— Холад Леанід — ня ведаеце, дзе жыве?
— У 53-м пакоі, я якраз туды іду.
— А ці маглі б вы яму перадаць, — дзяўчына сумелася, панурыла долу пушыстыя вейкі. — Тата захварэў, прасіў зайсьці. Вось тут адрас, — Іван перахапіў пакамечаную паперку, якая памятала цеплыню дзявочай далоні, і толькі тады зразумеў, што перад ім дачка прафэсара Мамута.
Ноччу Іван доўга ня мог заснуць, чакаў сябра. Каменьчык ляснуўся ў шыбу на досьвітку. Ён ўзьняў сябра на прасьціне — жылі яны на другім паверсе — і Лёнька, узьбіраючыся на падаконьне, дыхнуў у твар густым каньячным пахам. Не распранаючыся, сябрук абрынуў на ложак і, у адказ на Іванавы роспыты, ужо напаўсонны, прамармытаў: “Добрая ў яго бібліятэка...”
— Ды куды столькі?! — гукнулі ля вуха і Йван, адбіваючыся ад няпрошаных успамінаў, страсянуў галавою.
Кельнэр паставіў на стол чатыры бутэлькі “Аліварыі”, і прафэсар Гоман, пацёршы рукі, каротка абвясьціў: — Частую.
— Каб не ап’янець з дарогі, — з насьцярогай і ўадначас з захапленьнем прамовіў рабацень.
Прафэсар Гоман акінуў калегу гарэзьлівым позіркам, падхапіў пляшку і, куляючы яе вэртыкальна, перарывістым струменем напоўніў келіхі.
Да бібліятэкі ішлі гужам, хаваючыся ад ветру за сьпінай папярэдніка. Першым ішоў Гоман, за ім, раз-пораз ступаючы папярэдніку на пяткі, пасьпяшаў рабацень (выходзячы з кавярні, ён назваў сваё імя, але Йван не запомніў), трэцім, ціснучы да вуха ўзьняты каўнер кажуха, шыбаваў пан Рыдлеўскі (паляк пры гэтым ікаў і штокроку прамаўляў “пшэпрашам”). Іван ішоў апошнім. Пахілы, задуменны, ён хутаўся ў свой куртаты палітон, і дзіўныя пачуцьці цьвялілі прадзіманую ветрам душу. Здалося на міг, што ззаду, на адлегласьці, ідзе яшчэ нехта — маўклівы і суворы, і глядзіць усьлед ягонымі ж вачыма. І Іван ўбачыў сам сябе — пахілага, з жаўтлява-пакамечаным тварам, які ў сваіх пяцьдзесят гадоў ня здолеў выбіцца ў людзі і цяпер, зь невядомай прычыны, матляўся пасярод чужога горада на каляным ветры, у шкадобы вартым гэдээраўскім палітоне. Сьнег, што непрыязна зіхцеў пад нагамі, зрабіўся раптам попельна-шэрым, халяўнае піва булькатнула ў жываце, папрасілася вонкі і Йван, адрыгнуўшы кіслым духам, наткнуўся на паляка.
— Ня ў той бок рушым! — крыкнуў Гоман; яны пайшлі ў адваротны бок, і цяпер ужо Іван ішоў паперадзе, і суворы падвей зыркаў яму ўсьлед, кідаючы ў сьпіну прыгаршчы сьнежных крупаў.
У бібліятэцы пахла хлёркай і старымі газэтамі. Ад тых пахаў казытала ў носе; паляк нават чхнуў у рукаво і потым з панічнай хапатлівасьцю шукаў у кішэнях насоўку.
Аднекуль згары даляталі няўцямныя зыкі. Стваралася ўражаньне, што недзе там, у вышыні, гукае птушыная чарада. Таропка, на цырлах, яны пашыбавалі па ўсходах, і птушыны грай неўзабаве ператварыўся ў гулкія словы. “...Стрыжнем гэмінгуэеўскай філязофіі сталіся адносіны да матэрыяльнага сьвету...” “ У тэалягічнай атмасфэры ягоныя творы былі вэрбальным бунтам матэрыяльнага сьвету супроць савецкай квазыдуховасьці...” “Пісьменьнік адкінуў лірыку й алегорыі, таму мы ўбачылі сапраўднага, жывога рыбака і пачулі плёскат сапраўднага мора...”
— Чуеце, калега? “Жывога рыбака”! — прабасіў, зьвяртаючыся да рабаценя, прафэсар Гоман і той, да каго ён зьвяртаўся, з усьмешкай падпіхнуў яго да дзьвярэй.
Яны ўвайшлі ў прыцемны, спрэс застаўлены кніжнымі паліцамі пакой, і аднекуль з-за паліцаў пачуўся стоены жаночы голас:
— Вам налева!
Заля, у якую яны неўзабаве ўбіліся, была зырка асьветленая. Іван нават прыкрыў рукою вочы, дзівячыся: навошта столькі сьвятла? — ды тут жа ўбачыў ля задняй сьцяны дзьве тэлевізійныя сьвяцільні і чалавека з тэлекамэрай. Плюхнуўшыся на крэсла, Іван паправіў зьбіты набакір гальштук, зірнуў праз людзкія галовы й сутыкнуўся з вясёла-дакорлівым Лёнькавым позіркам. Сябар сядзеў у прэзыдыюме, з жартаўлівым дакорам махаў асадкай.
— Адзін з тадышніх савецкіх крытыкаў назваў Гэмінгуэя несур’ёзным пісьменьнікам, і меў рацыю. Эрнэст Мілер Гэмінгуэй, у савецкім разуменьні, быў чалавекам несур’ёзным і гэтая “несур’ёзнасьць” клікала на змаганьне з крывадушнымі лёзунгамі, дзяржаўнай маной і салодкімі абяцанкамі, — лапатала з моўніцы гаваркая кабета. Кабету захінала чыясьці лысая галава, але Іван па голасе пазнаў Ярыну Кашыну з Інстытуту мовазнаўства. Свойчас гэтая самая Ярына была Ірынай і чытала ва ўнівэрсытэце курс гісторыі партыі.