— Ай, во... сена варушыла на Дабранскай гары. Ды самлела на сонцы. Ледзь цягнуся.
Барыс узьняў ўгору партфэль, пасьміхнуўся бабулі, як старой знаёмай, позіркі іх сустрэліся і Пелагея, раскрыўшы шчарбаты рот, ударыла азадкам у дзьверы.
— Адчыніце... ай, людцы добрыя! А ён жа мне хату спаліць! — загарлала старая, кіроўца на хаду расчыніў дзьверы, і Пелагея Катавод кульнулася на кучу прыдарожнага жвіру.
— Польця, ты што, ашалела?! — крыкнулі з аўтобусу; кабета, што распавядала пра “лодачкі”, гучна пукнула; гусакі загарлалі, паспрабавалі ўзьляцець і адзін зь іх выбіў з роту ў кіроўцы прытухлую папяросу.
Аўтобус даў кругаля па пыльным пляцы і загамаваў ля прыземістай, на два вянкі ўрослай у зямлю «Чайной». Пасажыры разам падхапіліся, рушылі да выхаду і вадзіла, прыпальваючы “беламорыну”, жартаўліва паківаў пальцам наравістаму гусаку.
Барыс борздка скочыў з прыступкі, абабіў нагавіцы, зірнуў з-пад рукі ў канец вуліцы ды зьніякавеў, пачуўшы ўладны вокліч:
— Грамадзянін!..
Ля «Чайной» стаяў цёмна-сіні матацыкл, а на ім сядзеў, абапёршыся рукой на бэнзабак, чарнявы міліцыянт. Міліцыянт махнуў рукой, і Барыс, з апалай душой, ціснучы да грудзіны пацёхканы партфэль, падышоў да матацыкла.
— Вашы дакумэнты.
Плечы міжволі таргануліся, паказваючы, што ніякіх дакумэнтаў няма, і міліцыянт прымірэнча кашлянуў.
— Кульгаеце пасьля раненьня?
Барысу б кіўнуць галавой, згадаць мясьціну – дзе яго параніла, але ён быў з тых людзей, якія ніколі не маняць.
— Гэта яшчэ да вайны. Зь цягніка давялося скокнуць.
— А што так?
— Ды на вашага калегу ўзьбіўся. Бацька ў мяне быў фатограф, рабіў розныя карткі. Ведаеце – «Кахай мяне, як я цябе»... і збоку ружа падмаляваная...
— Бацька рабіў, а ты прадаваў?
Барыс уздыхнуў.
— У цягніках далёкага накіраваньня?
Давялося ўздыхнуць другім разам.
— Пад выглядам нямка?
Барыс панурыў вочы, а міліцыянт крутнуў ключ запальваньня і палез у нагрудную кішэнь кіцеля.
— А вось такіх здымачкаў твой бацька, выпадкова, не рабіў?
Барыс дрыготкай рукой узяў фотакартку. Картка, на шчасьце, была не ягоная. Гэта быў пераздымак зь нейкага замежнага часопісу: крамяная дэвотка з голым азадкам гарэзьліва глядзела цераз плячук, а на доле была падмаляваная няўклюдная, падобная на варону, галубка з капэртай у дзюбе і чырванеў разгоністы надпіс: «Напішы мне ліста!»
— Не, гэта ня наш жанр, — прамовіў Барыс, вяртаючы фотакартку.
— Добра, калі так... А то ведаеш, што бывае за выраб і распаўсюд парнаграфіі? — міліцыянт сьцягнуў з матацыклетнага вазка брызэнтавую апону, завёў матацыкл.
«З Атбасару, відаць, пазванілі», — з гэтаю думкаю Барыс залез у вазок, правёў рукой па гарачым твары. Тут, на новым месцы, ён яшчэ не прадаў аніводнай фотакарткі. Зрабіў, праўда, невялікую партыю з выяваю Валянціны Церашковай, і нават дамовіўся з адным інвалідам наконт рэалізацыі, але перадаць здымкі, на шчасьце, не пасьпеў. «А можа гэта інвалід заклаў? Завязуць зараз у міліцыю, потым учыняць ператрус, і аднаногі гаўнюк будзе за панятога».
Матацыкл, аднак, паехаў ня ў бок райцэнтру, а зусім у іншым кірунку.
— Бацька жывы, ці як?.. – крыкнуў, насупраць ветру, міліцыянт.
— Загінуў... пад Кіевам, — голасна азваўся Барыс і міліцыянт – а можа, гэта толькі здалося — спачувальна кіўнуў галавой.
Разганяючы з дарогі курэй і качак, службовы К-750 праехаў па бальшаку, завярнуў да клюбу і спыніўся ля парога пашарпанай кінабудкі.
— Ну, што сёньня круціш?
Пытаньне гэтае міліцыянт адрасаваў высокаму і такому ж, як кінабудка, пашарпанаму дзецюку, які зьявіўся на парозе.
— «Чалавека-амфібію». Цэлы год прасіў, толькі цяпер прыслалі. І то трэцяй катэгорыі. Не ведаю, як дэманстраваць. Адны парывы.
Дзяцюк уздыхнуў, выцер пот з лабаціны, і Барыс зразумеў, што той пакутуе ад пахмельнай хваробы.
Яны зайшлі ў кінабудку. Тут было прахладна, прыцемна, і пахла мышамі.
— Пагаварыць трэба... з грамадзянінам, — суворым голасам прамовіў міліцыянт, і калі дзяцюк падаўся да дзьвярэй, Барыс піхнуў яму ў руку сем рублёў – усе тыя грошы, якія меў у кішэнях. Кінамэханік няўлоўным рухам падхапіў грошы, а міліцыянт, на радасьць Барысу, крыкнуў яму ўсьлед: — І на зуб што-небудзь арганізуй!
Мерна рыпаючы хромавымі ботамі, міліцыянт прайшоўся ад сьценкі да сьценкі, падхапіў з перамотнага стала афішу з выяваю кінаактора Коранева – выканаўцы ролі Іхтыяндра, — акінуў яго пільным міліцэйскім вокам і зьнянацку запытаўся:
— Колькі вы тут ужо ў нас?
— Трэці месяц, — трапяткім голасам адказаў Барыс і адкашляўся.