Стах ішоў і разважаў — ішоў і разважаў спакойна. Не таму, што зьмірыўся і здаўся: няхай будзе, што будзе; і не таму, што быў моцна стомлены і нявыспаны; і не таму, што прадчуваньне блізкасьці сьмерці ў яго не было, нежыло ні ўдушы, ні ўсэрцы. Спакойна яму было найперш ад таго, што скончыўён нарэшце працу, якой аддаў паўгода жыцьця. Дзіўна, але цяпер, здалёк, ён быўзадаволены сабою, задаволены зробленым і ўпершыню, бадай, мог сказаць сабе: «Ай да Стах, ай да малайчына!» Ён ведаў, ён бачыў, ён разумеў, што пры ўсіх сумлівах, твор атрымаўся выключны, непадобны ні на адзін з тых, што захоўваюцца зараз у музеях ды прыватных зборах, калі ня сьвету, дык... Еўропы дакладна. Стома і разьняволенасьць шчасьліва расплываліся па ягоным целе. Стома, разьняволенасьць, абыякавасьць, супакой... і толькі там, недзе глыбока, пачынала ўжо нараджацца і мацнець думка: а колькі б мог ён зрабіць яшчэ ў гэтай, па-сутнасьці, адкрытай ім манеры, у гэтым стылі, калі б быў у яго час, калі б было ў яго жыцьцё, якім бы даражыў ён цяпер зусім па-іншаму... Бо ішоў ён усё-ткі на сьмерць, дакладней — па сьмерць. Толькі думка тая зноў успыхнула без шкадаваньня, а так, як бы між іншым.
Стах прыйшоў у скверык, сеў на тую самую лаўку. Нічога вакол не зьмянілася: тыя ж сабакі з іх гаспадарамі, тыя ж сім-па-тыч-ныя маці з імпартнымі вазкамі. Хіба восень стала яшчэ бліжэй: дрэвы зусім аблыселі і пакрылі зямлю пад сабою тоўстаю, трапяткою яшчэ, коўдраю лісьця. А ў астатнім — быццам і не было гэтага, такога доўгага і такога кароткага тыдня, які ўспамінаўся тлумна, сьцята, нібы адзін бясконцы дзень. Стах не памятаў нават, быў у гэтыя дні дождж, ці ўвесь тыдзень сьвяціла сонца — сонца запозьненага бабінага лета...
Цямнела хутка. Цені зьліваліся ў шэра-бэзавы паўзмрок, які падсьвечваўся зьнізужаўцінёю лісьця. Прыгожа...
Незнаёмец, той самы каржакаваты, моцны яшчэ мужчына, зьявіўся хвілінаў праз дзесяць з таго боку, з якога Стах яго не чакаў.
— Можна прысесьці каля вас, малады чалавек? — спытаў ён і сеў побач. Лаўка скрыпнула пад ім, прымяты плашч зашамацеў, — што, не чакалі?
Стах падумаў, што і сапраўды ў іншага ад такога раптоўнага ўзьнікненьня мог бы і сардэчны прыступ здарыцца. Ён жа быў цяпер спакойны, суперспакойны і абыякавы да сваёй будучыні, таму нават не схамянуўся, ня дрогнуў.
— Чаму ж, чакаў, — адказаў Стах ціха, апатычна, але з гэтымі першымі словамі нібы жыцьцё да яго вярнулася, зьявіўся нейкі мандраж і вусны, здаецца, задрыжэлі ўхваляваньні.
— Ну як праца? Бачыў, бачыў — дарабілі. Цудоўна. Цудоўна. Недумаўя, не спадзяваўся, шчыра прызнацца, што ўсё закончыцца гэтак добра, што ўсе нашыя ўмовы будуць выкананыя.
— Якія ўмовы? Мы ж, здаецца, ні пра што не дамаўляліся, апроч таго, што сёньня я прыйду сюды. I тое, гэта была ня ўмова, а хутчэй просьба-загад.
— Гэта я так, пра сваё...
Стах чамусьці раззлаваўся на гэтага чалавека: прышоў, дык рабі сваю справу, а ня лезь зноў з размовамі, роспытамі ды каментарамі. Карціну ён бачыў...
— Але я гляджу, вы незадаволены... Няўжо працай, няўжо карцінай? Ох ужо, гэты вечны сумліў мастака! Колькі творцаў з-за яго зьнішчыла свае лепшыя творы, колькі іх за тое патрапіла ў пекла...
— Мая незадаволенасьць засталася там, а я ўжо тут...
— Я вось што папрашу, малады чалавек, калі ласка, нічога не зьмяняйце ў сваёй карціне. Абяцайце мне. Добра? (Стах маўчаў, не разумеючы, пра што ідзе размова). Пакіньце такою, якая яна ёсьць. Забудзьце пра яе, лічыце, што яе няма. Не перарабляйце, каб не сапсаваць. Памятаеце: не нашкодзь! «Чаканьне» (I назву ведае, падумаў Стах) — ужо ёсьць як факт, як зьява, існуе ў вечнасьці, але хай бы засталася і людзям, і вам. Хай... У вас, я ведаю, шмат цікавых задумаў, шмат вабных ідэяў, дык працуйце над імі, разьвівайце свой стыль далей, а «Чаканьне» - не чапайце, забудзьце. Абяцаеце?