– Ага, – ацаніўшы сітуацыю, Хмыкін задумліва пашкроб за вухам. – Спаць пайду, раз такое дзела.
Назаўтра Хмыкін таксама вярнуўся позна. Жонка была ў ложку.
– Пасунься, – загадаў ён.
– Сёння нельга, – колкім голасам адказала жонка. – Наша «Ліга жанчын» таксама аб’явіла забастоўку. Хопіць пехам хадзіць і без «Трапіканкі» сядзець.
– Дык каб вам!.. – вылаяўся Хмыкін і пацёгся да лежака ў зале.
КАМПРАМІС
Рабочы Хапун украў на заводзе нейкую рэч. У апошні час ён нярэдка так робіць – валачэ ўсё, што прывабіць вока, і, па яго меркаваннях, цягне на добрую капейчыну. Потым у суботу і нядзелю сядзіць на аўтарынку – гандлюе. Аднойчы нешта нават прадаў самому начальніку цэха. Той зрабіў выгляд, што не пазнаў Хапуна.
Як і заўсёды, Хапун данёс тую рэч да паркана, перакінуў на другі бок, яна гэхнула так, быццам упаў з неба метэарыт, а тады пералез і сам.
– Вось і папаўся! – шчасліва глядзеў на Хапуна міліцыянер і ўсміхаўся, яго ж напарнік трымаў рукі напярэймы – каб не даў лататы злодзей. – Што ж, пайшлі ў аддзел. Бяры сваю рэч і тупай за намі.
– Цяпер нясіце вы, – спакойна сказаў Хапун. – Я сваё пранёс.
Міліцыянеры пераглянуліся, і малодшы сяржант кіўнуў радавому:
– Нясі, Мамонька.
Мамонька абхапіў тую рэч рукамі, нібы абцугі цвік, але і з месца не скрануў. Бездапаможна глянуў на малодшага сяржанта. Той зразумеў яго з паўслова: яны абхапілі рэч удваіх, але таксама не маглі падняць.
– Дык што, не панясеш? – зноў паглядзеў на Хапуна сяржант.
– Не панясу. Я сваё пранёс. Вам трэба – нясіце.
Міліцыянеры пераглянуліся.
– Добра, – сказаў малодшы сяржант, – давай пойдзем на кампраміс. Ты нясі сваю рэч, куды і нёс, а мы пойдзем, куды ішлі. Згодны?
– А як жа! – усміхнуўся Хапун, падхапіў адной рукой тую рэч і пакандыбаў дадому.
ЯК ПАХОМ САМАГОН ХАВАЎ
Ажно трохлітровы слоік самагону зрабіў пахом. Зрабіў – і спалохаўся: а што, калі міліцыя зазірне? Тады, ясная справа, не мінаваць бяды, набярэшся непрыемнасцей: і штраф улупяць, і на работу паведамяць. А там рады будуць старацца – пачнуць прымаць меры на поўную шпулю: пазбавяць усяго, чаго толькі можна, і самагон той пракляты, калі падлічыш потым панесеныя страты, таго каштаваць і блізка не будзе.
Што ж, што ж рабіць? Ён ужо і сам баяўся глядзець на той слоік з самаробнай гарэлкай. «Трэба схаваць яго так, каб ніякая міліцыя потым не знайшла!» – вырашыў Пахом і пачаў дзейнічаць рашуча, энергічна. Сказана – зроблена: схаваў самагон. Выглянуў у калідор. Ціха. Нікога. Утапіў кнопку званка, хуценька забег у кватэру, строга спытаў:
– Хто там?
І адказаў сам сабе:
– Міліцыя! Паступіў сігнал, што ў вас ёсць самагон. Адчыніце!
– Шукайце! – дазволіў сам сабе Пахом і пачаў шукаць.
Знайшоў. На антрэсолях.
– Што гэта? – спытаў ён сам у сябе.
– Дыстыляваная вада, – адказаў.
– Дазвольце паспытаць?
– Дазваляю.
Пахом напоўніў шклянку ледзь не да беражкоў і залпам выпіў. Закусваў і думаў: «Кепска схаваў. Зусім. Знойдуць, і гаварыць няма чаго. Зараз, зараз я так заканапачу гэты самагон, што хай трэснуць міліцыянты, але дудкі знойдуць».
Пахом хаваў самагон яшчэ некалькі разоў, тапіў кнопку званка, пытаўся сам у сябе, хто гэта, дазваляў рабіць вобыск і пакаштаваць дыстыляванай вады. Хаваў у шафу, пад ложак, у канапу, у мех з бульбай... і ўсюды знаходзіў. Зусім разачараваўся старэча. А калі ўжо не было чаго хаваць, у дзверы і сапраўды пазванілі.
– Х...хто та-а-ам? – ікнуў Пахом і падняў асалавелыя вочы на дзверы.
– Міліцыя! Паступіў сігнал, што ў вас ёсць самагон. Адчыніце!
– Ды пайшлі вы!..–Пахом паспрабаваў узняцца, але не змог, і ён пагрозліва памахаў пальцам на дзверы.–Колькі можна, пытаюся? Колькі можна мяне, старога чалавека, турбаваць? Я ж вам сёння адчыняў ужо сем разоў! Сумленне мець трэба-а!..
