Выбрать главу
ПАРТРЭТ БАБУЛІ
Прабачце, паненка, у строях шляхетных цнатлівых, З бялюткім праборам у гладкіх, як лён, валасах. Былі вы з гасцямі прыветнай, прыстойна-маўклівай. I думка адна пра каханне навейвала страх. А мне ўжо нічога ад вас не пакінулі воды, Імклівыя воды старой радаводнай ракі. Спадніцы крухмальныя сталі пялюшкамі потым, Каўнер-самавяз памяняны на лыжку мукі. I рукі, што ўмелі задумліва клавішы лашчыць, I крыжыкам шыць, і лацінскія кніжкі гартаць, Пасля навучыліся працы штодзённай, бяднячай, I ўнукам нічога амаль не змаглі перадаць. I я ці змагу на калені ў царкве апусціцца Так проста і шчыра, ці маўзеру ў вока зірнуць, I, нат не збялеўшы, чужынцу шпурнуць завушніцы і шлюбны пярсцёнак — а годнасці — не забяруць. Прабачце, паненка у строгім шляхецкім убранні. Я ведаю — вы не такой уяўлялі мяне. Ды нейкую сувязь пакінула неба між намі, Таму і вісіць ваш партрэт у мяне на сцяне, Таму і складаюцца гэткія дзіўныя вершы, Таму непамысна мне ў тлумных сучасных сяброў, I дом мой заўсёды — як ціхая кутняя вежа, I мову — адну выбіраю між роднасных моў.
ДВУХТВАРАСЦЬ
Калі чалавек — гэта ліст, адкінуты дрэвам на вецер, ён мае, як ліст, два бакі —зялёны і срэбны. Два твары — зялёны і срэбны — ён мае.
Зялёны, да сонца павернуты, твар піў сонца, цягнуўся за ім, як мог, выварочваў зялёны хрыбецік, адпіхваў суседзяў, між ценяў варочаўся, быццам у коле гарачых вуголляў смарагдавы скарпіён, Абы жыватворныя промні злавіць, паглынуць, увасобіць Ва ўласную прагную плоць. А срэбраны бок — прахалодны заўсёды, мяккі і пяшчотны, але анікому не бачны, твар месячны і патаемны, задумлівы, сонны, заўсёды глядзеў на зямлю, гэта значыць — на смерць, цвярдую, пляскатую смерць для лістоў і людзей. Гляджу ў свае вочы і бачу зялёны і срэбраны колер, у зманлівым мігаценні — як ліст на вятры трапеча. Дзве існасці. Два абліччы. Такі вось сюррэалізм.
ДВА КРЫЖЫ
На крыжы маланак соладка памерці. Прад усім Сусветам праблішчэць пакутай. А абраць Галгофай тую кучу смецця, На якой жывем мы — гэта ж на смех Юдам. Ведаць, што ўзнясешся — чым не ўзнагарода. А сысці ў нямоцтва — чаша для аскета. На крыжах з маланак — геніі народа. На крыжах аконных — ціхія паэты. Божа літасцівы, не пазбаў надзеі За зямлю хоць гукам, словам зачапіцца. Не для нас так страшна неба залацее, Ды затое пахне тлом — для нас — ігліца. За раскрыжаваных п'е народ штодзённа, Толькі не падыдзе зняць з крыжа — ніводны. Над крыжом з маланак — скіпетр і карона, Сціплая даведка — пад крыжом аконным.
АЛЮЗП
1. Высокая літаратура Лаўравы ліст, дастаткова засохлы і хрусткі, Бронзавы ключ, відавочна мастацкай работы, Што адчыняў — невядома. Высокай натуры Гэта прыдасца... Кавалачак высахлых сотаў, Месячны промень, абрывак калючага дроту — Гэта, панове, высокая літаратура. Пэўна ж, рэцэпт дасканалы. Галінка агрэсту, Фігавы лісцік ад першай мадэлі Адама, Два паламаных алоўкі, чыясь тэлеграма З доўгім шматкроп'ем замест шараговага тэксту Трохі тугі па нязбытным. Пяро херувіма, Усведамленне сваей непатрэбнасці. Бура У крышталёвае шклянцы. Дзве порцыі дыма — Ад цыгарэт і спалёнага гунамі Рыма — Гэта, панове, высокая літаратура. Трохі крыві ад уласнага сэрца. Атрута, Што выдзяляе гніючае цела натхнення. Рогат нармальнага дурня. Бутэлька аблуды. I папяровыя крылы твайго пакалення. I Апалонам садраная з Марсія скура — Гэта, панове, высокая літаратура.