— Бо трохгаловы, — адказаў Цімох Нілавіч, якому хацелася адной галавой плюнуць на Сташанскага, другой — агнём на яго дыхнуць, а трэцяй… А трэцяй… Навошта Цмоку трэцяя галава?..
Па дарозе да Дзіяны Цімох Нілавіч заблукаў, бо, па першае, была ўжо ноч, а, падругое, дарогі да Дзіяны ён не ведаў. Блукаючы, незаўважна для сябе выйшаў на могілкі — якраз да свайго грудка. Пахадзіў вакол крыжа з надпісам: Макей Цімох Нілавіч, 11. 11. 1959 11.11. 2009, — з чаго вынікала, што на гэтым свеце, дзе такія людзі, якія, каб не прастудзіцца пад дажджом са снегам, могуць закапаць труну без нябожчыка, ён пражыў роўна паўвека.
Дождж са снегам скончыліся. Палюбаваўшыся на свой прыгожы, з чорнай стужкай, партрэт, Цімох Нілавіч лёг у кусты, пераначаваў, а раніцай падняўся і пайшоў на работу. Яму яшчэ 10 гадоў заставалася да пенсіі.
19-20. 02. 2009,
Масква-Менск.
ЗА СЦЯНОЙ
Дзіця за сцяной плача і плача. Штоночы. Сілішся не чуць, пад падушкай заціскаеш вушы, але ж хіба за снеш пад падушкай з заціснутымі вушамі? І ляжыш, утаропіўшы ў цьмяную столь вочы, і чуеш, не хочучы, не толькі плач дзіцячы, але і ўсё астатняе: як устаюць бацькі, супакойваюць, запальваюць святло, тупаюць на кухню разаграваць поіва, пояць, зноў супакойваюць, па чарзе люляюць і стомлена, раздражнёна вадзяцца, вадзяцца, вадзяцца…
— Ходзіш за ім вечна. Сліні выціраеш.
— Дык ты ж не ходзіш.
— І не буду. За мной не хадзілі.
— Ну і спі. Чаго ўстаеш?
— Заснеш тут.
— Вушы ватай заткні. Ці займей кватэру людскую.
— Кватэру… Мяне з работы хутка пратураць. Цэлымі днямі сонны.
— Я вінаватая?
— А хто? Разбэсціла. Лялечкі, цацачкі, лыжачку за маму, лыжачку за тату. Я вунь…
— Ты, ты! Скрозь ты. І чым ты ўжо такі лепшы?
— Лепшы не лепшы, а катаргі гэтакай бацькі не ведалі. Пад сталом, як сабачаня, на вяроўцы сядзеў, пакуль яны ў полі былі. І нічога, жывыздаровы.
— І дурны. Толькі і навучыўся пад тым сталом, што гаўкаць…
Спрэчка блізкая да таго, каб перакінуцца ў лаянку, але побач дзіця, нельга, і яны ці сціхаюць, ці ідуць на кухню, зачыняюць там дзверы, праз якія ўжо нічога не чуваць.
Раніцой Андрэй сустрэне іх на аўтобусным прыпын ку, прывітаецца і, як заўсёды, яму будзе няёмка, што ён ведае пра іх нешта з таго, чаго не след ведаць староння му чалавеку. Як заўсёды, сусед будзе з сынам на руках, суседка — з гаспадарчай, у чырвоную клетку, сумкай; яны павітаюцца і разыйдуцца, словам не перакінуўшыся: ледзь знаёмыя людзі — і не больш.
Раніцой раней за будзільнік зазваніў тэлефон.
— Кватэра Карунскіх?
— Я адзін тут Карунскі… Слухаю вас… Алё…
— Мяне папрасілі перадаць, што бабуля ваша карунская памерла.
— Хто гэта? Хто тэлефануе? — амаль закрычаў Андрэй у трубку, але адтуль чуліся ўжо толькі кароткія гудкі.
Да вёскі Андрэй дабраўся надвячоркам, ледзьве пачало шарэць. Шафёр, раззлаваны слізкай, у завеях, дарогай і сваім старэнькім расхліпаным аўтобусам, а найбольш кпінамі вострай на язык маладзіцы, якой ён, можа, і сапраўды памыліўшыся, не дадаў рэшты з грошай за білет, не згадзіўся спыніцца каля дзедавай хаты, і Андрэю давя лося ехаць на другі канец вёскі, да апошняга прыпынку. Цяпер ён стаяў на бязлюднай вуліцы і, прытрымліваючы локцем зялёны, з жоўтымі бляшанымі кветкамі і чорнай стужкаю вянок, ладзіўся прыпаліць цыгарку.
Разам з ім сышла з аўтобуса і тая самая вострая на язык маладзіца. Адразу ж яна хуценька скіравала ў бок магазіна, але, убачыўшы, што Андрэй цягне за сабою вя нок, прыпынілася і, робячы выгляд, што заразважала, ці так ужо ёй той магазін патрэбны, разпораз паглядвала на Андрэя. Андрэй не ведаў яе і не стараўся пазнаць, бо па гаворцы было чуваць, што яна нетутэйшая.
Запалкі ламаліся ў замерзлых пальцах, цыгарка не прыпальвалася, а маладзіца ўсё стаяла, не адыходзіла. Доўга маўчаць яна не звыкла, таму не вытрывала:
— Хаваць каго прыехалі?
«Чаго пытацца?.. Нібы не відаць…»
— Хаваць.
— Ці не старую Карунскую?
Андрэй кіўнуў. Карунскіх у Карунах было добрых паўвёскі, таму, калі б нават не ягоная бабуля памерла, то ўсё адно, мабыць, хавалі б старую Карунскую.
— А яе ўчора пахавалі.
— Як гэта ўчора?
— Ды ўчора. Я і на памінках была. Я ў магазіне працую, дык на ўсіх памінках бываю.
«Не паспеў!»
— А вы ёй хто?
— Унук.
— А… Казалі, што нехта не прыехаў.
— Мне толькі сёння сказалі.
— Хто?
Андрэй прамаўчаў.