Baza Radikaro Oficiala kun difinoj.
de Akademio de
Esperanto.
Difinoj nur per radikoj,
kiuj estas difinitaj
Luiz Portella
rekta metodo
Antaŭparolo
Kelkaj homoj emas aldoni la finaĵon -o al vortoj de siaj gepatraj
lingvoj. Sed tio igas Esperanton nekomprenebla al homoj de aliaj landoj.
Do, ne estas bona ideo inventi novajn radikojn nur por ke Esperanto
iĝu pli simila al iu gepatra lingvo. Pli bone ke Esperanto restu lingvo
facila, regula, kaj internacia. Resume, ke ĝi restu kiel “la bona lingvo”,
kiel difinis Claude Piron.
La progreso de nia socio postulas ja la uzon de novaj konceptoj, de
novaj vortoj. Sed antaŭ ol krei neologismojn, ni devas kontroli ĉu ne eblas
uzi la fundamentajn kaj oficialajn radikojn, por konservi la internaciecon,
regulecon kaj facilecon de Esperanto.
Koni la Fundamenton de Esperanto kaj la Bazan Radikaron Oficialan
estas devo de ĉiu bona Esperantisto.
La Baza Radikaro Oficiala estas listo de vortoj faritaj de la Akademio
de Esperanto, en kiu oni kolektis ĉiujn oficialajn kaj fundamentajn radikojn
kaj listigis ilin laŭ ofteca kriterio.
Krom tiu nepra graveco, ĉi tiu verko prezentata en alloga, portebla
formato, estas bonega instruilo.
Por flue regi lingvon oni devas pensi rekte en tiu lingvo, oni evitu
tradukojn. La rezultoj de rektaj metodoj estas ĝenerale superaj kompare
kun metodoj, kiuj ofte uzas tradukojn.
En ĉi tiu libreto la lernantoj povas konsulti la plej gravajn vortojn de
Esperanto, kaj lerni ilin per Esperanta difino. Tiel oni
kreas rapidan vojon inter la koncepto kaj la vorto en Esperanto, sen la
devojo de la traduko. Se dum leciono lernanto demandas tradukon de iu
vorto, anstataŭ simple traduki ĝin, la instruisto povus laŭtlegi la difinon.
Tiel la instruisto instruos Esperanton per Esperanto.
Ci tiu llustrita Oficiala Radikaro estas ege utila konsultilo, kiu devus
esti en la poŝo de ĉiu lernanto de Esperanto.
Emilio Cid
Klarigoj
La Baza Radikaro
Oficiala havas nau grupojn, lau ofteco kaj utilo. La finaĵojn, prefiksojn
kaj sufiksojn, do la vort-konstruajn ilojn, mi apartigis en grupon 0.”
Baza Radikaro Oficiala estas kreaĵo de Akademio de Esperanto.
0 iloj
1-9 radikoj laŭ ofteco kaj utilo
X aldonoj (oficialaj)
Y aldonoj (ne oficialaj)
* plej oftaj kaj utilaj radikoj (grupoj 0-6)
Aliaj indikoj
(Apis) scienca nomo de besto aŭ kreskaĵo.
( tr ) transitiva verbo
( ntr ) netransitiva verbo
(x) transitiva kaj netransitiva verbo
prep. : prepozicio
llustrita OREL
difinoj aŭ klarigoj: 2.656
2.479 el Baza Radikaro Oficiala;
161 bazaj oficialaj;
16 bazaj ne oficialaj.
