Прысутныя разам загаманілі, але тут жа і аціхлі, наструнена пазіраючы на Мішку.
— З заходняга берагу да вострава мэтраў пяцьсот, ня болей, — голас Мішкавы ўжо не дрыжэў; гучаў звонка і пераканаўча. – У тым месцы можна зрабіць паромную пераправу. Зьбіць два дзясяткі бярвеньняў, накрыць дошкамі… А што да браслаўскага казусу, дык ня сёньня сказана: сьвіньня каню не таварыш. А баран, адпаведна, не таварыш качару; пры наяўнасьці пашы, ён ніколі не скапыціцца.
Бацьку такі дзёрзкі адказ відавочна спадабаўся. Ён адкінуўся на прыслон старшынёўскага крэсла, зьняў акуляры:
— І колькі галоў плянуеце выпусьціць на пашу?
— Чатырыста, а можа і больш, — удакладніў Іван Андрэевіч, але Бацька ў ягоны бок нават не зірнуў.
— Мы ўжо, Андрэй Пятровіч, мелі размову з кіраўніцтвам племгасу “Ходцы”. Племгас абяцае даць некалькі сот галоў раманаўскай пароды, — Мішка сабраў паперы ў стос, ляпнуў ім па моўніцы.
— А пароду прэкас чаму ігнаруеце? — Бацька таксама канчаў сельгасакадэмію і ў авечых пародах добра разьбіраўся.
— Раманаўская авечка адна з самых прадуктыўных. Кожная матка, як правіла, прыносіць па тры ягняці. Праўда, гэтая парода больш патрабавальная да рацыёну. Патрэбныя кукуруза-бабовы сілас, караняплоды, камбікорм…
— Ну, дайшла, нарэшце, справа і да камбікорму, — падаў голас няўрымсьлівы Казьленя, — а між тым у нас кожны кіляграм даўно расьпісаны.
Але Бацька як і ня чуў такіх словаў: прыкусіў дужку акуляраў, акінуў залю задуменна-невідушчым позіркам.
— Вось бачыце, таварышы. Калі з адказнасьцю падыходзіць да справы, можна, аказваецца, знайсьці рэзэрвы росту. Думаю, ініцыятыву верхнядрысенцаў трэба падтрымаць. Зараз у нас абед, а пасьля перапынку мы вернемся да гэтага пытаньня.
Паседжаньне бюро абкаму скончылася а палове на шостую. Перад тым, як ехаць дахаты, Іван Андрэевіч зазірнуў, напару з Пецькам Халімонам, у абкамаўскі буфэт, балазе, апошнія наведнікі зь яго ўжо выкуліліся. Каньяк тут ад нядаўняй пары не налівалі, але для першых сакратароў райкамаў буфэтчыца рабіла выключэньне.
— І дзе ты выкапаў такога… рудога ды рабаціністага? – запытаўся Халімон, кульнуўшы поўны, з каптуром, фужэр “кізьляру”.
Іван Андрэевіч таксама прыклаўся да фужэру, укінуў у рот скрылёк цытрыны.
— Заатэхнікам працаваў, задзёр усіх сваімі ідэямі. Узяў яго ў райкам. Малец з галавою, дарма што рабаціністы, — Іван Андрэевіч здаволена адрыгнуў каньячна-цытрынавым духам.
— Вось і я пра тое… Бацька, адчуваю, ужо ўключыў яго ў кадравую рэзэрву… любіць маладых ды неаб’ежджаных.
Бяседнікі кульнулі па другой, закусілі канапкамі з чырвонай рыбай.
— А Казьленя… Казьленя! — абурана выдыхнуў Халімон, і Іван Андрэевіч шматзначна насупіў бровы: іх размову магла пачуць кельнэрка, што зьбірала са сталоў посуд. – Рые пад Бацькам, што той вяпрук. Тут ужо адно з двух: альбо Бацьку паваліць, альбо лыч сабе зьверне.
— Ёсьць і трэці варыянт, — буркнуў у адказ Іван Андрэевіч. – Ходзяць чуткі, што Казьленю ў Цэка забяруць, у аддзел прапаганды.
Халімон хмыкнуў, разьліў па фужэрах рэшткі хмельнага трунку.
— Ды ён сам гэтыя чуткі і распускае. Бачылі ў Цэка такіх… казьленяў…
Летась, з ініцыятывы старшыні выканкаму, Халімону за развал працы ўляпілі страгача, ад той пары Казьленя стаў ягоным лютым ворагам.
— Не, бляха, я цаліну на ДТ-54 разворваў, а ён дзевак у райкаме камсамолу ціскаў; я паехаў у самы адсталы раён сельскую гаспадарку ўздымаць, а ён у выканкаме дваццаць гадоў порткі праціраў. І цяпер гэты к-казёл будзе мне партыйныя вымовы выпісваць?! На амаралцы сёлета ўжо двое пагарэлі… Чуў, як ён ім на пленуме мараль чытаў? А сам… – Халімон мелькам азірнуўся, суцішыў голас, – каханку сабе надыбаў. І ведаеш каго? Дырэктарку нашай вечаровай школы! Кожнай суботы ў Разьдзярышчы таўчэцца.
Першы сакратар Разьдзярышчанскага райкама грукнуў кулаком па стале і Йван Андрэевіч, вінавата пасьміхнуўшыся кельнэрцы, тузануў калегу за рукаво.
— Усё, Пятро, пайшлі. На двары пагамонім.
Глынуўшы сьвежага паветра, сябры запалілі цыгарэты, праводзілі юрлівымі позіркамі загадчыцу агульнага аддзелу Зінаіду Станіславаўну, якая зьбягала па сходах, і Халімон таргануў падбародкам.
— Можа яшчэ дзе пасядзім?
Сядзець з Халімонам Івану Андрэевічу не выпадала.
— Табе тут ехаць паўгадзіны, а мне 180 кэмэ пілаваць. Так што давай, дружа… па конях. А то нас дома прычакаліся.
Іван Андрэевіч махнуў рукой вадзілу і райкамаўская “волга”, даўшы кругаля па пляцы, спынілася ля сходаў. Гардыкі ў машыне не было.
— Прасіў па дарозе забраць. Будзе чакаць ля абласной бібліятэкі, — паведаміў вадзіла і Іван Андрэевіч перасмыкнуў плячыма: яму праглася пагаманіць з падначаленым, пачуць, што той думае пра сёньняшняе паседжаньне.