Дзядзька Антон сустракаўся са смерцю штодзённа. У сваёй маленькай майстэрні ён вырабляў дамавіны, і ні адзін жыхар Мястэчка без яго веды не адышоў на вечны спачын.
— А калі памру, падрыхтуеш мне труну, Антоська, — казала часам бабка Сонька. Яна была ўжо вельмі старая. Можна падумаць — вызвалілася ад пераможнай улады часу, а можа ўвайшла з ім у змову, недаступную іншым людзям? І час каторы ўжо год абмінаў яе, праходзіў побач, нават не працягваючы руку, каб маршчынай запісаць на твары чарговы дзень або месяц.
— Толькі, ведаеш, салідную, — удакладняла бабка.
— Падрыхтую, мама — адказваў Антон і, апярэджваючы чарговыя дырэктывы, працягваў: — Я ўсё ведаю. Салідную, дубовую. А падушку зарадзім не стружкамі, а сапраўдным пер’ем.
— Дакладна так. У раі няёмка фарсіць сукенкай, запэцканай стружкамі.
У сваёй райскай будучыні бабка Сонька ніколі не сумнявалася. Вядома, не збіралася паміраць толькі па той прычыне, што на другім баку яе чакаюць з узнагародамі і прызамі за беззаганную стажыроўку ў горшым свеце. Размову пра труну хутчэй трэба лічыць сяброўскай гутаркай з часам, выпрабаваннем яго цярплівасці, праверкай чуйнасці.
А тут заставаліся яшчэ справы празаічныя, не завершаныя, не зашпіленыя на апошні гузік.
— А вось не памру, пакуль не ажаню цябе, Антоська, — вызначала яна ці не апошняе заданне на сваім доўгім зямным шляху.
— Прыйдзецца крышку пажыць, — усміхаўся ён.
Але з чарговай восені справы паскорылі крок. Як звычайна ў суботні адвячорак, Антон зайшоў у «Сонейка». Пераступіўшы парог, не ўзяў напрамак да свайго століка, а скіраваўся да буфета. Абапершыся на прылавак, папрасіў піва, здзьмухнуў белую пену, каўкнуў доўгі глыток.
— Ведаеш, учора паставілі вяху. Застаецца знайсці жанчыну і жыць, — адазваўся, ці то жартам, ці ўсур'ёз.
Позірк можа часам перадаць больш за словы, і ён сваімі вачыма намагаўся знайсці вочы буфетчыцы.
— Хіба гэта праблема? — буфетчыца спаласквала куфлі, расстаўляла іх дном угору на паднос, шклянымі сценкамі саслізгваліся кропелькі вады. — У такі дом, спакойны і бяспечны, знойдзецца і жанчына...
— А ты?
— Што, я?
— А ты, пайшла б?
— Я? Але я вас не кахаю.
— Каханне... Няўжо гэта самае важнае?
— Найважнейшае.
— Э, не! Найважнейшае — быць добрым чалавекам. Жыць так, каб зза нас не плакалі.
Гэта была дзіўная размова. Можа таму, што дзядзька Антон у свае сорак пакуль нічога не ведаў пра каханне, бо калісьці даўно таму даў прысягу абмінаць яго здалёк, а дваццацігадовая Гандзя ведала ўсё? «У дваццаць? Немагчыма!», — скажуць скептыкі. Але гэта толькі доказ, што яны ніколі не аддавалі сябе гарачым пачуццям, асабліва фатальным, няшчасным да костачкі, калі кожная пралітая сляза коле тысяччу асколкаў, а хвіліна цярпення прыбаўляе дзесяць гадоў жыцця. Закаханыя васемнаццацігадовыя дзяўчаты — як начныя матылі. Не зважаючы ні на што, ляцяць да прызначанага сабе полымя. Іх шчасце — момант, але важнейшы за ўсё астатняе.
Потым, спапяліўшыся, выходзяць замуж за мужчын, якія нічым не нагадваюць іх вялікае каханне. Можна падумаць — ідуць не пад вянец, а ў спакойную бяспечную прыстань. Адны застаюцца там назаўжды, хаваючыся час ад часу ў сакрэтныя абдымкі ўспамінаў, другія жывуць успамінамі і раней ці пазней збягаюць абыкуды, толькі б далей ад сябе і гэтага невыноснага спакою.
У халодны кастрычніцкі дзень дзядзька Антон павёў пад вянец буфетчыцу Гандзю.
— Абрашчаецца раб божый Антоній до рабы божай Анны, — у драўлянай царкоўцы голас бацюшкі Сцяпана гучаў урачыста, узносіўся пад купалы, разыходзіўся адтуль на гасцей, што сышліся з усяго Мястэчка дзялiць радасць з дзядзькам Антонам. Шматлiкiя дзядзькі, мала вядомыя сваякі, сябры сапраўдныя і выпадковыя, занялі месца з правага і левага боку алтара, пакуль маладыя крочылі цэнтрам.
Дваццацiгадовая Гандзя выглядала вельмi прыгожа побач з дзядзькам Антонам, народжаным ў зусім для яе незразумелы і неверагодна далёкі даваенны час. I нават даўгаваты нос маладой панны, у супрацьпастаўленні з даўжэзнай Антонавай бiяграфiяй, набiраў нейкія новыя, цiкавыя кшталты.
На заканчэнне хор гукнуў “Многае лета”, а госці кінуліся натоўпам віншаваць шлюбную пару. У выніку такога ўрачыстага абраду застаецца жыць доўга і шчасліва.
І ў той дзень усе заходзіліся ад шчасця і шчыра цешылiся, што Антон у рэшце рэшт адшукаў прызначаную сабе палову.
А я нiяк не мог зразумець, у чым заслуга дзядзькi Антона. Якая ж праблема адшукаць тое, што заўсёды было, можа, у сотнi крокаў між яго домам i барам “Сонейка”?
У гэтым своеасаблівым шлюбным спаборніцтве я куды вышэй цаніў дасягненні майго бацькі, Валодзі. Адукаваны ў вялікім горадзе, разам з дыпломам ён прывёз да нас у Мястэчка самую дзiўную жанчыну — Стэфанiю.