Аўдзей зьбянтэжана павёў вачыма. Вольнага месца навокал не было.
— Як тут… вашай цешчы… спадабаецца? – зь нецярплівасьцю запытаў Фарзун.
— Месца добрае, але ж…
Ён не дагаварыў, бо пабачыў такое, што яму сьцягнула скуру ня толькі на лобе, але й на патыліцы: Фарзун спрактыкаваным рухам выдзер з магілы пірамідку, адкінуў у бок і са здушаным крэканьнем стаў раўнаваць зь зямлёй магільны пагорак.
— Што вы робіце! – Аўдзей схапіў далакопа за рукаво, але адразу ж адпусьціў, аглушаны нязносным перагарам.
— Спакуха, шэф, ілжэмагіла. Пакінулі… — далакоп паляваў на далоні, — для паважаных людзей.
Аўдзей адступіў ад ілжэмагілы, уражана пасьміхнуўся – вось, маўляў, да чаго дадумаліся! — але тут жа сагнаў з твару недарэчную ўсьмешку. “Месца ніштаватае, жонка будзе задаволеная”, — з гэтай думкай Аўдзей азірнуўся, прыпаліў цыгарэту. Леваруч стаяла пліта шэрага граніту з надпісам “Гв. полковник Воняк Калистрат Евстафьевич”, а праваруч такі ж самы помнік, але са штучнага граніту, на якім быў выбітыя парашут і рубленыя літары: “Гвардии капитан Плешак…”
“Пашанцавала цешчы, — бязгучна, аднымі вуснамі, прашаптаў Аўдзей, — будзе спачываць між плешакамі і ванякамі”.
Калісьці, прыканцы 80-х, яны завіталі з Лабейкам на Маскоўскія клады, знайшлі магілу Ўладзімера Караткевіча, і сябрук, пабачыўшы, што вакол іхнага ўлюбёнца пахаваныя нейкія савецкія вайскоўцы, задуменна прамармытаў: “Цяжка яму тут ляжаць… поруч з акупантамі”. Міцька шмат чаго казаў такога, што людзей насьцярожвала, а то й пужала. Нездарма ім цікавіўся КГБ. Вось і на паховінах круціўся нейкі тыпус.
— Калі пахаваньне? – спытаў Фарзун, адмяраючы рыдлёўкай даўжыню магілы.
Рыдлёўка была адмысловая, з выгнутым як у дзіцячага шуфліка штыхом.
— Заўтра, — буркнуў Аўдзей, зь невядомай прычыны адчуўшы няёмкасьць.
Далакоп ужо дамалёўваў лязом штыха выцягнуты ў даўжыню прастакутнік, ды нечакана прысеў і стаў махаць рыдлёўкаю ў паветры, раз за разам паўтараючы: — Ну, с-сукі…
Аўдзей, падумаўшы, што ў Фарзуна падучка, прыхаваўся за капітанскай плітай, але тут жа перавёў дыханьне: далакоп адбіваўся ад пчол.
— Немагчыма працаваць, — буркнуў далакоп. – Пазаўчора Сазона джганулі, дык усё вока заплыло. Скотчам павека адцягнуў – так і ходзіць.
“Пчолы ведаюць на каго нападаць”, — паведаміў калісьці Лабейка, калі яны, сёрбнуўшы медавухі, хадзілі глядзець сябрукову пасеку. Пчолаў там лётала цэлая плойма. У Аўдзея тады і хмель прайшоў. Думаў, жывым ня вернецца, аднак ніводная так ня джвагнула.
Фарзун прыпаліў цыгарэту, абапёрся грудзіную на рыдлёўку і пасьля прагнай зацяжкі кіўнуў няголеным падбародзьдзем некуды ў дальні канец могілак.
— Вунь тая агароджа, пад бярэзінай, замінаць будзе. Ня ведаю нават, як вы труну пацягнеце.
Аўдзей расьціснуў нагой недапалак, заклапочана прымружыўся.
— І што рабіць?
— Можна, вядома, прыбраць… часова… — з усьмешкай працэдзіў Фарзун, і Аўдзей палез у кішэнь, прыкідваючы – адной ці двума пляшкамі адкупіцца ад магільшчыка.
Ля брамаў Аўдзей выцягнуў з кішэні мабільнік, патэлефанаваў дахаты. Хацеў было яшчэ раз завітаць да наглядчыцы – удакладніць некаторыя дэталі пахаваньня, але, павагаўшыся, рушыў углыб могілак, з задавальненьнем шоргаючы падэшвамі туфель па ходніку галоўнай алеі.
З паэтам Міцькам Лабейкам, магілу якога вырашыў наведаць, яны пазнаёміліся прыканцы сямідзесятых, на сэмінары маладых літаратараў. Ад таго знаёмства ў душы ўгнездаваліся лёгкі спалох і такая ж лёгкая зайздрасьць. Дзіва што! Міцька меў літаратурны талент, чытаў у арыгінале ангельскіх клясыкаў, сьпяваў пад гітару песьні “Бітлз” і ў адкрытую ганіў савецкія парадкі. За ўвесь гэты час ён выдаў толькі дзьве кніжонкі, а гадоў дзесяць таму, калі прыгожае пісьменства загавела душой, разьвёўся з жонкай і зьехаў на вёску, купіўшы непадалёку ад гораду хату з пчальніком. Сядзеў ён там бязвылазна разам з маладой жонкай Кацярынай, вясковай бібліятэкаркай. Аўдзею прыгадалася Кацярына – заплаканая жанчынка, амаль дзяўчо, якую вялі пад рукі вясковыя кабеты, згадаў, што заўтра яму давядзецца хаваць цешчу і, каб пазбыцца невясёлых думак, стаў аглядацца на бокі. Позірк сьлізгануў па крыжах, па шэрых, з мармуровай крошкі, помніках, па гострых, сярдзіта натапыраных старчаках магільных агароджаў. І ўсё ж прыгадкі не адпускалі, і ўваччу ізноў паўстала прыдушаная горам Кацярына; увішныя жанчыны ў чорным, якія бегалі ўзад-уперад па двары; вясковыя, чырвоныя ад веснавога загару мужчыны, што сьціпла стаялі ля плоту ды бясконца палілі…