ВЕРШАПАД
У самадзейнай паэтэсы Пацярухінай дачка жыве ў сталіцы, а сама яна – правінцыялка: некалі працавала ў раённай газеце, цяпер ужо на пенсіі. Жыве адна. І не тое ад суму, не тое па патрэбе душы нырнула, бы ў вір, у паэзію. Усмактала. Нават кнігу вершаў выдала.
У чарговы прыезд у сталіцу Пацярухіна асмелілася прачытаць свае вершы каля помніка класіку, дзе таўкліся літаратары на любы густ. А пасля – во шчасце!– да яе падышоў барадач, лёгенька ўзяў паэтку пад локаць і адвёў убок.
– Я магу дапамагчы вам выдаць кніжку вершаў, – сказаў ўпэўнена і пераканаўча. – Слухайце мяне ўважліва і запамінайце. Я выдаю вашы вершы, вы прадаяце кніжку і вяртаеце патрачаныя мною грошы. Вядома, з наварам. Выступаць вы, я бачу, умееце, аўдыторыяй валодаеце, таму праблем аніякіх не бачу. Я заключаю з вамі дагавор. Прыносьце вершы. Чым хутчэй, тым лепш. Вось адрас...
Кнігу выдалі. Засталося збыць. Гэта аказалася не такой і лёгкай справай, хоць Пацярухіна круцілася, як вавёрка ў коле. Інтэрнаты, электрычкі, плошчы, помнікі -- усюды там можна было сустрэць паэтэсу. Гучалі вершы! Пацярухіна, пакрысе сабраўшы значную частку грошай, адносіла іх барадачу. А выдавец часта званіў і цікавіўся:
– Ну, як у нас ідуць справы?
– Так сабе. Стараюся. Засталося ўсяго сто даляраў...
– Даю вам, так і быць, яшчэ тры месяцы. Дзейнічайце.
Пацярухіна абрадавалася і прыемнай навіной пахвалілася дома. Дачка і зяць якраз вячэралі. Пачуўшы такое, у зяця выслізнуў з рук кубачак з кавай, ён шырока разінуў рот, а потым, крыху апрытомнеўшы, перапытаў:
– Дык што... і ўсе тры месяцы вы будзеце жыць у нас?
– Так. Буду. А дзе ж?
– Сто, кажаце, даляраў яшчэ трэба сабраць таму барадачу?
– Так, так : сто!
Зяць нічога больш не сказаў, а назаўтра недзе раздабыў неабходную колькасць грошай і ўручыў іх цешчы-паэтэсе: разлічыца з выдаўцом.
Цяпер яна сядзіць у сябе дома і піша новую кніжку.
ЮБІЛЕЙ
Пятру Селівонавічу споўнілася пяцьдзесят. Круглая дата. Юбілей. З гэтае нагоды сябры-калегі сабраліся разам у актавай зале, каб павіншаваць свайго кіраўніка. Гучалі палкія прамовы, уручаліся каштоўныя падарункі і прыгожыя кветкі. Браў слова нават сам міністр. А потым, злёгку крэкнуўшы, папрасіўся павіншаваць юбіляра інжынер Ціханчык, мяккі , інтэлігентны з выгляду і сапраўды ціхі чалавек, які раней ніколі на такіх урачыстасцях не падаваў голасу. Ён пэўны час глядзеў у залу, колькі разоў папраўляў на носе акуляры, крактаў і соп, а тады, кінуўшы кароткі позірк на юбіляра, прамовіў:
– Тут шмат гаварылася самых розных слоў. Слоў добрых і шчырых. А як жа – юбілей... самі разумееце... ага. Трэба. Кіраўнік жа ён наш, Пятро Селівонавіч. Бацька. Таму даруйце, што і я буду хваліць юбіляра. А чым я горшы за іншых? Да ўсяго пачутага тут дадам, што і мужчына ён добры... на вышыні, як кажуць. Арол. Тут вось сядзіць яго палавіна, Генрыета Сяргееўна... яна пацвердзіць. Бачу, бачу: мае словы ў яблычка. Так-так. За ім, нашым шаноўным Пятром Селівонавічам, бегаюць усе нашы жанчыны, а з асобнымі ён заводзіць нават раманы... Службовыя, так сказаць... Як у кіно...
Па зале пракаціўся шумок, людзі павярнуліся да жонкі юбіляра: і трэба ж такое пачуць ёй, гаротніцы, ад нейкага там інжынера Ціханчыка! Выбраў момант, блазнюк. А той, не звяртаючы ні на што ўвагі, сыпаў далей:
– І калі б яму, здавалася, паспець усюды? Работы шмат. Рэканструкцыя. З планам запарка. Новыя тэхналогіі ўкараняем. Аднак – паспявае. Малайчына. Мая жонка, дарэчы, таксама прызналася, што дырэктар наш–сапраўдны мужчына. А жонцы сваёй я веру, яна ніколі не хлусіць. Яна мяне, дарэчы, колькі разоў Пецькам назвала, хоць я ж – усе вы добра ведаеце – па пашпарту Ягор. Так што, шаноўны Пятро Селівонавіч, жадаю вам і надалей карыстацца такой жа павагай у жанчын...