— Шел… Пынӑ пулӑттӑм. Мӗн ҫинчен калаҫрӑр?
— Ҫур аки пирки. Коммунистсене бригадӑсем тӑрӑх ҫирӗплетнӗ, боевод листоксем кӑларма уйӑрнӑ. Ҫитес вырсарникун — воскреснике. Ҫавал хӗрринчи шырлансене йывӑҫ лартасшӑн… Ман шутпа, Трофим Матвеевич, куншӑн ӗҫ кунӗ шеллеме кирлӗ мар. Ҫӗр хӑйне аван пӑхнӑшан аван тӳлет. Председатель чӗнмерӗ.
— Хӑш-пӗр колхозсем кӗр калчисене апат пама тухнӑ. Пирӗн те пуҫӑнмалла. Бригадирсем наряд ҫук тесе кӗтрӗҫ.
— Удобрени кукурузӑпа кантӑр валли кӑна. Наряд памастӑп.
— Василий Иванович ҫак кунсенчех удобренисем илсе килесси пирки пӗлтерчӗ.
Павел хӑй калас тенине каласа пӗтереймерӗ: алӑкра Федор Васильевич пуҫӗ курӑнчӗ, унтан пылчӑклӑ аттипех пӳлӗме кӗрсе тӑчӗ. Ун хыҫҫӑнах Лисук курӑнчӗ. Фермӑ заведующийӗ пушӑ ал ҫаннине чӗн пиҫиххи хушшине хӗстернӗ, кӳпшекерех питӗнче салхулӑх палӑрать, сехӗрленнӗ куҫӗсем пӗрре Трофим Матвеевич, тепре пылчӑклӑ аттисем ҫине пӑхаҫҫӗ.
— Кӗтӗн пулсан, иртсе лар, — сиввӗнреххӗн чӗнчӗ Трофим Матвеевич.
— Пӑрахса кайрӗҫ. Свинаркӑсем пӑрахса кайрӗҫ, — хаш! сывласа ячӗ Федор Васильевич.
— Тата мӗн ҫитмест? Ҫамкине пӗрсех ыйтрӗ председатель.
— Санька йӑлтах пӑсса ячӗ. Фермӑра ӗҫлекенсене вутта кайма лаша памастӑп, тет. Лешсем — рат. Фермӑ мар, каторга теҫҫӗ. Халатсем ҫук, атӑ илсе паман, пылчӑк — ҫӑрӑлса тухайми.
— Вок што. Сначӑт, ман пырса тасатса парас пуль? Санька ҫине эс пустуй ан йӑвантар. Ӗҫлеме пӗлместӗн халӑхупа. Эп пӗр эрне пыраймарӑм та, ме сана… Пӑрахса кайнӑ. Эс мӗн пӑхатӑн? Мӗншӗн ӗҫ кунӗ илетӗн? — сассине хӑпартрӗ Трофим Матвеевич. — Пултараймастӑн пулсан заявлени ҫыр. Эпир ҫын тупатпӑр.
Ҫав самантрах заведующи ҫурӑмӗ хыҫӗнчен пӗчӗк Лисуч тухрӗ. Макӑрнипе хӗрелнӗ куҫӗпе вӑл председа-теле хӑюллӑн, хӑрамасӑр пӑхрӗ.
— Федор Васильчпа мӗн ятлаҫмалла?
Сасси ун такамран хӑранӑ пек, ытла та вӑйсӑррӑн та иккӗленчӗклӗн тухрӗ.
— Сӑлтавӗ ҫук ятлама. Вӑл пирӗншӗн тӑрӑшмасть-и? Унсӑр пуҫне пӑхакан та ҫук. Бригадӑра ӗҫлекенсене Санька кирек ӑҫта кайма та лаша парать. Пире? Эсир пирӗн ҫынсем мар, тет. Халь ҫунтармалӑх килте вут ҫук. Кӗтерук Салукаран хул пуҫҫипе йӑтать. Пурнӑҫ-и вӑл ҫакнашкал пурнӑҫ? — хӑюланчӗ Лисук.
