— На вызваленую пасаду старшыні аблвыканкаму камітэт партыі рэкамэндуе… — Бацька сеў у крэсла, разгарнуў чырвоную тэчку, што ляжала на стале… — рэкамэндуе… — Бацькава вока гарэзьліва бліснула, — таварыша Антанюка… Івана Андрэевіча.
Пасьля такіх словаў Іван Андрэевіч адчуў, што яму не хапае паветра.
— Згоды тваёй пытацца ня буду, пагатоў, ёсьць партыйная дысцыпліна. Ну а на тваё месца, думаю, пасадзім… гэтага… рыжага…
— Гардыку? – пралепятаў Іван Андрэевіч.
— А што, ёсьць нейкія сумневы?
— Ды малады яшчэ… ні досьведу, ні саліднасьці… Два гады галоўным заатэхнікам працаваў, ды год у райкаме…
— Мне на месцах патрэбныя не салідныя перадпэнсійныя тузы, а маладыя адміністрацыйныя шасьцёркі. Тыя, што зямлю грызуць, ночы ня сьпяць, а справу робяць. Гэта ж ён там, голы, ваўкоў ганяў? Так што ідзі, падумай над маёй прапановай, а ў сераду разам паедзем у Цэка.
Прыгаломшаны, Іван Андрэевіч спусьціўся ў буфэт, замовіў шклянку гарбаты. “Пажадана армянскай, і з цытрынай”, — аднымі вачамі паведаміў ён кельнэрцы.
У буфэце было толькі тры наведнікі: нейкая кабета з пышнай “райкамаўскай” фрызурай піла каву за дальнім сталом, а ля ўваходу стаялі, зыркаючы на кельнэрку, два каротка стрыжаных ёлупні са службы бацькавай аховы. Уваходзячы ў буфэт, Іван Андрэевіч кіўнуў ім, але тыя не адказалі.
“Нічога, дармаеды, хутка пачнеце паважаць старэйшых”, — у думках прамовіў Іван Андрэевіч, і згадаў учарашнюю размову са Сьцёпкам Мандрыкам. Начальнік міліцыі чарговым разам наракаў на Гардыку. Лезе, маўляў, не ў свае справы. Учора ён Мандрыку нічога не сказаў. А вось заўтра параіць: пры сустрэчы з Міхалам Ільлічом Гардыкам прыкладаць далонь да брылька і пераходзіць на парадны крок. І пажадана з зухаватай гіморай на твары. Іван Андрэевіч, як гэта ён любіў рабіць часінай душэўнага натхненьня, ускудлаціў валасы на скронях. Натхняцца было з чаго: дзесяць гадоў адседзеў у праклятушчай Верхнядрысе, думаў, там і памрэ, а тут такі паварот лёсу!
“Ну і Халімо-он… нездарма яго называюць Бацькавым шпегам. Высачыў-такі Казьленю! Можа і фотаздымкі зрабіў для партыйнага кантролю, — Іван Андрэевіч нават уявіў здымачак: голы Казьленя ляжыць на дырэктарцы вечаровай школы, — дый раманаўскія авечкі прыдаліся ў жылу! Не-э, нездарма ангельцы паважаюць гэтую глумную жывёліну. Калі б не яна, тая ж Брытанія ніколі б ня стала вялікай дзяржавай”.
Кельнэрка прынесла каньяк і Йван Андрэевіч гарэзьліва схапіў дзяўчыну за руку.
— Ведаеце, прыгажуня, хто сядзіць на мяху авечай воўны?
— Старшыня палаты лордаў, — адказала дзяўчына.
Іван Андрэевіч шчыра зьдзівіўся: простая кельнэрка, а ведае такія рэчы.
— А вас што, пераводзяць на працу ў Вялікую Брытанію?
— Пераводзяць, але крыху бліжэй, — адказаў наведнік і з асалодай, не варушачы коўцікам, уліў у рот пякучы трунак.
НА ДНЕ
апавяданьне
— Ну... мы пойдзем?!
Галасы прагучалі глуха, няпэўна, няўцямна і Русін, махнуўшы рукой, зморана выдыхнуў:
— Ідзіце...
Хлопцы — сёньня займалася старэйшая група — заляпалі босымі нагамі па мокрай падлозе, грукнулі дзьвярыма, з высокай столі ўпала, зычна ціўкнуўшы ў вадзе, самотная кропля і вушы заклала непрытомная ціша.
Русін зьмежыў павекі. Хваравітая замарач зрабіла цела лёгкім, нават бязважкім, сэрца пакінула біцца і ўваччу шарай патарочай паўстала піраміда Куікуілька. Піраміда — аж да самага вяршка — была ахутаная смугою. Густая, падфарбаваная вечаровай барвай смуга вісела над горадам, засьціла перасьпелае сонца, рабіла нябачнымі высозныя гмахі Тлальпану; паветра таксама было густым і, удыхнуўшы яго на поўную грудзіну, Русін стоена пасьміхнуўся.
Дзіўна, але кожнага разу, калі Русіна апаноўвала хваравітая стома, і ён ляжаў, нерухомы, на мулкай лаве, яму мроіўся вечаровы Мэхіка. І ўваччу — дарэшты выяўна — паўставалі старажытная піраміда Куікуілька, што месьцілася ў кілямэтры ад Алімпійскай вёскі, стромкія, падобныя на зубы гіганцкага грабянца калюмны стадыёна “Ацтэка”, хмарачосы на далёкім даляглядзе й крануты згасальным мэксыканскім сонцам ды чарнаморскім загарам твар баўгаркі Ангелушы, да якой ён спрабаваў смаліць халяўкі, але тая аддала перавагу францускаму рапірысту. А яшчэ мроіўся фінальны матч зь югаславамі: нападнік супернікаў Мештравіч, якога ён апекаваў, вылятаў па самыя сьцёгны з вады, штосьці гарлаў па-свойму, з адчайным замахам закідваў мячык у іхныя вароты і скрозь лямант трыбунаў Русіну чуліся панічныя трэнерскія мацюгі. Вось і цяпер яму прымроіўся залатаскуры Мештравіч, але гэтым разам супернік ня вылецеў з вады, як рабіў дагэтуль, а наадварот — даў глыбокага нырца ды неўпрыкмет убрыкнуў пяткай у пахвіну. Русін перакрывіўся ад болю, пашукаў вачыма судзьдзю, а потым, ачуўшыся, доўга лашчыў далонямі ніз жывата: яму не даваў спакою застарэлы прастатыт.