Читать онлайн "Байкі" - Крапіва Кандрат - RuLit

Ў адным сяле (не важна — дзе) Хадзіў Баран у чарадзе. Разумных бараноў наогул жа нямнога, А гэты дык дурней дурнога — Не пазнае сваіх варот: Відаць, што галава слабая. А лоб дык вось наадварот — Такога не страчаў ніколі лба я: Калі няма разумніка другога, Пабіцца каб удвух, Дык ён разгоніцца ды ў сцену — бух! У іншага дык выскачыў бы й дух, А ён — нічога. I вось за дурасць гэту Яго вучоным раз празвалі нейк насмех, А каб двара не перабег, На шыю прывязалі мету. — Вось, — кажуць, — і дыплом табе. Што гэта за «дыплом», Баран — ні «мя», ні «бэ», Аднак жа перад Кошкаю пачаў ён ганарыцца: — А што ж ты думала, сястрыца! Хіба мне пахваліцца няма чым? Дыплом я заслужыў, здаецца ж, галавою, I не раўнуйся ты са мною. — Аб гэтым лепей памаўчы,— Сказала яму Кошка.— Каб ты быў разумнейшы трошка Ды розумам раскінуць мог авечым, То ўбачыў бы, што ганарыцца нечым, Бо заслужыў ты свой дыплом Не галавой, а лбом.

Другі баран — ні «бэ», ні «мя», А любіць гучнае імя.

Бывае, праўда вочы коле… Раз гнаў пастух свіней у поле. Адзін вялізарны Парсюк, Які абегаў вёску ўсю, За раніцу абшнырыў завуголле, Цяпер такі меў выгляд важны, Што носа не дастаць і сажнем — Вышэй за ўсіх ён сам сябе лічыў, А што ў самога на лычы, Не бачыў гэтага, аднак. І вось адзін тут Падсвінак, Які заўважыў бруд раней, І кажа: — Дзядзечка, твой лыч у брудзе! Нязграбна гэта й між свіней, А што ж, калі заўважаць людзі? Парсюк наставіў хіб, Парсюк раз'юшан: — Цераз цябе я чырванець прымушан! Такое мне сказаць асмеляцца нямногія, Дык гэта ж — дэмагогія! — Парсюк наш лаецца — не дараваць клянецца: — І месца мокрага, — крычыць, — не застанецца! Ты мой свінячы гонар закрануў! — І так ён Падсвінака грызянуў, Што той за сажняў пяць адскочыў.

Парсюк не надта быў ахвочы Глядзецца праўдзе ў вочы.

Таму ўжо будзе, мусіць, з год, Вучэбную стральбу праходзіла пяхота. Дык вось страляў аднойчы ўзвод Ці, можа, нават рота. А тут раптоўна Шэф вярхом аднекуль — шасць: Цікава паглядзець, а як страляе часць? Ці вока вернае, ці цвёрдая рука Ў чырвонага стралка? Зайгралі «пападзі», Гарыць чырвоны флаг. Стралкі — на лінію. Ляглі ўсе па упорах. Вось выстраліў адзін, Вось разам — пах-пах-пах! I лезе ў нос, і дражніць востры пах (Калісьці Шэф таксама нюхаў порах). Вось скончылі. Адбой. Начальнікі здаволены стральбой: Той тры папаў, той пяць. Ахвота тут і Шэфу пастраляць. Ён пяць патронаў у кішэнь, Нагледзеў лепшую мішэнь, Прылёгшы на упор, I стрэльбу да пляча прыпёр. Зажмурыў вока — бах! Пад носам землю ўзрыла. Другі раз. Гэта ўбок завыла. Яшчэ за імі тры,— Усе «за малаком». — Ах, чорт вас пабяры! — Злуецца Шэф цішком.— Хоць бы адну папаў, а то скандал страшэнны! Але махальнікі падходзяць да мішэні, Давай яму махаць (У іх быў добры нюх): Дзве, тры, чатыры, пяць! У самы, значыць, круг. Шэф хоча вынікі другім праверыць разам,— Махальнікаў назначыў зноў жа тых I ўзяў патронаў… халастых. Дык што ж вы думалі? — ніводнай не прамазаў. Як далажыў махальнік Іваноў: «У цэнтру самую ўсе пяць загналі зноў». І дзіва дзіўнае было там цэлай часці, Што можна з халастых ды «ўсе пяць куль» папасці. А ваенком дык Іванова нават пахваліў: — Ты, — кажа, — Іваноў, сапраўдны падхалім.

У падхалімаў так вядзецца век-вяком! Ці б'е начальства ў цэль, ці шле «за малаком», Ды знойдуцца заўсёды Івановы, Што памахаць яму гатовы.

Калi ўязджаў Iсус Хрыстос У Iерусалiм Асёл яго на спiне вёз, Натоўп iшоў за iм. Крычаў 'асанна' у хвалу Збавiцелю свайму, I ў галаву прыйшло Аслу, Што гэта ўсё — яму. 'I шлях, усыпаны лiсцём, — Ён думаў,— гэта мне', Ступаў, здаволены жыццём, Па мяккiм дыване. Пакуль на iм Iсус Хрыстос Па свеце вандраваў, Заўсёды быў Аслу авёс I свежая трава. Калi ж айцец сваё дзiця Ўзяў 'на небеса', Не стала больш Аслу жыцця— Нi славы, нi аўса. Ў пашане быў i на вiду, А вось вам эпiлог: Асёл вазiў цяпер ваду, Жаваў чартапалох. I сумна ён махаў хвастом, I думаў сумна ў такт: 'Калi я працаваў з Хрыстом, Усё было не так.