— Сирӗн лаши пур вӗт. Тупатӑр тата сӑлтав. Кам чарать, кайса илсе, килӗр вуттине, — пӳлчӗ ӑна Трофим Матвеевич.
— Пур сана… Пӗр лашапа те шыва хутламалла, те ҫӗр улми, те ҫӑнӑх, те тырӑ илсе килмелле. Ахаль те мӑйӗнчен хӑмӑт тухаймасть.
Лисук сасси ҫирӗпленчӗ, куҫӗсем татах хӗрелчӗҫ.
— Хӑть вӑл лаша, хӑть эпир. Ҫӗрне-кунне пӗлмесӗр ҫулталӑкӗпех ӗҫлетӗн. Дояркӑсен кану кунӗ пур, пирӗн нимӗн те ҫук. Вӗсене укҫине те ытларах тӳлетӗр, пӗр атти ҫӗтӗличчен теприне илсе паратӑр, халачӗсем те пухнессӑрсеннипе пӗрех.
— Эсир кайнӑ-тӑк — ыттисене тупатпӑр, — ҫӗкленчӗ Трофим Матвеевич, — Пӑсса янӑ эс, Федор Васильевич, ҫыннусене. Ҫемҫе алпа тытатӑн.
— Тен, вӗсене дояркӑсене тӳленӗ пек тӳлемелле? Ӗҫӗ ҫӑмӑл мар, — хутшӑнчӗ Павел. — Эс, Федор Васильевич, парти пухӑвӗнче мӗншӗн нимӗн те шарламарӑн?
— Ун чух лайӑхчӗ. Санька кӗрсе пӑснӑ унта. Каҫхи апата та Лисукпа иксӗмӗрех пама тиврӗ, — ҫӗр улмипе вараланса пӗтнӗ шӑлаварӗ ҫине тӗллесе кӑтартрӗ заведующи.
— Тӳлев пирки шухӑшлӑпӑр. Санькӑна эп чӗнтеретӗп. Сана шанса панӑ пулсан, ӗҫле. Текех унашкал ыйтусемпе ман пата ан кил. Кам пӑрахса кайнӑ, кала: ыран ӗҫе тухмасан, вӗсен ҫемйисене ҫулталӑкӗпех машинӑ мар, лаша хӳрине те кӑтартмастӑп. Ман сӑмаха пӗлетӗр, — ҫиреппӗн каларӗ Трофим Матвеевич.
— Сан патна килмесен тата кам патне каяс? Эс председатель пуль? — тавӑрчӗ Лисук.
— Эс мӗн кунта адвокат пек кастаратӑн? Эп хамах пӗлетӗп мӗн тумаллине, — хӗрӳленчӗ председатель. — Давай, ӗҫлӗр, марш! Лаша ҫитмесен, Санькӑ бригадинченех илсе паратӑп.
Фермӑрисем тухса кайсан, каллех шӑллӑх ҫуралчӗ.
— Сысна фермине те Виктор Андреевичах памалла мар-ши? Федор Васильевичӑн чунӗ выртмасть фермӑ патне,— ларса тӗннӗ урисене ҫемҫетме ҫӗкленчӗ Павел.
Кӑлармалла ӑна. Унран заведующи пулмасть. Сан шухӑш тӗрӗс те пуль, — килӗшрӗ председатель.
— Анчах ӗҫ тупса памалла пулать. Вӑрҫӑран аманса килнӗ коммунист. Эсир тӑваттӑмӗш бригадӑ бригӑдире ӗҫет терӗр. Упта ярар мар-и?
— Пултарать пулсан…
— Ӗлӗк ун бригади чи йӗркелличчӗ. Ӗҫлеме пултарать вӑл.
— Юрӗ. Ларура кун пирки татӑлӑпӑр.
Павел каллех председателе ыран кӗр калчисене апатлантарасси пирки аса илтерчӗ, йывӑҫсемшӗн укҫа куҫарса пама ыйтрӗ.
— Парторг ыйтатех пулсан — юрӗ, паратпӑр. Кукуруза акиччен Василий Иванович тупса пама шантарать-тӗк.