Трубачоў. Дабранач.
Авілаў. Дабранач, капітан.
Трубачоў выходзіць.
Зімін. Таксама ідзі адпачываць, Пятро Міхайлавіч.
Авілаў. Іду. Прабач, што патурбаваў.
Зімін. Я вельмі шкадую, што ты не хочаш зразумець.
Авілаў. Я таксама шкадую.
Зімін. Ты і афіцэраў сваіх узвінціў.
Авілаў. Ну што ж, судзіце мяне за гэта.
Зімін. Судзіць цябе ніхто не будзе, але на парткамісіі пагаворым сур’ёзна. Пра сябе я скажу табе зараз: я не прыхільнік крайніх мер і буду катэгарычна супраць, калі хто і прапануе іх на камісіі. Гэта я абяцаю.
Авілаў. I за тое дзякую.
Зімін. Але рашаць буду не я адзін.
Авілаў. Разумею. Ты толькі не падумай, што я прыходзіў прасіць заступіцца за мяне. Я проста хацеў дазнацца, як ты разумееш усё тое, што робіцца за Бугам.
Зімін. Я табе шчыра сказаў.
Авілаў. Не сумняваюся.
Зімін. Але ў цябе яшчэ ёсць час падумаць.
Авілаў. Тое ж я і табе параіў бы. Бывай, Аляксей Іванавіч.
Зімін. Бывай.
Авілаў выходзіць. Зімін некаторы час глядзіць услед. Адышоў ад акна, задумаўся. Дзесьці поруч, за сцяною, у два галасы пяюць «Очи черные…». Апладысменты, шум.
Уваходзяць Радчук з гітарай, Зіна, за імі — афіцэры, дамы, што танцавалі тут.
1-ы афіцэр. Толя, Зіна, ну праспявайце яшчэ што-небудзь.
1-я дама. У вас цудоўны дуэт!
Радчук. Браточкі, позна ўжо.
Зіна. Ага, праўда, позна.
2-гі афіцэр. Ды не ламайцеся вы, як правінцыяльныя салісты!
3-ці афіцэр. Толя, ты ж казаў, што нейкі раманс напісаў.
Радчук. Я толькі матыў падабраў, а словы напісаў Міша.
2-я дама. Ды ну! Міша, дзе вы?
2-гі афіцэр. Вось ён!
Багатаў сядзіць у кутку, апусціўшы вочы.
3-я дама. Не чырванейце, Міша. Лермантаў, кажуць, таксама з рамансаў пачынаў.
1-я дама. Папрасіце Толю, няхай праспявае з Зінай.
Багатаў. Калі ласка.
2-я дама. Толя, аўтар дазваляе.
Багатаў. Давай, Толя, усё роўна не адстануць.
Радчук. Ну што ж… паспрабую, калі вытрымаеце… Толькі гэта надзвычай асабістае… Не для масавага ўжывання, так сказаць…
1-я дама. Тым лепш!
Радчук, Зіна (пяюць).
Заўважыўшы, што Радчук і Зіна пяюць гэты раманс толькі для сябе, усе непрыкметна, па адным, па двое, выходзяць на дыбачках. Багатаў гэтаксама сядзіць у кутку.
Радчук і Зіна асталіся адны. Ды яшчэ Зімін ля акна. Ён нічога не чуе і не бачыць.
Радчук. Ну от.
Зіна. Нас зноў пакінулі?
Багатаў (падыходзіць). Я тут.
Радчук (абняў яго за плечы.) Ну, Міша, памры, а лепей не напішаш!
Багатаў (сціпла). Ды куды там.
Зіна. Праўда, праўда, Міша… Аж за душу бярэ…
Багатаў. Вы проста цудоўна праспявалі.
Радчук. Ну, гэта ўжо само сабой.
Дзесьці побач зайграў духавы аркестр.
Багатаў. О, «Развітальны вальс»!
Зіна. Чаму развітальны?
Багатаў. Ён так называецца. Хадзем патанцуем. (Выходзіць.)
Зіна. А мы?
Радчук. А мы тут будзем танцаваць свой «Развітальны вальс».
Пачынаюць ціха-ціха кружыцца. Неўзабаве з усіх бакоў з’яўляюцца пары, танцуюць у задуменным рытме. Кружацца ўсё павольней і павольней. Заціхае музыка. Цямнее сцэна. Нарэшце зусім стала цёмна. Нічога не відаць, толькі ледзь чутна гучыць яшчэ музыка вальса. Але дзесьці далёка пачуўся гул. Грозным валам ён наплывае ўсё бліжэй і бліжэй, пакуль не запаўняе ўсю сцэну. Нарэшце — глухі выбух і барвовая ўспышка агню…
Карціна другая
Каземат, які стаў штабам абароны. У адным кутку ля сцяга стаіць Кукушкін. Ля супрацьлеглай сцяны — радыст. За сценамі — ураган бою.