Праз шырокія бакавыя дзверы ў святочна ўбраную залу з суседніх памяшканняў наплываюць усё новыя маскі, беспарадкава збіваюцца ў гурт пасярэдзіне, снуюць, і перакідаюцца, як вечна зменлівыя ўзоры фарбаў калейдаскопа, альбо ціснуцца да сцен, з захапленнем разглядваючы дзівосныя фрэскі, якія, падымаючыся да сіняй, усыпанай зоркамі столі, абдымаюць усю залу, як нейкая казачная пейзажнасць.
Падобна квяцістаму, яркаму востраву жыцця разлеглася зала, амываная палямі калярова-бліскучых фантазіяў, якія, спярша прачнуўшыся ў радасна ўсхваляваных сэрцах мастакоў, цяпер ледзь ужо зразумела, спрошчана і запаволена нашэптваюць нешта мітуслівым душам сённяшняга дня.
Абслуга разносіць на срэбных падносах асвяжальныя напоі, шэрбет і віно. – Уносяць крэслы, ставяць у ваконныя нішы.
З шоргатам рассоўваюцца сцены бакоўкі, і з цемры павольна выкочваецца сцэна, з чырвонабура і жаўтлява прасвечанай абрамоўкай і белымі зубамі ўгары і ўнізе: стылізаваны позях тыгравай пашчы.
Пасярэдзіне сцэны велізарная кулепадобная бутля – з таўшчэзнага шкла, амаль у два чалавечыя росты і вельмі ёмістая. У глыбіні сцэны – ружовыя шаўковыя заслоны.
Каласальныя з чорнага эбэнавага дрэва дзверы адчыняюцца, і ў велічным спакоі ў залу ўваходзіць слон, упрыгожаны золатам і каштоўнасцямі. На ягоным хібе ўвесь у чырвоным кат, тапарышчам сякеры кіруе слана.
З канцоў яго біўняў звісаюць і боўтаюцца аметыставыя ланцугі, павяваюць вееры з павіных пёраў. Расшытыя золатам гуні разынкавага колеру кутасамі звісаюць абапал тулава да самай зямлі. Магутны лоб пад сеткай з блішчастымі камянямі, – абыякава і роўна ступае слон праз святочнае памяшканне.
Вакол яго ціснуцца маскі і захоплена віватуюць стракатую групу знакамітых актораў, якія сядзяць у паланкіне на спіне ў слана: прынц Дарашэ-Ког у турбане і чубатым аграфэ. – Граф дэ Фааст у масцы П’еро побач з ім. Марыянеткі і музыкі, застылыя і нерухомыя, як драўляныя лялькі, – абапал.
Слон даходзіць да сцэны і аднаго за адным хобатам падымае з паланкіна седакоў; воплескі і лямант захаплення, калі слон падымае П’еро і апускае яго ў бутлю, пасля накрывае яе металічным векам, а наверх садзіць прынца.
Музыкі паўколам апускаюцца вакол і дастаюць дзіўныя, тонкія, як бы прывідныя інструменты.
Слон сур’ёзна азірае іх, пасля павольна паварочваецца, ідзе назад да выхаду. Гарэзліва і свавольна, як дзеці, маскі абвешваюцца яму на хобат, вушы, біўні і з вясёлым галёканнем спрабуюць затрымаць яго; але жывёліна амаль і не зважае на гэтыя іхнія завіханні.
Прадстаўленне пачынаецца, аднекуль, як усё роўна з-пад зямлі, ціха ліецца музыка. Лялечны аркестар і марыянеткі застываюць, як нежывыя, як васковыя. Флейтыст з шкляным, дурнаватым тварам глядзіць у столь; дырыжорка-ракако ў парыку і капелюшы з плюмажам, дырыжорская палачка, як бы паднятая, як бы прыслухоўваецца, тонкія пальцы таямніча на вуснах, скажоных у агіднай пажадлівай усмешцы.
На авансцэне марыянеткі; гарбаты карлік у парыку, з вапнава-белым тварам, жахліва вышчараны чорт і бледна напамажаная спявачка з чырвонымі смягла-юрлівымі вуснамі, здаецца, у сатанінскай злосці ведаюць нейкую жудасную таямніцу, якая прымусіла застыць у пахацімскай сутарзе. Вусцішнаць ад выгляду жывой смерці, аж валасы дыбарам, пануе над знерухомленай групай.
Адзін толькі П’еро ў бутлі ў неспакойнай рухавасці, памахвае сваім вастраверхім лямцавым каўпаком, кланяецца, вітаючы ўгары персідскага прынца, які, нага на назе, нярухома паседжвае сабе наверсе бутлі, – пасля зноў кроіць вар’яцкія грымасы.
Яго падскокі і подбрыкі ўводзяць гледачоў у рогат – аж так бо гратэскова ён глядзіцца! Тоўстыя шкляныя сценкі бутлі скажаюць відовішча так неверагодна, што часам вырачаныя вочы П’еро лезуць з арбітаў і дзіка блішчаць, пасля зноў амаль знікаюць, застаюцца толькі лоб і падбародак, альбо патройваецца твар, часам П’еро робіцца тоўсты і азызлы, пасля зноў шкілет шкілетам, высахлы і даўгалыгі, як павук. Альбо шарам надзімаецца трыбух. І кожны бачыць яго інакш, – хто з якога боку бутлі гляне.
На нейкія кароткія імгненні, без ніякай прыкметнай лагічнай сувязі ў постаці як бы штуршкамі прарываецца нейкая прывідная жыццёвасць, якая адразу ж пасля зноў вяртаецца ў ранейшую, вусцішна-трупную здранцвеласць, аж здаецца, быццам уся карціна пераскоквае з мёртвасці ў жыццё і назад, як стрэлка на вежавым гадзінніку з хвіліны на хвіліну – такое дзікае ўражанне.
Адзін раз фігуры нават як бы нават выскачылі з каленных чашак на тры фантастычныя танцавальныя пасажы збоку бутлі, а на заднім плане пачварнае дзіця скурчылася, як бы як у нейкай грахоўнай пакуце.