Кӑшт шухӑшлӑн та пӗр-пӗрне сӑнаса сыв пуллашрӗҫ.
— Эп каланине ан ман, — аса илтерчӗ ӑна Трофим Матвеевич.— Ыран, сывах пулсан, лару пухасшӑн.
Ҫил ҫурҫӗр еннелле ҫаврӑннӑ. Ура айӗнче ҫиелтен шӑннӑ юр качӑртатать. Тӳпе янкӑр уяр: катари-катари ҫӑлтӑрсем те курӑнаҫҫӗ. Салука тӑрринче тулли уйӑх шӑвать. Ун шевлисем умри ҫула ҫутатаҫҫӗ.
Ҫӑмӑл пек чӗрене. Парти пухӑвӗ аван иртни те, комсомолецсен хӗрӳлӗхӗ те шанӑҫа ӳстерет. Ӗҫсем, хӗрӳ ӗҫсем ҫывхараҫҫӗ. Ӗҫлесчӗ те, ҫав вӑхӑтрах чи кирлине манса каяс марччӗ. Мӗн халь тӗппи? Трактор та, колхоз та.
«Кашни ҫын чунне курма пӗл, — аса илчӗ вӑл сасартӑк Василий Иванович сӑмахӗсене. — Акӑ мӗн тӗппи. Ҫынсем. Вӗсем колхоза та ҫӗклеҫҫӗ, трактора та илсе ҫӳреҫҫӗ, вӗсем пурнӑҫа тытса тӑраҫҫӗ».
Урасем хӑйсемех сысна ферми патнелле утрӗҫ.
7
Павел патӗнчен таврӑннӑ ир Марье килне ҫитсессӗнех диван ҫине тӑсӑлса выртрӗ. Упӑшки патне пымарӗ: вӑл лӑпкӑн сывлани е хушшӑн-хушшӑн куляннӑн ахлатса яни ахаль те лайӑх илтӗнет. Ҫывӑрать. Тарӑн ыйхӑпа ҫывӑрать. Паян та часах тӑрас ҫук…
Куҫне хупрӗ. Унӑн умне чӳрече рамисене илекен Павел тухса тӑчӗ. Ҫын ҫине сӑнарах пӑхакан пысӑк хура куҫӗ ӑна сасартӑк хӑй ҫине пӑхнӑн туйӑнчӗ. Вӑл куҫне уҫрӗ. Павел ҫук, анчах ҫан-ҫурӑма халь те каччӑ аллисем ыталаҫҫӗ, тута халь те каччӑ чуп тунипе пӗҫерет.
Тӗкӗр патне пырса пӑхрӗ. Сӑн-пит темӗнле ҫамрӑкланса, яшланса кайнӑ. Пит ҫӑмартисем пӑртак хӗрелнӗ. Куҫсем? Мӗнле улшӑнса кайнӑ вӗсем! Палламалла та мар. Мӗнле телейлӗ те тарӑн, мӗнле илӗртӳллӗ! Унӑн айне вырнаҫнӑ йӗрсем те таҫта саланнӑ, ҫухалнӑ.
— Манӑн юрату пур. Павлик! — пӑшӑлтатрӗ Марье, ҫаплах куҫӗсене тӗкӗр ҫинчен илмесӗр. — Эп ӑна юрататӑп, вӑл мана? — куҫӗсене мӑчлаттарса пӑхрӗ вӑл хӑйне хӑй. — Мӗн ыйтатӑн, ухмах. Юратман пулсассӑн калаҫмасть те, юратман пулсан кӑларса ярать. Анчах мӗншӗн вӑл манран ҫамрӑкрах-ши? Хӑйпе тантӑш пулнӑ пулсассӑн унпа кирек ӑҫта та тухса кайма пулать. Чухӑн-им? Манӑн сана телейлӗ тумалӑх укҫа ҫитет. Эс ӗҫрен таврӑннӑ ҫӗре пурте хатӗр пулать. Эп сана кӗтсе ҫеҫ ларӑп. Кӗрсенех мӑйран пырса ҫакӑнӑн та, ҫӗрӗпех ачашлӑп. Ҫук. Пӗлейместӗн-ха эс мана. Ӑҫтан эп сана хамӑн чуна пӗр каҫрах кӑтартӑп?..
