Тигээт үглөө ошхо гэжи байтарни, гэнтэ нэгэ холо зайжи; ябдак дүүн хүрижэ ерэбэ ха, тиигээд ахан хэлбэ ха:
— Намайи хаан дуудуулаа. Тиигээд: "Гурбан угэ асууха* дамни тэрнэй харюу таажа шадаа үгы һаашни, алхап" гэжэ; захюулаа, — гэбэ ха.
Тиихэдэн дуун хэлбэ ха:
— Би ошоһуумби; хун мани юун хэлсэкшип, адли юмэ гэжэ! Би шэнии хубсаһа үмдөөт ошһуумби. Юун өөтэй юума һурхаһом даа, — гэбэ ха.
Тиихэдэн ахан нэгэ бага шэнээн һайжарба ха. Тиигээд үглэө-ниин дүүн ахынгаа хупсаһа үмдөөд, хаанайда ошобо ха. Тии-гээд баруун тээн ошоот һууна ха. Тиихэдэн хаан асууба ха*
— Зай, дээшээ тэнгэридэ хүртэр худуй модом? — гэжэ Ьурба ха.
— Хоир зуун модон, — гэбэ ха.
Тиихэдэн хаан һураба ха:
— Яахадаа? Тиихэдэн хэлбэ ха:
— Тиигээ һаа хэмжээт үзээт таа, — гэбэ ха. Тиихэдэн хаан хоёртьхи үгэеэ һурба ха:
— Би юутэ биип? — гэбэ ха.
— Дүшэ доһэн мунгэнэйт, — гэбэ ха.
— 7 Би яахадаа дүшин юһэн мүнгүто бип? — гэбэ ха. Тиихэдэн хэлбэ ха:
— Танай тухай хэмэл бурхан табин мүнгөтө байкшил даа. Таа хаан хун хадаа, бурханһаа нэгэ мунгэ дооши сэнтэй байха
гүпта, — гэбэ ха. *
Хаан тиигээд гурбатьхи угэеэ пурба ха:
— Би юү һанжи һууна биип, — гэбэ ха.
— Та нөөхил ламам гэжэ һанажи һугаагүта даа. Бишил-
ди) — гээт, гуйжи гаршиба ха.
Тиигжи дуун ахынгаа ами абраһан юүмэн ха. (Тиигээд лэ дуурсэн).
94. ДОЛООН ГАХАЙТАЙ XYBYYH
Урдан нэгэ айлайхи би юм пан ха. Тии-гээт долоон гахайтай юм һан ха. Тиигээт
хубууниин адуулдак юм пан ха.
Нэгэ адуулжи яптарана, хаанай басган ерба ха. Тиигээт:
— Нэгэ гахай угыш, — гэнэ ха.
Тиихэдэн:
— Гурбан һайханээгаа нэшин хэлжи үгөө һаашни үхүп,—
гэнэ ха.
Тиихэдэн хаанай басган гурбан һайханээгаа нэгын хэлжи үгөөт, нэгэ гахайин абба ха. Зургаан гахайтай болоот, үглөө-ниин бапа адуулжи ошиба ха. Тиихэдэн хаанай>басган ербэ ха.
— Бапа нэгэ гахайяа угыш, — гэнэ ха.
Б aha:
— Гурба һайханээгаа- нэшин хэлэжи үгөө һаашни үхүп,—
гэнэ ха.
Тиигээт гурба һайханээгаа нэгын хэлжи үгөөт, баһа нэгэ гахайин абба ха. Тиигээт нүгөөдүриин баһа гахайгаа адуулба
ха. Тиихэдэн хаани басган ерээт:
— Нэгэ гахайяа үгыш, — гэнэ ха.
Баһа:
— һайханээгаа нэшин хэлэжи үгөө һаашни үхүп, — гэнэ ха.
Тиигээт дүрбэн гахайтай болбо ха. Тиигээт эхэ эсэгэн:
— Гахайшни яашоо гээшип? — гэнэ ха.
Тиихэдэн:
— Ехэ мөнгөөр худалдааби. Нэгэ хүдүй хоноот мөнгүмнай
ерэхзр— гэнэ ха.
Тиигээт гэртэхүүшин нэгэ гахайгаа алжи идебэ ха.
Тиигээт тэрэ хүбүүн гурбан гахайтай болоот, ехэ уйдажи байна ха. Тиигэжи байтарна хаанээда түрү болбо ха. Тиихэдэн тэрэ түрүдэ ошиба ха. Тиихэдэн хаан шил гэрэй оройпоо ха-
раат:
— Мэнии басаганай гурба һайхани тааһан хүндэ басгаа
үхүп, — гэнэ ха.
Тиигээт тэрэ хүбүүн нэгэ пайханиин хэлбэ ха:
— Шүрү,— гэжэ хэлбэ ха.
Тиихэдэн хаан тэрэ хубуундэ нэгэ тэргэ мунгу угба ха. Тиигээт тэрэ хубуун гэртээ тэрэ мунгуёо "гахайгаа худалдапая мөнгүмнн" гэжи асарба ха. Тннгээт баһа үглөөдуриин ошоот: — Хуба, — гэжи таагаат, баһа нэгэ тэргэ мунгу абба ха. Тиигээт гэртээ асарба ха. Бапа үглөөниин ошоот: ~ Субут, — гэжи таагаат, баһа нэгэ тэргэ мунгу абба х&4 Тиигээт хаанэй басага апха болбо ха. Тиихэдэ хаан хэлбэ ха:
— Табан зуун ннзага адуулхаш, — гэнэ ха.
Нэгэ ондоо ноин хунэй хубуун хаанай басга апха гэжи байпа'н юм һан ха. Тэрээндээ:
— Табан зуун хони адуулхаш, — гэнэ ха. Тиигээт:
— Хэнтнай хүсэт адуулаат ерна, тииһэн хун мэнии басага апха, — гэнэ ха.
Тиигээт тэрэ хоир адуулжи ошиба ха.
Тннгээт тэрэ хубуун шипшуур хээг гүрөөһэнэйнгөө хубуу шипшуурдээт, холо ошходон асаржа байна ха. Тиигээт тэрэ баянай хубуунэй нэгэ хонини хулуужи асаржи иддирхёод байна ха.
Тиихэдэн хаанэй хатан зарсадаа боожоо барюулаат, гурба мори оруулаат гуйлгэжэ ерээт, нэгэ инзагшин эрбэ ха. Тиихэдэн:
— Зарсатаяа унтаа һаашни үхүп, — гэнэ ха.
Тиихэдэн хаанай хатан зарсатаяа унтаба ха. Тиигээт тэрэ хубуун инзагаяа угөөт, тээ саашаа оччи яптараиа инзагаяа шипшуурдээт, һөөргөө асарба ха.