Skribante pn rehigio kiel socia forto, Bahд‘u‘lhih diris: “Religio estas la plej grava rimedo por la starigo de ordo en la mondo kaj por la paca kontentigo de iuj. kiuj logas en Rihate al ha eklipso aŭ kadukigo de religio, ii skribis: “Se malhehigus ha lampo de religio, la sekvoj estus kaoso kaj konfuzo, kaj ha humoj de honesteco kaj justeco, de trankviho kaj paco eesus brili.“ Elnombrante tiajn konsekvencojn, ha Bahaaj skriboj atentigas, ke “la perversigo de la homa naturo, ha dekadenco de la homa konduto, ha degenerigo kaj disfalo de homaj institucioj malkaigas en tiaj cirkonstancoj sub giaj plej aaj kaj abomenaj aspektoj. La homa karaktero perdas sian dignon, eiu fido estas ancehita, ha nervoj de disciplino mahstreigas, ha voeo de ha homa konscienco estas silentigata, ha sento de deco kaj honto pahigas, konceptoj de devo, solidareco, reciprokeco kaj lojaheco estas tordataj, kaj ha sento mcm de pacemo, gojo kaj espero iom post iom estingigas.“
Se do ha homaro alvenis al punkto de parahiza konflikto, gi devas rigardi sin mcm, sian propran neglektemon, ha hogajn voeojn, kiujn gi aŭskultis, por trovi ha fonton de ha miskomprenoj kaj konfuzigo praktikitaj en ha nomo de rehigio. Tiuj, kiuj blinde kaj egoisme gluigis je siaj apartaj ortodoksismoj kaj kredigis al siaj adeptoj erarajn kaj kontraŭdirajn interpretaojn pn ha eldiroj de la Profetoj de Db. portas pezan respondecon por tiu ei konfuzo — konfuzo Carpentita ella artefaritaj bariloj starigitaj inter kredo kaj racio, scienco kaj religio. Car ee objektiva ekzameno de la faktaj eldiroj de la Fondintoj de la grandaj religioj kaj de la cirkonstancoj. en kiuj iii devis plenumi sian mision, trovigas nenio, kio apogus la disputojn kaj antaŭjugojn, kiuj perturbas la religiajn komunumojn kaj tial eiujn homajn aferojn.
La instruo, ke ni traktu aliajn kiel ni mem atus esti traktataj — etika principo, kiu varie ripetigas en iuj grandaj religioj — donas forton al la ei-supra observo en du rilatoj: gi resumas la moralan sintenon. la pacigan aspekton, kiu etendigas tra tiuj i religioj sendepende de la loko aŭ tempo de ilia ekesto; i krome reliefigas aspekton de unueco, kiu estas ilia esenca virto — virto, kiun la homaro en sia senkohereca bildo pn historio fiaskis rekoni.
Se la homaro estus vidinta la Edukantojn de sia komuna infanago en ilia vera karaktero, nome kiel perantojn de unusama civiliza procezo, tiam gi gajnus netakseble ph grandan utilon ei la akumula efiko de iliaj sinsekvaj misioj. Sed, bedaŭrinde, gi malsukcesis en tio.
La revivigo de fanatika religia pasio en multaj landoj povas esti konsiderata nur kiel agonia barakto. La karaktero de la perfortaoj kaj detruaj agoj gin akompanantaj atestas gian spiritan bankroton. Fakte, unu ella plej strangaj kaj malgojigaj faktoj de la nuntempa eksplodigo de religia fanatikismo estas la grado, gis kiu. en eiu kazo. gi subfosas ne nur la spiritajn valorojn, kiuj kondukas al la unueco de la homaro, sed ankaŭ tiujn unikajn morahajn venkojn, kiujn perbatalis la religio, kies servanto gi aj nigas esti.
Kia ajn csenca forto la religio estis en ha historio de la hqmaro kaj kiel ajn drameca la nuntempa revivigo de la miiitema religia fanatikeco estas — religio kaj religiaj institucioj j am de multaj j ardekoj estas konsiderataj de kreskanta nombro da homoj kiel sensignifaj por la eefaj problemoj kaj afliktoj de la moderna mondo. Anstataŭe, iii aŭ sin turnis al la hedonisma aistrebado de materia kontentigo aŭ sekvas mcmfaritajn ideologiojn elpensitajn por hiberigi la socion ella cvidentaj malbonoj, sub kiuj gi suferas. Tro multaj cl tiuj ideologioj, bedaŭrinde, anstataŭ akcepti la koncepton de la unueco de la homaro kaj fortigi la harmonion inter diversaj popoloj, havis la tendencoj, diecigi la taton, submeti la tutan homaron al unu nacio, raso aŭ klaso, subprcmi eian diskuton kaj interangon de ideoj, aŭ senindulge elmeti milionoj n da malsatantoj al merkataj mckanismoj, kiuj tro evidente pliakrigas la mizeron de la piimulto de la homaro, samtcmpe ebhigante al mahgrandaj grupoj vivon en abundo, pn kiu niaj praavoj apenaŭ povis revi.