Марьене ҫак каҫ хыҫҫӑн темӗнле урӑх ҫӗршыва, урӑх вырӑна куҫнӑн туйӑнчӗ. Ку ҫӗршывра юрату телейӗ, юрату вучахӗ, юрату ҫӗкленӗвӗ, илӗртӗвӗ ҫеҫ пурӑнать пек. Унӑн пурнӑҫӗ пӗр Павелпах тулса ларчӗ, чӗринче пӗр уншӑн ҫеҫ вырӑн тупӑнчӗ.
Упӑшкине вӑл пӗрре тарӑхса, тепре шеллесе те ачашшӑн пӑхрӗ. Чӗлхи ҫине пули-пулми сӑмахсем килчӗҫ. Трофим Матвеевич сывалса ҫитсен, ун чӗрҫи ҫине пырса ларчӗ, ыталарӗ. Анчах куҫӗ ӑна мар, инҫетелле сӑнарӗ, аллипе вӑл ӑна мар, Павела ыталанӑ пек туйрӗ. Вӑл хӑй телейне, хӑйӗн юратӑвӗ пӳрнине, пилленине намӑсланмасӑр, вӑтанмасӑр илчӗ. Хӑратмарӗ ӑна ҫынсем сисессипе ҫынсем пӗлесси. Вӑл Павела кӗвӗҫӳллӗн сӑна пуҫларӗ.
Каччӑ ирӗклӗ. Марье ун ҫывӑхӗнче час-часах пулаймасть. Кам пӗлет, ӑна, тен, ҫак самантра пӗр-пӗр хӗрӗн алли ыталать, пӗр-пӗр хӗр чуп тӑвать? Чи малтанах Аннана палӑртса хучӗ. Марье шучӗпе Ҫавалкасра Павела килӗшмелли урӑх хӗр пулас ҫук. Ӗнер Анна библиотекӑна кӗнекесем илме кӗрсен, ӑна ытти чухнехи пек ӑшшӑн мар, сиввӗн кӗтсе илчӗ. Хӗрӗн тапса тӑракан таса ҫамрӑклӑх сӗткенӗпе тулнӑ пичӗ ҫине пӑхсан, ҫавӑ сивлеклӗх тата ытларах вӑйланчӗ, вӑл Анна ыйтни ҫине кӗскен ҫеҫ хуравларӗ, хӑш-пӗр кӗнекесене пур ҫинченех парҫа ямарӗ. Хӗр тухса кайсанах кӗсйинчен пӗчӗк ҫеҫ тӗкӗр кӑларса хӑй ҫине нумайччен пӑхса тӑчӗ, ҫамка ҫанчи кашт кӑна палӑра пуҫланӑ йӗре сӑтӑрчӗ.
Халиччен вӑл нимӗнпе те сӗрӗнмен. Анчах унӑн пуҫӗнчен татах та хитререх, татах та илемлӗрех пулас шухӑш тухмарӗ. Библиотекӑра косметикӑ ыйтӑвӗпе ҫырнӑ кӗнекесем пулмарӗҫ, вӑл пылчӑк ашсах районти библиотекӑна кайрӗ. Ҫула май аптекӑна кӗрсе маҫсем, кремсем, хаклӑ йышши духисемпе пудрӑсем илсе тултарчӗ. Каҫсерен е упӑшки киле таврӑниччен, е ҫывӑрса кайсан, питне супӑньпе ҫуса кремпе сӑтӑрчӗ, библиотекӑна кайнӑ чух питне пудрӑпа шуратрӗ. Тумланасса та тимлесе тӑхӑнма тытӑнчӗ. Районти библиотекӑран модӑсен журналӗн тӗркине йӑтса таврӑнчӗ. Хӑйӗн чи юратнӑ платйине, тупе тӗслӗ хаклӑ трикоран ҫӗленӗскерне, тепӗр хут юсарӗ: пилӗкне тата аркине ансӑрлатрӗ, ҫӑтӑ-ҫӑтӑ тӑмалла турӗ. Раймагра ҫӗнӗ модӑпа ҫӗленӗ платйӗсем тупӑнмарӗҫ, ҫавӑнпа унӑн хӑйӗннех ҫӗлеме лекрӗ. Платйине вӑл кашни кунах улӑштара пуҫларӗ. Пӗрремӗш хут хӑй ҫӗленӗ ҫӑтӑ-ҫӑтӑ аркӑллӑ платйине курсан, упӑшки тӗлӗннипе пӗҫҫине шарт! ҫапса илчӗ.
— Мӗн эс, яла култарас тетӗн-им? Тупӑннӑ майра, — ахӑрчӗ вӑл. — Поселок майрисем те, учительницӑсем те тӑхӑнмаҫҫӗ, а эс..