І вось ўжо высокія коміны засталіся за сьпінай, і цёмны, з адзіным ліхтаром завулак прамераны нетаропкім крокам, і прысадзісты двухпавярховік — такія дамы будавалі пасьля вайны палонныя немцы — зірнуў на іх вачыма асьветленых вокнаў, і Ліка, змахнуўшы сьнегавы вянок з капюшону, здушана, нібыта давяраючы страшную тайну, прамовіла:
— Вось тут і жыву...
Ад хваляваньня, жалю і прагі каханьня Івану карцела заплакаць. Ён сьцярожка, аднымі пальцамі падхапіў дзяўчыну пад локці, і Ліка, ускінуўшы мокрыя вейкі, прыпала да ягонай грудзіны. Зямля паплыла... не... ён сам паплыў над зямлёю, і дзесьці там, у цёмным паднябесьсі, куды ён так безразважна ляцеў, нарадзіўся плаксівы голас.
— Забярыце мяне адсюль.
Язык, у салодкім утрапеньні, яшчэ зьлізваў сьняжынку зь дзявочых кудзерак, а цела ўжо адчула цяжкасьць зямнога прыцягненьня, і ў двухпавярховіку загарэліся яшчэ два вакна.
— Куды... забраць? — прашаптаў Іван.
— Куды-небудзь... каб ня бачыць гэтых падзёртых кніжак, гэтага страшнага гораду...
Івану раптам прымроіліся тэпці — звычайныя, зацыраваныя зялёнай ніткай тэпці, што чакалі яго ў вітальні, прымроілася талерка гарачай капусты, скамечаная газэта на канапе, уявілася, што ўсё гэта ў яго хочуць адабраць... Душа і цела адхінуліся ад Лікі і застылі ў непаразуменьні, цямячы — дзе ён наагул знаходзіцца, і ці далёка адсюль ягоны дом? І яшчэ празь імгненьне з халодным сэрцам назіраў, як дзяўчына бегла па некранутым сьнезе, падцягнуўшы рукой даўгую спадніцу.
“Дадому, дадому!” — не давала спакою навязьлівая думка. І хаця наступны цягнік ішоў а дзявятай раніцы, ён шыбаваў амаль подбегам, ня зводзячы вачэй з чырвоных агеньчыкаў — адзінага арыенціру пасярод чужой і бязьлюднай прасторы. Арыенцір, аднак, быў ненадзейным: Іван павярнуў ня ў той бок, чэрпнуў сьнегу ў абодва чаравікі, доўга блукаў па асьнежаных, скрозь застаўленых “нямецкімі” двухпавярховікамі, вуліцах, нарэшце выбіўся на нейкую дарогу і паўтары гадзіны мясіў нагамі сьнежную кашу, аж пакуль яго не падабраў нейкі службовы, поўны п’янага люду, аўтобус.
У гатэль ён убіўся апоўначы.
— Інтэлігенцыя называецца... усю лесьвіцу абванітавалі, — прабубніла калідорная ахмістрыня, бразнуўшы ключамі ад нумару.
За дзьвярыма аднаго з пакояў бразгалі шклянкі і грымеў пераселы гоманаўскі бас: — Пасьля вашай пісаніны чытач яшчэ сто гадоў ня возьме ў рукі беларускую кнігу...
У нумары было холадна. Не запальваючы сьвятла, ён таропка распрануўся, падбіўся пад коўдру, памацаў гарачы лоб і зразумеў, што захварэе.
А сёмай гадзіне раніцы, скаланаючыся ад дрыжыкаў, ён патэлефанаваў Лёньку Холаду, той доўга не адказваў, нарэшце азваўся дарэшты прыспаным голасам.
— Ваня?! Адкуль ты? Я ўжо ў міліцыю тэлефанаваў...
— З гатэлю. Я тут крыху прастудзіўся, дык думаю дзевяцігадзінным зьехаць.
— Прастудзіўся? — у голасе сябруковым прагучаў водгалас спачуваньня.
— Ты гэта, Лёня... — Іван адкашляў гарлавую вільгаць, — даруй мне...
— Вось дзівак. Пра што размова, — перабіў сябрук, не разумеючы, пра што размова. — Прачытаеш сваё спавешчаньне іншым разам. Выпі ў буфэце кавы і паляжы пад коўдрай. А восьмай прышлю машыну.
Праз гадзіну, ужо амаль непрытомны, Іван сядзеў у мікрааўтобусе і мутнымі вачыма глядзеў на дарогу. Кіроўца — той самы, што прыходзіў учора ў бібліятэку, — увесь час аб нечым гаманіў, раз-пораз пазяхаў і нечакана, крутнуўшы руль, спыніўся на ўзбочыне.
— Зусім забыўся! — зь вясёлам адчаем прамовіў хлопец, — Леанід Пятровіч прасіў вам грошы перадаць... за квіткі.
Вільготная Іванава рука намацала цупкія паперкі.
— Учора чытаў да трэцяй гадзіны ночы, а сёньня галава, як цэбар. Вы, дарэчы, “Фіесту” чыталі?
Іван зь няўцямнай павольнасьці павярнуў галаву.
— Гэмінгуэя, кажу, чыталі?
Іван плаксіва перакрывіўся, сьціснуў рукамі скроні.
— Што, зуб баліць? Зараз анальгіну дам. Сам пакутую.
Пальцы сьціскалі голаў, і яна, галава, здавалася як бы не сваёй — цяжкой, гарачай, тлумнай, і народжаны трызьненьнем Гэмінгуэй пасьміхнуўся яму з пажоўклага партрэту, і душа, пазбыўшыся цяжару мінулых гадоў, паляцела наўздагон дзяўчыне, якая бегла па некранутым сьнезе, падцягваючы рукой даўгую спадніцу.