— Каҫ пулать, ӑҫтан эп пурне те тупса пӗтеретӗп, — хирӗҫме пӑхрӗ техничкӑ.
— Пурне те тупмасан та, Павела туп!
«Мӗншӗн Павела? — шухӑшларӗ Марье, пӗччен тӑрса юлсан. — Ҫавӑншӑн, — тавӑрчӗ вӑл хӑйне хӑех, — унпа эп эрне ытла калаҫман. Манран тарса ҫӳрет… Ӑна эп хӳтӗлетӗп, упӑшка умӗнче яланах юрлатӑп, вӑл пур эп ҫуннине, эп тӑрӑшнине шута та илмест».
Павел ҫак вӑхӑтра хирте пӑрҫа акакансем патне пырса тухрӗ. Элекҫи кӑна акать-мӗн, Гришка тракторӗ ларать.
— Мӗн пулнӑ? — ыйтрӗ Павел.
— Ак, — илсе пычӗ Гришка йӗкӗте пӑрҫа миххисем патне. — Кӑна эп акмастӑп. Кунта пӑрҫинчен ытларах утмӑл туратпа пукра вӑрри те сӗлӗ. Вӑрлӑх вырӑнне фуражлӑха хӑварнине парса янӑ. Вӑт жулик, — вӑрҫрӗ тракторист.
— Бригадир ӑҫта?
— Яла кайрӗ. Элекҫин, ав, таса вӑрлӑх. Илсе килни пӗтмерӗ те, ӗҫлет. Манӑн пӗр сехет ҫухалчӗ, кӗҫ сменӑ улӑштармалли вӑхӑт ҫитет, — пӑшӑрханса пӗлтерчӗ тракторист.
Юрать нумаях кӗтмелле пулмарӗ, кӗҫех ял уничинчен автомашинӑ курӑнчӗ. Тепрер темиҫе минутранах ҫитсе чарӑннӑ машинӑран Федор Васильевич тухрӗ. Брюки айне хӗстернӗ пушӑ кӗпе ҫанни тухса кайнӑ. Тути ҫунса кушӑрканӑ.
— Давай! — кӑшкӑрчӗ вӑл кузовра михӗсем ҫинче ларакан колхозниксене, — курмастӑр-им трактор тӑнине? Давай!
Ҫӳлтисем сиксе аничченех машинӑ бортне уҫса ячӗ, хӑрах аллипех михӗ ҫыххинчен ҫулса тытса ҫурӑм ҫине ҫавӑрса хучӗ. Йывӑр миххе пула суллана-суллана сеялкӑ патнелле тапаҫланчӗ.
Павел та пулӑшма пычӗ.
Машинӑ пушанса юлни сисӗнмерӗ те.
Трактор акма пуҫласан ҫеҫ Федор Васильевич Павелпа калаҫма пуҫларӗ:
— Сволочь! Астарса ячӗ те ӑна Трофим Матвеевич, ӗҫет… Отне ӗҫет.
— Ҫитӗ-ҫке ятлаҫса… Ахаль те ура ҫине тӑраймиех хӗнерӗн, — тавӑрчӗ шофер. — Ыран, ак, ӗҫе те тухаймӗ.
— Парӑп эп ӑна тухаймӗ. Мӑйӗнчен вӗренпе сӗтӗрсе кӑларатӑп.
Федор Васильевич йӗркйпех каласа пачӗ. Кӗлетри пӑрҫана колхозниксем миххе тултарса лартнӑ пулнӑ. Уя ярас вырӑнне Петӗр вӑрлӑхлӑх пӑрҫана фермӑсем валли авӑртма армана, фуражне уя тиеттерсе янӑ. Хӑй ӳсӗр-мӗн.
— Чӑтаймарӑм, Павел. Шӑллӑм вӗт, шӑллӑм. Ҫапрӑм пӗрре те — сирпӗнсе кайрӗ. Мӗн тӑван урӑх унпа?
Тӑнне те ҫухатрӗ. Юрать-ха машинӑ тупӑнчӗ, халь унта, ак, виҫсе паракан та ҫук, кӗлечӗсем те уҫах. Арӑмӗ патне ятӑм та…
— Ҫапма кирлӗ пулман. Пире ал йӑтни килӗшӳсӗр. Усала ватнипе ылтӑн тӑваймӑн.
