреттүү, теңдешсиз эч ким Ага!»
Жогорудагы окулган сүрөнү, жаратканым асмандан эки жолу түшүргөн экен. Ошол үчүн ал ыйык сүрө болуп эсептелет. Башкача айтканда бул улуу сүрө Ыйык Курандын Энеси же баардык Курандын маанисин түзүп турат. Бул сүрөнү «Фаатиха» сүрөсү деп да аташат. Аны бир күндө канчалык окусаңыз ошончолук сага ырахат берет дешет. Бул « Улуу Сөз» же адамдардын келечегине кайрат берген «Улуу Баян» болуп эсептелет. Бул сүрө болгону кыска жети гана аяттан турат. Ошол жети аят «Ыйык курандын» баардык маанисин элестетип тургансыйт.
Кыргыздын ай аттары
Бирдин айы. Он сегизинчи январда кыш чилдеси түшөт. Кырк күндөн кийин он сегизинчи февралда гана кетет. Бул убак кыштын кыраан чилдеси болот. Аны тогуз тогол айы деп аташат. Жалган куран. Эликтин эркегин куран дейт. Жети тогол деп аташат.
Чын куран. Беш тогол айы деп да аташат. Бул айда мусулмандардын Нооруз майрамы болот.
Бугу үч тогол деп да аташат.
Кулжа. Бир тогол деп да аташат.
Теке. Жайдын жеткен узун күнү болот. Аны 23-тогол деп да аташат.
Баш оона. Кээ бир жерлерде 21-тогол деп да аташат.
Аяк оона. Он сегизинчи августа кырк күнгө созулган кыш чилдеси чыгат.
Тогуздун айы. 23-сентябрда күн менен түн теңелет.
Жетинин айы.
Бештин айы.
Үчтүн айы.
Жер секундасына 30-км же мүнөтүнө 1800км ылдамдык менен 365 күн 6 саата күндү айланып чыгат. 22-июнь эң узак, 22-декабрь эң кыска күн 21март, 23 сентябрь күн менен түндүн теңелген маалы болот.
Ыйык пирлер кайсылар
Имам Мазам- соодагер пири
Жер Эне-кара жердин пири.
Кыргыз Ата-кыргыз эилинин пири.
Умай Эне-аялзаттын жана наристенин пири.
Калкаман-элдин пири.
Элеман-Журттун пири.
Малабай-малдын пири.
Адам Ата-адамзаттын пири.
Кыдыр Ата – адамды колдоочунун пири.
Секелек кыз, Асан Шайыр- акылдын, акындын, ырчынын пири.
Зулайка Жусуп- сүйүүнүн пири.
Ак тайлак- шамандыктын ликтин пири.
Камбаркан- күү -обондун пири.
Баба Дыйкан- дыйкандын пири.
Улукман-табыпчылыктын пири.
Кырк Чилтен-жоокерчиликтин пири.
Очок Эне-оттун пири.
Шайы Баба-акылдын пири.
Тастар Ата-тоонун пири.
Күлдүр Ата-чагылгандын пири.
Дөөтү Ата- устанын пири.
Үркөр Ата-жылдыздын пири.
Жел кайык-шамалдын пири.
Бай Терек-теректин, дарактын пири.
Аяз Ата-сууктун пири.
Жез Тырмак-кара ниеттин пири.
Кырдач-сууктун пири.
Кайберен- кийиктин пири.
Дөөтү куш-бакыттын пири.
Шаймеден-жигиттин пири.
Заңги Ата-уйдун пири.
Ак Мүйүз-топоздун пири.
Чие Ата-чычкандын пири.
Кумайык –иттин пири.
Чолпон Ата-койдун пири.
Камбар Ата-жылкынын пири.
Ойсул Ата-төөнүн пири.
Шыйпаң Ата-эчкинин пири.
Какчеке-чүкө оюндун пири.
Алп кара куш-алгыр куштун пири.
Коросон Ата-эмчиликтин пири.
Дулдул, желмаян-күлүктүн пири.
Ак Бугу-темирдин, намыстын пири.
Бүбү Батма-казан аяк, үй жумушунун пири.
Кара чаян- курттун пири.
Черте Баян-чегирткенин пири.
Куман Баян- кумурсканын пири.
Солтон Мерген-суурдун пири.
Жоламан-жолдун пири.
Ордо Кыз-оюндун пири.
Куланчы-аңчылыктын пири.
Жырткычтын пири-жабыр.
Көкө Теңир-асмандын пири.
Дөөтү Ата-устанын пири.
КҮЛҮКТӨР
Жылкынын күлүгү-тулпар.
Күчтүүсү-дулдул.
Уйдун күлүгү-шүүдүңкүт.
1
Чычкан (муш)
1924
1936
1948
1960
1972
1984
1996
2008
2
Уй (бахар)
1925
1937
1949
1961
1973
1985
1997
2009
3
Барс (жолборс)
1926
1938
1950
1962
1974
1986
1998
2010
4
Коён (табылган)
1927
1939
1951
1963
1975
1987
1999
2011
5
Улуу (балык) ажидаар
1928
1940
1952
1964
1976
1988
2000
2012
6
Жылан (мар)
1929
1941
1953
1965
1977
1989
2001
2013
7
Жылкы (алп)
1930
1942
1954
1966
1978
1990
2002
2014
8
Кой ( госпанд)
1931
1943
1955
1967
1979
1991
2003
2015
9
Мечин ( маймыл)
1932
1944
1956
1968
1980
1992
2004
2016
10
Тоок (кук)
1933
1945
1957
1969
1981
1993
2005
2017
11
Ит ( сак)
1934
1946
1958
1970
1982
1994
2006
2018
12
Доңуз ( кара кийик)
1935
1947
1959
1971
1983
1995
2007
2019
Төөнүн күлүгү-Желмаян.
Байыркы салтты ардактай билели.
ЖАНЫБАРЛАР КАНЧА ЖЫЛ ЖАШАЙТ.