Радыст (стомлена). Я — крэпасць! Я — крэпасць! Прыём.
Паўза.
Я — крэпасць! Я — крэпасць, чуеце мяне?! Прыём.
Паўза.
Я — крэпасць! Я — крэпасць, чуеце мяне?! Прыём.
Паўза.
Кукушкін. Слухай, дружа.
Радыст. Я — крэпасць! Я — крэпасць!
Кукушкін. Ды пачакай ты!
Радыст. Вы чуеце мяне? Прыём…
Кукушкін. От жа цецярук! (Заклаў два пальцы ў рот і аглушыў свістам.)
Радыст (зняў навушнікі, нехаця павярнуў галаву). Не перашкаджай.
Кукушкін. Слухай…
Радыст. Ты, здаецца, ля сцяга стаіш?
Кукушкін. Ля сцяга.
Радыст. То і стой. Вартавы не размаўляе.
Кукушкін. Ведаю. Ты толькі скажы: няўжо табе ніхто так і не адгукаецца?
Радыст. Ты ж чуеш.
Кукушкін. Як жа гэта зразумець?
Радыст. Як сабе хочаш.
Кукушкін. Можа ў цябе там сапсавалася што?
Радыст. Нічога не сапсавалася.
Кукушкін. А можа…
Радыст. Ды адкасніся ты, назола на маю душу! Стой як мае быць!
Кукушкін. То ўжо не твой клопат.
Радыст. Вось далажу камісару — ён табе задасць клопату.
Кукушкін. А што ён мне зробіць?! На сцены пашле?! Дык я ж цэлы дзень прашу яго, каб паслаў.
Радыст. Ну, даволі. (Хоча надзець навушнікі.)
Кукушкін. Ды пачакай, табе кажуць!
Радыст. Чаго ты хочаш?
Кукушкін. Ідзі прывядзі якога-небудзь параненага. Каторы стаяць яшчэ можа. Пастаўлю яго, а сам — на сцены!
Радыст. Не я цябе ставіў і не я замяняць буду. Стой і не балабонь! (Надзявае навушнікі.) Я — крэпасць! Я — крэпасць! Чуеце мяне? Я — крэпасць! Я — крэпасць! Чуеце мяне? Прыём.
Прыбягае разгарачаны боем, запылены, узмакрэлы Зімін. Галава і рука перавязаны.
Зімін (радысту). Што чуваць?
Радыст. Нічога, таварыш камісар. Ніхто не адказвае.
Зімін. Ды зранку ж яшчэ было чуваць, што бой за Брэстам, — значыць, былі там нашы часці! Чаму ж штабы маўчаць?
Радыст. Рацыі, відаць, выбылі са строю.
Зімін. Быць таго не можа, каб за адзін дзень усе рацыі змоўклі!
Радыст. Але факт — маўчаць.
Кукушкін. Таварыш камісар…
Зімін (строга). Кукушкін!..
Кукушкін змоўк, прыняўшы статутную стойку. Уваходзіць знясілены ад ран Багатаў. У яго перавязаны грудзі.
Багатаў. Дазвольце далажыць, таварыш камісар…
Зімін. Слухаю.
Багатаў. Па вашаму заданню я прабраўся ў казармы 44-га палка. Камандзіра палка, маёра Авілава, там няма. Ніхто са ўчарашняга вечара яго не бачыў і ніхто не ведае, дзе ён.
Зімін. Відаць, астаўся дома.
Багатаў. Ад дамоў камсаставу — толькі руіны.
Зімін. Мажліва, і ён пад імі… Іначай быў бы ў палку.
Багатаў. Сумняваюся.
Зімін. Чаму?
Багатаў. Пад агнём кожны метр зямлі. Кулі і асколкі кроку не даюць ступіць.
Зімін. Як жа вы прабраліся?
Багатаў. Сам не разумею.
Зімін. Што вам яшчэ ўдалося дазнацца?
Багатаў. Бадай нічога. Не сціхае бой ля Цярэспальскіх варот. Лейтэнант Наганаў, кажуць, узначаліў абарону. Пагранатрад стварыў вузел супраціўлення… Над Усходнім фортам лютуе агонь. Таксама нейкая часць засела, відаць…
Зімін. От бы звязацца з імі!
Багатаў. Наўрад.
Зімін. А трэба! Іначай раз’яднаныя вузлы абароны нядоўга будуць жыць… Эх, Авілаў, Авілаў… Дарагі ты мой Пятро Міхайлавіч!.. Табе б судзіць нас, а не нам цябе!..
Багатаў сеў ля сцяны.
Багатаў. Прабачце, таварыш камісар…
Зімін. Цяжка стаяць?
Багатаў. Ногі млеюць.
Зімін. Адпачніце.
Прыбягае Марасян.
Марасян. Таварыш камісар!
Зімін. А цішэй не можаш?
Марасян. Вінават.
Зімін. У чым справа?
Марасян. У Цэнтральную частку прарвалася група немцаў!
Зімін. Праваронілі!
Марасян. Пайшлі напралом, гады! Але мы не выпусцім іх!
Зімін. А яны што, назад просяцца?
Марасян. Будуць прасіцца, калі пеканём з засады!