Выбрать главу

Беккулунун тукуму Баястан анын тукумдары тарап, Ыстам деген киши болуп, анын Ыбырай жана Сулайман деген эки уулу бар экен. Ата балдарына каниет кылып, «ушул балдарым аман-эсен болсо келечегим алдыда» деп ойлонот. Ыбрай жаш кезинен эле мал бакканга ал эми Сулайман аңчылыкка, тузак салганга жана жан дили менен мергенчиликке кызыгат. Ал тузак тартып, кекилик, чил, улар, коён кармаганга аябай ышкыбоз болот. Кийин ал мылтык саттырып алат. Ал аңчылык кылып жүрүп, ар бир жаныбардын жашоо шарт тиричилигин өздөштүрүп алат. Бир күнү ага ата-энеси айтты:

– Балам, жаныбарларды сактачы алардын да убалы болот,– деди. Ал бир күнү эликтин чаарчыгын кармап алды. Жаныбар дайма аны ээрчип алаар эле. Бала жаралуу жаныбарларды аяган. Бир жолу мындай бир окуя болду. Каргалар, көгүчкөндөр чуру- чуу үн салып, асманга көтөрүлүп айланып учуп калды. Ошолордун арасында эки ителги пайда болуп көгүчкөндөрдү тээп жатты. Анан эле бир көгүчкөн калдалаңдап учуп келип баланын алдына түштү.

– Ата, көгүчкөн кармап алдым буту сынык окшойт

– Балам, аны өлтүрбө, айыктырып кайра тобуна жибергин.

Бала аны көпкө бакты анан тобуна кошуп жиберди.

Андан кийин көп убакыт өттү.

Мезгил жаз айы болчу. Небак жер жылып, көк чөп өнүмдөп калган. Бир күнү эне:

– Уулум бой тартып келатасың, үйлөнсөң экен, колум узарып келин жумшайын.

– Энеке, үй-турмушубузду оңдоп алалы, аң уулап тери сатам.

– Үйлөнө бер уулум, куданыкын кудай камдайт.

Ошентип мезгил өтө берди. Алардын үйү Иймекте болчу. Саздан ары Жер- Үй суусу казганактап агып жатат. Ошентип Ыстамдар эл менен кошо Арпа-Тектир жайлоосуна көчүп келди. Эл бээ байлап кымыз ичип, тирденип калышты. Бир күнү Сулайман энеси менен кошо Күн-Тийбес жайлоосундагы жылкычынын үйүнө келди. Анын Айнагүл деген кызы бар экен. Жигиттин көңүлүнөн ошол кыз кетпей койду. Сулайман бир күнү эртең менен эрте туруп, Арпа-Тектирдин Күн-Тийбес тарабындагы аң уулап жүрүп, жылкы айдап келаткан баягы кызды көрдү. Жылкычы кыз күлүк үстүндө учуп-күйүп келатып анын жоолугу шамалга желбирттейт. Жоолугу кызыл, көйнөгү жашыл, өтүгү бир укмуш. Кыз кээде адамга, кээде чүрөккө окшошот.

Бир күнү Ыстамдын эки койу тоодон жоголуп кетти. Сулайман койду издеп атчан жылкычынын конушундагы малчыларга келди. Ал кымыз ичем деп жылкычынын үйүнө кире калды. Кыз кара тоголок тартып, учкул көздөрү балбылдап, жигиттин көңүлүн өзүнө буруп алды. Ал гүлгө да окшошот. «Ушундай гүлдү кайдан көрдүм эле» деп ойлонду.

Эне байкуш баламды көзүмүн тирүүсүндө үйлөнтсөм десе эки көзү төрт болот. Үйлөнүүнү эки тарап ушул күздүн аягына болжоп койушту. Жигиттин көңүлүн ошол селки ээлеп алды. Ал бир күнү өзү көргөн аскадан топ гүлдү көрүп, ошол гүлдөр кыздын элеси болуп көрүнүп туруп алды. Гүлдөрдүн кыймылы бир укмуш бирде абада назик желбиресе, бирде абада тынч албай баягы жылкычы кыздай жылкы айдап бараткандай сезилет. Кыздын баягы жылкы айдап бараткан элеси анын жүрөгүндө көңүлүндө түбөлүк калып калгандай…

Ал бир күнү түш көрдү. Ал аскадагы гүлдү көрдү. Гүл Сулайманды үзүп алчы деп чакырып туруп алды. Жигиттин көңүлү ошол гүлдү үзүп алышта болгон.

Жакыр үй-бүлөлөрдүн бирин-экин малдары төлдөп сүткө жетип калган. Ыстмадын үй-бүлөсү тамак аш жактан кичине кыйналып турган чагы эле. Эки уй жакында төлдөйт. Уй төлдөсө болду сүт- айранга жетип жакшы жашап калышат.

– Жылкычыныкына барып кымыз ичип туралы.

Сулайман уурутунан жылмайып койду. Ата энелери сөз бекиткен. Буюрса ушул күздө эки бала баш кошмок. Куйдай буюрса ал учур деле алыс эмес.

Күн көптөн бери ачылбай, үстү-үстүнө суук болуп туруп алды. Айрыкча сөөк какшаткан шамал Ат-Жайлоо ашуусу тараптан тынбай байма-бай согуп жатты. Адамдар калың кийимин күпүйө кийинишип турмуштарын өтөп жатышты. Антпегенде эмне кылат бирин-экин тирдик бар эмеспи. Сулайман таң заарынан туруп, өйүздөн тезек терип келди. Антпесе болбойт суук кезде түтүн булатып туруш керек. Өздөрүнө жеткендей бирин-экин малдары бар. Эне күйүмдүү баласына жалынып:

– Кагылайын уулум бой тартып келатат. Үйлөнүп алса мени көр кылчу кебетеси жок.

Чай ичип бүтүп Сулайман энесине:

– Эне мен кекилик чил, уларга тузак тарткам, бир нерсе түшкөндүр көрүп келейин.

– Балам барбачы күн суук болуп аба-ыйрайы бузулуп турат, суукка урунуп каласың го.

– Барып келейин энеке, тузакка бир нерсе түшсө түлкү жеп кетет.

Ошентип Сулайман түштөн кийин тузактарын карап келгенге чыгып кеткен…

Анын ар кайсы жерде тарткан кылтактары бар эле. Сулайман жүрүп отуруп кычыкка келди. Бул жерге кекиликтер топ-тобу менен келип, жем жеп кетет. Ырас эле тарткан желеге эки кекилик түшүптүр. Аларды алып желени кайра тартып койду. Эмки сапарын ал Ак –Эчки тоосуна карай бурду.