Пі, гуляй з сваёй раўнёю,
Покі ваша сіла, -
Бандароўне больш да твару -
Чымся ты - магіла.
Не прадасць яна дзявоцтва,
Як ты, пан, сумленне;
Твае ўгрозы ёй не страшны,
Не страшна цярпенне.
Перад панам тым з Канева
Смела дзеўка стала,
Смела гледзячы у вочы,
Смела адказала:
- Дужы ты з сваім багаццем,
А я сілы большай, -
За мной праўда і народ мой,
За табой жа - грошы!
Чым з табою піць, гуляці,
Ночкі каратаці, -
Лепш навекі косці парыць
У зямельцы-маці!
IX
Тут як стрэліў пан Канеўскі
Ў лева яе вуха, -
Стала наша Бандароўна
І нема, і глуха.
Палілася кроў чырвона,
Сэрца абамлела,
Павалілась на зямельку,
Як бярозка бела.
Парасплеценыя косы,
Як тыя галінкі,
Леглі пасмамі хваліста
Тут жа ля дзяўчынкі.
Толькі з крыўдай аднальковай
Вочы пазіралі,
Як бы ўсіх пытаць хацелі:
За што пакаралі?
Дый заглянулі, знаць, крэпка
Ў ворагава сэрца:
Пан Патоцкі ўжо не рад стаў
Сам сабе і дзеўцы.
Праклінае сам самога
І такую ночку;
Кліча бацьку, кліча матку,
Каб забралі дочку.
Як прыходзіў Бандарэнка,
А з ім - Бандарыха,
Галасілі над дачушкай,
Галасілі сціха.
Ой, ламалі свае рукі
Стары са старою:
- Налажылась донька наша
За ўсіх галавою!
X
Забіралі бацька, маці
Родную дачушку,
Неслі ціха, асцярожна
Сваю мёртву служку.
Дзе йшлі з ёю, кроў чырвона
Капала паволі
І блішчэла па ўсёй сцежцы,
Як раса на полі.
Як прынеслі Бандароўну
Да святліцы новай,
Палажылі памаленьку
На лаве дубовай.
Прыбіралі, як да шлюбу,
Ў белю і вэлёны,
Запляталі буйны косы
Ў каснікі чырвоны.
Пазлацістыя на пальцы
Персцяні ўздзявалі,
У замшовы чаравічкі
Ножкі абувалі.
З руты-мяты ёй вяночак
Вілі у дамоўку,
Як карону каралеўне,
Клалі на галоўку.
Збілі з дошак габляваных
Белу дамавіну
І складалі ў ёй няшчасну
Забіту дзяўчыну.
Спіць сном вечным Бандароўна
І болей не ўстане,
А над ёй пяюць старыя
«Вечна спачыванне».
XI
Неспакоен пан Патоцкі
У сваёй правіне,
Што ўчыніў такую крыўду
Ні пра што дзяўчыне;
Хоча грэх свой чым загладзіць
І віны убавіць;
Бандароўну хоць па смерці
Думае праславіць.
Ён спяшыць на баль хаўтурны,
Пыхай паганяны,
Шоўкам кажа абіваці
Гроб той дзераўляны;
Шоўку, золата, атласу
Браці, колькі хваце,
Кутасамі залатымі
Труну абчапаці.
Загадаў капаці яму,
Мураваці з мура,
Каб магілкі не размыла
Ні вада, ні бура.
Загадаў слаць да магілак
Сцежку дыванамі
І пасыпаць дываночкі
Белымі цвятамі.
Як панеслі Бандароўну
На вечна хаванне -
Загадаў іграць музыкам
Сумнае ігранне.
Як спушчалі Бандароўну
На той свет вялікі,
То яшчэ сумней зайгралі
Панскія музыкі.