mo 6
honti* (x) senti sin malagrabla pro
farado de malbonaĵo 6
hordeo greno uzata por nu-
tri bestojn aŭ por fari
bieron ( Hordeum ) 9
horizontalo direkto de ebenaĵo, kie
libera pilko ne kuras 9
horizonto linio, kie finiĝas nia vid-
kapablo, kaj kie la tero ŝajnas
kuniĝi kun la ĉielo 9
horloĝo* aparato por
mezuri la tempon kaj
montri la horojn 5
39
horo
horo* mezur-unuo por tempo (1
tago estas 24 horoj) 3
hospitalo kuracejo (kruco indikas
hospitalon, vidu sube la bildon) 8
EK
hotelo domo, kie la vojaĝantoj po-
vas loĝi kontrau pago 7 ©*
hufo ungego de diver-
saj mamuloj, kiu for-
mas piedbazon 8
humana propra de homoj; pose-
danta la noblajn kvalitojn de la
homo 9
humida iom malseka 8
humila malfiera; montranta malfie-
recon 7
humoro animstato 7
hundo* dombesto, kun A
diversaj aspektoj, uzata (JTK
por gardado kaj ĉasado 4 )/
yv_
H
hemio scienco pri la konsisto de
la aĵoj kaj la fenomenoj ĉe kiuj
ŝanĝiĝas ilia interna strukturo 8
horo grupo da homoj, unusone aŭ
plurvoĉe kantantaj 9
1
-i* finaĵo por verbo 0
i.a. inter aliaj; interalie x
ia* kun nedifinita aŭ nekonata kva-
lito/speco 1
iafoje de tempo al tempo, en iuj
okazoj (ia/foj/e) 9
ial* pro ia kaŭzo 6
iam* en ia tute ne difinita tempo 1
-id-* vortparto por indiki ĝeneralan
ideon de naskiteco; por indiki ĵus
naskiton (ĉevalido) 0
ido iu ajn besto aŭ homo, kiu ĵus
naskiĝis x
idealo la plej alta perfekteco neati-
ngebla; nobla celo 8
identa tute sama 8
ideo* penso 4
ie* en iu loko 1
iel* I aŭ ia maniero 6
ies* de iu 6
_jg_* o (vjdu | a I2an paĝon)
ignori ( tr ) ne voli scii; intence ne
atenti 9
_jĝ_* o (vjdu |a 12an paĝon)
ikso la litero x, X x
-il-* vortparto por indiki instru-
menton, aparaton aŭ rimedon
(hakilo, kuracilo) 0
ili* persona pronomo de la 3a per-
sono en plurnombro, por ĉiuj gen-
roj: por tiuj (aliaj ol mi aŭ vi), pri
kiuj temas la parolo 1
ilustri ( tr ) ornami tekston per bil-
doj aŭ desegnaĵoj rilataj al ĝi 8
40
insekto
iluzio eraro, pro kio oni rigardas ion
malrealan kiel realan x
imagi* ( tr ) kvazaŭ vidi, sed per
pensoj 6
imiti* ( tr ) agi same, kiel alia per-
sono; fari objekton tute similan al
alia objekto 6
imperio granda plurnacia regno 8
impeti ( ntr ) forte kaj vive sin ĵeti
antaŭen 9
impliki (tr) malfaciligi aŭ malhelpi
la movojn de iu aŭ io per volvado
de fadeno; malfaciligi ies agadon
kiel ajn 9
impona granda kaj admirinda x
importi ( tr ) venigi komercaĵojn aŭ
aliajn aĵojn el eksterlando 8
imposto deviga pago al la ĝeneralaj
bezonoj de ŝtato, urbo ktp 8
impreso influo farita sur la sentu-
moj, la koro aŭ la spirito 8
impulso ekpuŝo de fizika forto 9
imuna ŝirmita kontraŭ malsano 9
-in-* vortparto por indiki la sekson,
kiu naskas idon (bovino) 0
inciti ( tr ) eksciti ies koleron 9
-ind-* vortparto por indiki meriton
je io (leginda libro estas libro, kiu
meritas legadon) 0
indiferenta (io) prezentanta nenion
por prefero, por intereso; (iu) ha-
vanta neniun preferon, neniun in-
tereson pri iu aŭ io 8
indigni ( ntr ) senti kaj ekmontri
koleron kaj malestimon pro mal-
justaĵo 9
indiĝeno landano, kiu devenas de
la praloĝantoj de la lando x
indiki (tr) doni bezonatan infor-
mon 9
individuo unu aparta el multaj sim-
ilaj (homo, besto aŭ kreskaĵo) 9
indulgi (x) malsevere trakti ies
kulpon aŭ pekon 9
industrio* aparta agado per kiu
oni produktas riĉaĵojn el krudaj
materioj 6
infano* homo, kiu anko-
raŭ kreskos 2 ©*
infekti ( tr ) transdoni al
iu ĝermojn de malsano 9
infero loĝejo de diablo 9
inflamo malbona stato de iu orga-
no de la korpo, kiam ĝi malsane
varmiĝas, ŝvelas, ruĝiĝas ... x
influi (x) morale aŭ materie efiki al
iu aŭ io 8
informi* (x) sciigi, konigi 6
-ing-* vortparto signanta objekton,
en kiun unu alia objekto aŭ mem-
bro estas parte enigita kaj fiksita
(glavingo, ovingo) 0
inĝeniero homo, kiu per helpo de
sciencaj metodoj kondukas kaj di-
rektas tehnikajn laborojn 8
iniciati ( tr ) esti la unua, kiu pro-
ponas aŭ faras ion 9
injekti ( tr ) enŝprucigi per speciala
ilo likvaĵon aŭ gason en ion 9
inklina kvazaŭ de sia animo puŝata
al io 8
inko* kolora likvaĵo, per kiu oni
skribas 5
insekto* malgranda besto kun ses
piedoj kaj ofte kun flugiloj 5 (b)
41
insidi
formiko, moskito, muŝo
insidi (x) sekrete prepari trompon
aŭ malutilon 9
insigno aĵo uzata por
signi portanton, pri
rango, aneco ktp 9
insisti ( ntr ) denove prezenti sian
opinion aŭ postulon, pro mal-
sukceso en la antaŭa(j) provo(j) 8
inspekti ( tr) kontroli la funkciadon
de io aŭ la agadon de iu x
inspektoro inspektisto 9
inspiri (tr) malrekte igi iun alian
pensi pri io, plani ion, fari ion 9
instali (tr) meti ion ien kaj fari ĉion
necesan, por ke ĝi bone funkciu 8
instanco grado de juĝa povo 9
instigi (tr) rekte igi iun alian fari
ion 8
instinkto bazo por agado, kiam
temas pri nevolaj aŭ nelernitaj
ag°j 7
institucio daŭra publika aŭ privata
organizaĵo x
instituto alta lernejo x
instrui* (x) transdoni al iu scien-
cajn konojn aŭ utilajn sciojn 5
instrumento ilo el fabriko (fabri-
kita) 8
insulo* terparto, ĉiuflanke ĉirkaŭ-
ata de akvo 6 (b) pĝ 97
insulti (tr) ofendi per vortoj 8
-int-* vortparto por diri, ke la
ago finiĝis, rilate al kiu agas: