Выбрать главу

Так што цяпер увесь спадзеў у творцаў беларускай літаратуры і культуры Гродзеншчыны толькі на “Ніву”. Ды і на працягу 50 гадоў тыднёвік у Беластоку быў і застаецца прапагандыстам літаратурных твораў пісьменнікаў прынёманскага краю. Найбольш сваіх старонак “Ніва” прысвяціла творчасці Ларысы Геніюш. Асабліва ў апошнія два дзесяцігоддзі. Вельмі часта друкуюцца ў “Ніве” вершы паэткі, артыкулы пра яе кнігі і жыццё. 17 жніўня 2003 года ў “Ніве” была апублікавана невялікая інфармацыя аб тым, як Вярхоўны суд Беларусі адмовіўся рэабілітаваць Ларысу Геніюш. Суд, дарэчы, пастанавіў, што паэтка ўвогуле не падлягае рэабілітацыі. 21снежня 2003 года “Ніва” паведаміла аб тым, як мясцовыя зэльвенскія ўлады хочуць дэмантаваць помнік Ларысе Геніюш у Зэльве каля Троіцкай царквы. Дзякаваць Богу, помнік удалося адстаяць і ён па-ранейшаму займае належнае месца ў Зэльве.

Распавядала “Ніва” і пра штогадовыя ўшанаванні ўгодкаў паэткі, што адбываюцца ў Зэльве, а таксама пра яе сына Юрку Геніюша і яго кнігі.

Пісьменнік Аляксей Карпюк хоць і нарадзіўся на Беласточчыне, але ўсё жыццё пражыў у Гародні. “Ніва” шчыра пісала і пра яго, хоць можа і не так часта. Мне запомніліся два вялікіх артыкула-згадкі пра Аляксея Карпюка — гэта Алеся Чобата і Дануты Бічэль, якія былі апублікаваныя ў “Ніве” у 1992 годзе. Калі артыкул Алеся Чобата пра Аляксея Карпюка быў чыста суб’ектыўны і крыху іранічны, то Данута Бічэль пісала вельмі шчыра. “Аляксей Карпюк быў і такі самы, і абсалютна другі. Гэта быў чалавек іншага пакалення. Пакалення мужыкоў, якія хадзілі да навукі, да культуры — і абагаўлялі яе… Мужыцкі народ ужо ведаў, што кніга нясе дабро. Ён яшчэ не ведаў, што і кніга можа гэтаксама хлусіць, як чалавек…”, — пісаў Алесь Чобат. (“Ніва”, 9.08.1992 г.). А Данута Бічэль у сваіх успамінах, якія яна назвала “Каго помню і люблю” (“Ніва”, 23.08.1992 г.) згадала імгненні жыцця Аляксея Нічыпаравіча. Гэтыя імгненні былі розныя: то светлыя, то радасныя, то маркотныя: “Ужо перад смерцю Аляксей Карпюк папрасіў дзяцей і жонку, каб памаглі яму сесці ў ложку, потым сказаў, што адсюль трэба ехаць… Куды?.. У Англію. У Лондан. Тут дрэнна…”. Хаця мы ведаем, што ніколі Карпюк у тым Лондане не быў…

Успаміны Алеся Чобата пра Аляксея Карпюка — гэта не адзіны ягоны матэрыял, які пабычыў свет на старонках “Нівы”, бо было публікацый шмат. І тое, пра што напісаў гарадзенскі паэт і публіцыст, запомнілася. Найперш ягоныя добрыя пераклады на родную мову вершаў Іосіфа Бродскага і Чэслава Мілаша. Вось як гучаць радкі Іосіфа Бродскага па-беларуску з цыкла “Літоўскі дывертысмент”:

Пакінь смурод і грукат месца — Завулкам ціхім час ступаць Між дворыкаў, глухіх і цесных, Зайдзі ў касцёл, на лаўку сядзь І там, ад пылу залатога, Калі падступіць горлам плач, Ўздыхні святло ад Пана Бога І ціха выдыхні: — Прабач.

Піша ў “Ніву” не толькі Алесь Чобат, але пішуць і пра яго. Сакрат Яновіч аналізуючы кнігу “Год” Алеся Чобат сказаў: “Гэты марудны акулярнік у гадах майго большага сына здзівіў мяне не майстэрствам формы — яна ў яго беспрэтэнцыёзная — а пранікнёнасцю думкі. Не купалаўскімі снамі аб Беларусі, а бязлітасным аналізам яе… Трымайся, Алесь, свайго прыгожага адкрыцця, што “бацькі зямля вялікая, маці зямля вялікая” (“Ніва”, 23. 08.1992 г.). І Алесь трымаецца, як трымаюцца яго землякі Юры Гумянюк, Віктар Шалкевіч і Лявон Вашко, творчая дзейнасць якіх таксама мела адлюстраванне на старонках “Нівы”. Пра вялікі канцэрт Віктара Шалкевіча ў памяшканні БГКТ пісаў тыднёвік у красавіку 1995 года. “Шалкевіч на Беластоцкім радыё” — матэрыял пад такім назовам з’явіўся ў “Ніве” летам 1998 года. Гэты канцэрт, як пісала газета, стаў “нагодай для прамоцыі новага альбома Віктара Шалкевіча “Балады і рамансы”, загаловак якога ўпісваецца ў святкаванні юбілейнага года Міцкевіча, але і добра паказвае характар творчасці апошняга грамадзяніна Вялікага Княства Літоўскага, пеюна правінцыі і малых беларускіх мястэчак, пільнага назіральніка, з’едлівага сатырыка і заадно лірычнага рамантыка”. Так пісаў тады пра Шалкевіча Мікола Ваўрынюк.