Аршын
Зайшоў я ў краму раз набраць на палітон.
Вядома, Крамнік: — Будзьце так ласкавы!
Вось вам сукно, вось вам бастон.
Тавар не вельмі што цікавы,
А Крамнік хваліць: — Добрае наўздзіў!
Пасля й цану ж загарадзіў!
Я сяк, я й і так, ды мусіў заплаціць нарэшце:
Другога выхаду няма,—
Не за гарамі ўжо зіма.
— Ну, мерайце, — кажу, — ды рэжце!
Куляецца аршын, маланкай ходзяць рукі —
Так спрытна шэльма мерае.
— Ах! добрае сукно! Мо возьмеце й на брукі?
Але яму не надта веру я,—
Бяру аршын і правяраю сам.
Дык што ж вы думалі? Ну й жулікі! Ну й чэрці!
Недахапіла ў мяне там
Ні больш, ні менш — тры чвэрці.
А Крамнік божыцца, клянецца:
— Няхай язык адсохне, — прысягае.
I жонка, і дачка, і цешча памагае,
Аж кулакамі б'юць у грудзі,
Даводзячы, што гэта мне здаецца
I што няма вярней, як іх аршын.
Аднак я доўга не марудзіў
I спрэчку зразу давяршыў,
Сказаўшы Крамніку: — З табой я цалкам згодзен:
Няма вярнейшага аршына,
Ды толькі ў тым бяды прычына,
Што сам ты — злодзей.
«Аршын» марксісцкі ёсць, і ён зусім нядрэнны,
Калі ўладае ім разумны ды сумленны;
Калі ж пачне хто іншы мераць,
Дазвольце мне тады не верыць.
1928
Варона-мітынгоўшчыца
Крылатыя насельнікі старонкі нейкай
Цярпелі доўга здзекі.
Там панаваў страшэнны ўціск,
Там часта чуцен быў жалобны піск
Бязвіннае ахвяры.
I вось паўстаў крылаты пралетарый,—
I бура ўміг з зямлі змяла
Цара драпежніка арла.
Уціхла бура, кончана змаганне,
I вольных дзён настала ранне.
Увесь птушыны род там без разбору нацый
За творчай працай:
Хто гнёзды ўе, хто ловіць мошак —
Сваіх пісклівых корміць крошак,
Другі вартуе ў садзе дрэў —
Бароніць іх ад чарвякоў,
I працу ўсіх працаўнікоў
Бадзёрыць гучны спеў.
Адной вароне праца не пад густ.
I вось, усеўшыся на куст,
Ад рэшты грамадзян паводдаль,
— Ура! — крычыць яна. — Ура!
Няхай жыве свабода!
Між тым, абедаць бы пара,
Бо есці хочацца Вароне.
— Ужо й не рана, здэцца, сёння,
Ці зараз пададуць абед? —
Спытала ў Ластаўкі яна.
— Ніхто, сястрыца, не падасць табе,—
Вароне адказала тая,—
Бо кожны з нас абед у працы здабывае,
I не працуеш толькі ты адна.
— Ну, це брашы, а я ж вось мітынгую.
— Дык і знайдзі варону ты другую,
Якая б тут табе паслугавала,
А ў нас няма паслугачоў.
Бывай здарова! — Ластаўка сказала.—
Дарэмна траціць час я не хачу.
I давялося той адной
Дзяўбці смярдзючы конскі гной.
Дык вось, чытач, ты сам здароў
Павінен добра тое ведаць,
Што, каб прымусіць працаваць такіх «варон»,
Не трэба ім даваць абедаць.
1925
Далікатныя парасяты
Няхай не слухае, каму не міла,
А я тут расказаць хачу,
Што ад людзей нядаўна чуў:
Як Цётка парасят карміла.
Не ведаю — у будні дзень ці ў свята,
Пусціла ў сенцы Цётка Парасяты,
Ім замяшала есці
Ды на хвілінку выйшла дзесьці.
Вярнулася яна і стала ля парога спужана:
Памыяў на падлозс лужына,
I цеста ўсё парыта,
I бруд кругом каля карыта.
Тут, раззлаваўшыся без меры,
Кабета адчыніла дзверы
Ды аблавухіх панічоў
Давай шалёстаць скарачом.
Калі ж наробяць яны піску!
Ну — рэжуць іх, няйначай.
На піск на той здалёк і зблізку
Набегла шмат радні свінячай,
I парасячы піск не чуцен у свінячым гудзе:
Наставіўшы хібы і папусціўшы пену,
На дзверы лезуць і на сцену.
Іх ледзьве адагналі людзі.