— Ҫаплах-ха та… Анчах ху пулсан та чӑтас ҫук.
— Суда парӗ ак.
— Патӑр ҫеҫ. Хӑй те вӑл тасах мар. Эп шӑллӑм тесе пӑхсах тӑмӑп. Хамах сиснӗ, паян та шофер каларӗ те…
— Мӗн каларӗ? — тӗпчерӗ Павел.
— Тӑхта-ха, лайӑх пӗлмесӗр каламӑп. Тӗрӗс пулсан, пытарас ҫук. Каҫармастӑп. Хам председательте чух кӑларса ҫапнӑччӗ. Трофим Матвеевич татах лартрӗ.
Павел Ҫавал леш енчи шырлансене лартнӑ йывӑҫсене пӑхма кайрӗ. Чӗрӗлнӗ, пурте пекех чӗрӗлнӗ йывӑҫсем. Папаккисене кӑларнӑ. Шырлансене акса хӑварнӑ клеьерпа люцернӑ вӑррисем ҫеҫ шӑтман-ха. Вӗсем те шатӗҫ.
Ҫавал тӗлӗрет. Пулӑсеп каҫхи вӑййи иртнӗ. Пӗр кая юлнӑ партас ҫурхи шыв ҫийӗн чалт! сиксе илетте ункӑ хӑварса каялла чӑмать. Кӑптӑрла шурлӑхсенче ларса ирттернӗ кайӑк-кӑвакалӗсен кӗтӗвӗ пуҫ тӑрринчех ҫунаттисемпе шӑхӑрттарса иртрӗ.
Ҫур ҫӗр иртсен пулӑ юхма пуҫлать, паян тетел тухса каратӑп», — шухӑшларӗ Павел Ҫавал ҫыранӗ тӑрӑх килнелле утнӑ май. — Вӗсем халь вӑлча сапнӑ, тытма юрать.
Килне кӗрсе, тетел илсе анчӗ.
Амӑшӗ ҫыхнӑччӗ ӑна. Лартманни те халь ҫичӗ ҫул ҫитет. Ҫирӗп кӗр ҫиппинчен ҫыхнӑ пулсан та, шӑтӑкӗсем епле вӗтӗ. Чӑн-чӑн ӑсталӑхпа ҫыхнӑ ҫав. Халь те ҫирӗп. Хӑйӑр ӑшпе чиксе лартмалли патакӗсем те тухса ӳкмен.
Лартма анкарти хыҫнех, юхӑм пӗр енне перӗнсе тарӑнланнӑ ҫӗре лартрӗ. Шыв ӑшӑнсах ҫитеймен-ха, юхӑм та йӑлтах чакман. Шӑлаварне хывмах тиврӗ. Ҫырана тухсанах хӑй шӑнса кайнине туйрӗ. Ҫапах пӳрте кӗрес килмерӗ.
— Ҫур ҫӗр иртмесӗр ҫывӑрас марччӗ, — шухӑшларӗ вӑл килнелле утнӑ май.
Пӳртре вӑранмасла ҫывӑрса каясран хӑраса ҫенӗкех, ашшӗн кнвӗ тӑлӑпне урайне сарса тӑсӑлса выртрӗ.
…Колхоз правленинчех Павела кӗтсе ывӑннӑ Марье тарӑхсах ҫитрӗ. Ҫук, тупайман ӑна техничкӑ ниҫта та.
Вӑл хут татӑкӗ ҫырчӗ те Павела пама хушрӗ.
— Ыран ирех килне кайса пар, — хытарчӗ вӑл техничкӑна.
Лешӗ ӑна ҫиллентерес тенӗнех, ҫапла хуравласа хучӗ:
— Пӗл хальхи хусахсене.. Вӗсем те килте ҫывӑраҫҫӗ, те тӑлах арӑмсем патӗнче? Марье шарламарӗ.
Чунсӑр Павел пиркиех мӗнешкел каҫ ҫухалать. Эх, тамсай! Чунсӑр этем вӑл, ҫын хуйхи уншӑн ют.
Салхуллӑн килнелле утрӗ Марье. Унӑн асне пӗр сӑвӑҫ ҫырнӑ сӑвӑ йӗркисем аса килчӗҫ: