— На “х” пачынаецца, на “і кароткае” канчаецца і “у” пасярэдзіне.
— А бяз гэтага можна?
— Ды я нічога, — блазнавата хмыкнуў вадзіла, — вось, зірніце: “Хемингуэй. “Фиеста”.
— Дзяжуру тут, у машыне. Сумна стала... хоць кніжку пачытаю, — патлумачыў хлопец і наструніўся — у залі абвясьцілі перапынак, бо здрыганулася падлога, і калідор напоўніўся цьмяным гулам.
Прапусьціўшы хлопца наперад (“Мяне ўжо, відаць, шукаюць — зараз па гарэлку паедзем”), Іван выйшаў у калідор і ў дзьвярной пройме, як і мінулым разам, злавіў дзявочую ўсьмешку.
“Якая шляхетная дзяўчына”, — падумаў Іван, азіраючы залю. Думка гэтая трапяткім халадком прабегла па целе. Наўкол панаваў мяккі змрок — тэлевізійнікі толькі што адключылі сьвяцільні — і ў паветры галавакружна пахла кавай. Сярод бязладнай людзкой гаманы чуўся густы прафэсарскі бас.
— Такіх дзеячоў Гэмінгуэй ня можа ўразіць у прынцыпе. Бо ён уражвае выключна людзей зь непакорнай душою, — бубніў, жуючы канапку, прафэсар Гоман; кабета, якой ён усё гэта казаў, сёрбала каву з папяровага кубку, згаджальна ківала галавою.
У другім канцы залі, ля стала з канапкамі, віраваў натоўп і нехта мажны й барадаты завіхаўся з кававаркай — поўніў папяровыя кубкі духмяным напоем. Іван прабіўся да стала, падхапіў кубак з канапкаю, а потым, задуменна прыкусіўшы язык, ўзяў яшчэ адзін кубачак і яшчэ адну канапку. Прабіраючыся да выхаду, ён пакутліва крывіўся — кава балюча пякла пальцы, — але ён дапяў калідора і, паставіўшы посуд на падаконьне, дзьмухнуў на апечаныя пальцы.
— Ваня, дзе ты ходзіш? — крыкнуў Лёнька Холад. — Сябрук бег долу, на хаду зашпільваючы кажух. — А сёмай фуршэт. У той жа самай кавярні. Быць пры гальштуку і з кабетай, — апошнія словы Лёнька гукнуў ужо зь бібліятэчнага ганку; крыкнуў яшчэ нешта, ды няўцямна, гучна бразнуўшы ўваходнымі дзьвярыма.
“Па гарэлку паехаў”, — падумалася Івану; ён падхапіў гарачыя кубкі і пачуў, як за сьпінай пыхнуў піпкай рабацень і змучана прастагнаў:
— Ды зразумейце вы: Гэмінгуэй — шырспажыў далёкіх шасьцідзясятых. І нічога болей!
Шкляныя дзьверы зь цяжкасьцю падаліся — адчыняць давялося ўказальным пальцам, — Іван прасьлізнуў у вузкую пройму, пяткай прычыніў дзьверы.
— Вось... прынёс вам... падмацуйцеся.
— Ой, ну навошта вы!.. — дзяўчына зірнула на Івана зь пяшчотнай прыязнасьцю, — у мяне абед хутка.
— Як раз перад абедам і варта выпіць. Кава абуджае страўнікавую сэкрэцыю, — паведаміў Іван, падзівіўшыся ўласным ведам у галіне фармакалёгіі, а потым, падумаўшы, працытаваў Гэмінгуэя: — “У ім ёсьць кафэін. Цудоўны сродак для адшчапенцаў. Кафэін садзіць мужа на каня, а жонку кладзе ў мужаву магілу”.
— А вы пісьменьнік? — зьнянацку запыталася дзяўчына, і Йван на імгненьне сумеўся.
— Э-э... не зусім...
— Літаратуразнаўца?
— Нешта падобнае, — Іван сёрбнуў кавы, кіўком галавы заклікаў дзяўчыну зрабіць тое ж самае.
— Вы тут Гэмінгуэя згадвалі, — дзяўчына зрабіла маленькі глыток, — ён вам што... надта падабаецца?
— Бачыце... — Іван уздыхнуў, нетаропка прайшоўся ўздоўж стэляжоў, — тым часам, калі ён, Гэмінгуэй, прыйшоў да нас, мы мала ведалі заходнюю літаратуру. Не было з чаго выбіраць і, адпаведна, не было магчымасьці выбудоўваць піраміду мастацкай вартасьці. Так што гэты барадаты весялун, які прарваўся праз жалезную заслону адным зь першых, адразу ж апынуўся на вяршыні... — Іван сёрбнуў пітва, маракуючы, на якой такой вяршыні апынуўся творца — піраміды ж тады не было, але на падмогу прыйшла суразмоўніца.
— Ну, гэта тэорыя... А што вы можаце сказаць пра свае асабістыя “дачыненьні” з Гэмінгуэем? Падабаецца ён вам?
— Мне падабаецца зусім іншы чалавек: маладая бібліятэкарка, якая не жадае піць каву, — пасьля такога камплімэнту трэба было вытрымаць паўзу, і Йван куснуў канапку. — А што да згаданага вамі таварыша, дык у маладосьці я ўважаў ягоных герояў — лейтэнанта Генры, ці то Гары Моргана... — Іван ізноў задумаўся, разважаючы — за каго ён уважаў гэмінгуэеўскіх герояў і нечакана, залпам дапіўшы каву, загаварыў, як той Калюжны — блытанай хуткагаворкай: — У нас... а сёмай гадзіне... фуршэт... у кавярні «Трансвааль»... прыходзьце... там і пагамонім. Я вас буду чакаць ля ўваходу, — і, не дачакаўшыся адказу, Іван крутнуўся на абцасах, рынуў да дзьвярэй і, ужо ў калідоры, голасна паўтарыў: — Буду чакаць... ля кавярні!
— Каму гэта ты? Ці не жанчыне? — запытаўся Лёнька Холад. — Сябрук толькі што ўзьняўся па лесьвіцы і зморана дыхаў.
— Ну а каму ж яшчэ? — выдыхнуў Іван, і Лёнька паляпаў яго па сьпіне. — Гляджу на цябе, Ваня, і зайздрошчу. Іншыя госьці яшчэ толькі аглядаюцца, а ты ўжо rendez-vois прызначаеш.