bildoj: ĉ. 520
-a* finaĵo por adjektivoj (alta,
monda, bela) 0
abelo eta besto (in-
sekto), kiu produktas
mielon ( Apis ) 8
abio pingloarbo ( Abies) 7 ©*
abomeno malamego ĉu pro
fizika ĉu pro morala kialo 8
aboni (tr ) ade ricevi, laŭ kontrakto,
gazeton, servon ktp 8
abrikoto flavoranĝa fru-
kto de abrikotujo ( Pru -
nus armeniaca) 9
abrupta malagrable subita 9
absoluta senkondiĉa, malrelativa 9
abstini ( ntr) ne permesi al si, pro
principo, iajn plezurigajn agojn
(manĝi, trinki, fumi, ktp) 9
abstrakta malkonkreta; estanta en
pensoj x
absurda kontraŭa al la komuna sa-
ĝo (la ideo pri la senfina movo
estas absurda) 9
abunda estanta en pli ol sufiĉa
kvanto 7
acida kun akra gusto, kiel citrono 7
-aĉ- vortparto esprimanta malbo-
necon, malbonan kvaliton (mal-
bela, maltaŭga domo: domaĉo) 9
aĉeti* ( tr ) akiri per | $
mono (oni vendas rŝpi
ion, mi aĉetas ĝin) 3 -H—2^
-ad-* vortparto esprimanta daŭran
agon aŭ ripetiĝon (lernado, pa-
fado) 0
adapti ( tr) taŭgigi ion 9
adepto homo, kiu akceptis kaj sek-
vas iun idealon x
adiaŭ vorto por saluto je foriro 7
adiaŭi ( tr ) saluti ĉe eliro x
adicii ( tr) aldoni, kunigi nombrojn
en unu solan (1 + 1 = 2) 8
adjektivo vorto esprimanta kvali-
ton 8 (v) -a
administri ( tr) zorgi pri aferoj de
entrepreno aŭ persono 8
admiri (tr) miri pro beleco aŭ su-
pereco 8
admoni ( tr ) kuraĝigi per parolo al
ago aŭ al plenumo de devo 8
adopti (tr) laŭleĝe alpreni iun kiel
sian propran filon aŭ filinon 8
adori (tr) amegi; respektegi kiel
dion 9
adreso* precizaj indikoj por atingi
iun aŭ ion 5
adverbo nevariebla vorto espri-
manta lokon, tempon aŭ mani-
eron 9 (v) -e
advokato jura reprezentanto kaj
defendanto ĉe juĝdiskutoj 8
aero* spirebla nesimpla gaso, kiu
ĉirkaŭas la teron 4
afabla* plaĉa per ĝentileco, agra-
blaj vortoj kaj komplezoj 3
afero* io ajn en la mondo, konkreta
aŭ abstrakta 2
afiŝo sciigo al la publiko sur papero
kaj ordinare gluita sur muro 8
aflikti (tr) morale suferigi 9
afranki (tr) pagi sendkoston 8
15
Afriko
Afriko mondoparto sude de Eŭro-
po 9 (b) pĝ 98
agento peranto, ĝenerale dungita
por peri difinitan aferon 9
agi* ( ntr ) fari ion 5
agiti (tr) moveti rapide kaj ripete 9
aglo rabobirdo ( Aquila) 7
agordo ĝustigo de apara-
to, muzikilo ... 7
agrabla* plaĉa, kiu donas plezu-
ron (agrabla vetero) 4
aĝo* kiomo de la tempo, ekde la
naskiĝo 4
ajlo bulba kreskaĵo
kun akra odoro (Al-
lium sativum) 9
ajn* vorteto, kiu almetiĝas apud
vortoj demandaj aŭ sendifinaj por
insisti pri la nedifiniteco 1
-aĵ-* vortparto esprimanta ion,
kion oni povas tuŝi (estaĵo, ma-
nĝaĵo) 0
aĵo konkreta afero, io tuŝebla x
akademio societo pri iu temo 9
akceli (tr) plirapidigi 8
akcento plilaŭtigo de voĉo sur difi-
nita parto de vorto 9
akcepti* (tr) konsenti ricevi ion,
kion iu donas aŭ proponas 4
akcidento malfeliĉa okazaĵo 7
akcio atesto pri partopreno en la