Kiel tragikaj estas ha rezuhtoj de ha kvazaŭrehigioj ehpensitaj de la sagemuloj de nia cpoko! El ha gisfunda seniluziigo de tutaj cniogantaroj, kiuj estis instruitaj kuhti ec ihiaj altaroj, povas esti dcrivita ha nercfutebla vcrdikto de la historio pn ilia valoro. La fruktoj de tiuj doktrinoj — post jardekoj de ph kaj ph senhima praktikado de potenco fare de tiuj, kiuj uIdas ah iii sian promocion en homaj aferoj — estas ha sociaj kaj ekonomiaj maisanoj, kiuj plagas eiun rcgionon de nia mondo en ha finaj jaroj de ha dudcka Jarcento. Ciuj ci tiuj eksteraj athktoj radikas cn ha spirita damago, spcgulita en la apatio, kiu ekposedis la amason de ha popoloj de eiuj nacioj, kaj en la estingigo de ha espero cn la koroj de elrabitaj kaj timophcnaj milionoj.
Venis la tempo, ke tiuj, kiuj predikas la dogmojn de matcriahismo — eu cn oriento aŭ okcidento, eu en kapitahismo aŭ sociahismo — dcvas fan sian raporton pn la morala gvido, kiun ihi ajnigis doni. Kie estas ha “nova mondo“ promesita de tiuj idcologioj? Kie estas ha intcrnacia paco, por kies ideahoj ihi proklamis sian sindonon? Kie estas ha breeaj trarompoj en novajn sferojn de kulturaj atingoj, faritaj per la glorigo de tiu raso, de jena nacio aŭ de iu difinita klaso? Kial la plejmuito de la popoloj de la tero ph kaj ph profundigas en maisaton kaj mizeron, kiam samtempe la nunaj arbitraciantoj en homaj aferoj disponas pn riCaoj, pn kiuj ha faraonoj kaj cezaroj aŭ eC la imperiaiismaj potencoj de la l9a jarcento ne povis revi?
Estas precipe en ha giorigo de la strebo al materiaj riCajoj — samtempe ha prakaŭzo kaj ha komuna trajto de Ciuj tiaj ideologioj — kie trovigas la radikoj, ei kiuj kreskas ia maivero, ke homoj estas neangebhe egoisrnaj kaj agresemaj. Guste Ci tie ha tereno devas esti ebenigita por ha konstruado de nova mondo taŭga por niaj posteuioj.
Ke materiahismaj idealoj, kiel montras ha sperto, mahsukcesis kontentigi la bezonojn de ha homaro, kondukas ah ia honesta rekono, ke necesas nova energia fortostreCo cele al soivo de ia vivodecidaj probiemoj de nia planedo. La netolereblaj cirkonstancoj regantaj en ia socio atestas pn komuna malsukceso de Ciuj — fakto, kiu tendencas piifortigi ia abatisojn je Ciu flanko anstataŭ malkonstrui ihn. Estas tute klare, ke urge necesas kornuna kuraca fortostreCo. Antaŭ Cio. tio estas afero de sinteno. Cu la hornaro daŭrigos sian obstinecon ahkroCante sin ah eluzitaj konceptoj kaj sentaŭgaj dogmoj? Aŭ Cu giaj gvidantoj, senkonsidere al ideohogio, elpaos kaj, kun decida volo, interkonsiligos en komuna serCo de taŭgaj solvoj?
Tiuj, kiuj zorgas pn ha futuro de ha homa raso, pripensu tiun Ci konsihon: “Kiarn delonge flegataj idealoj kaj de pratempoj honorataj institucioj, kiam sociaj principoj kaj rehigiaj formuloj Cesis stimuhi ha bonfarton de ha tuta homa komunumo, kiam iii ne plu servas la bezonojn de daŭre evohuanta homaro, tiam iii estu forbalaotaj kaj foretotaj en la rubujon de eluzitaj kaj lorgesitaj doktrinoj. Kiel, en mondo submetita al ha eterna lego de angigo kaj kadukigo, iii povus esti indulgataj de degenero, kiu nepre trafos Ciun homan institucion? Car ha juraj normoj, politikaj kaj ekonomiaj teorioj devas nur protekti ha interesojn de la homaro kiel tuto, kaj ha homaro ne devas esti krucumita pro ha sendifekta konservado de iu lego aŭ doktrino.“
II
La proskribo de atomaj armiloj, ha mahpermeso de aphikado de venena gaso aŭ ha interdikto de bakteria mihito ne forigos ha fundamentajn kaŭzojn de mihito. Kiel ajn gravaj tiaj praktikaj paoj evidente estas kiel ehementoj de interpacigo, iii per si mem estas tarnen tro supraaj por havi daŭran influon. La homoj estas sufiCe inventernaj en ha ehpensado de novaj militformoj kaj en ha utiligo de nutraoj, krudmaterialo, financoj, industrifortoj, ideologio kaj terorismo por renversi unu ha ahian en senfina strebo al supereco kaj povo. La totala diserigo de ha homaj aferoj ankaŭ ne estas kuracebha per reguhigo de apartaj konfliktoj aŭ mahkonsentoj inter unuopaj nacioj. Vere universaha kadro devas esti akceptita.