Вось i Луi Турэ дваццаць пяць гадоў сядаў кожнае ранiцы ў адзiн i той самы цягнiк, бачыў адны i тыя ж твары, i пад пахаю ў яго быў адзiн i той самы загорнуты ў цырату сняданак; увечары нябога вяртаўся ў сваё жытло, якое Мэгрэ называў у думках "домам трох сясцёр". Хоць сёстры i жылi на суседнiх вулiцах, яны закрывалi нябожчыку далягляд, як вялiзны мур.
- У камiсарыят, шэф? - пытаўся шафёр.
- Не. Дамоў.
Гэтым вечарам ён пайшоў з жонкаю ў кiнатэатр на бульвары Бон-Нувэль, той самы, куды хадзiў i Луi Турэ. Яны двойчы прайшлi мiма таго самага тупiка.
- У цябе кепскi настрой? - спыталася жонка.
- Не.
- Ты за ўвесь вечар i слова не сказаў.
- Ты што?.. А я i не заўважыў.
Уранку на горад абрынулася залева. Лiло як з вядра. Вецер вырываў з рук мiнакоў парасоны.
- Такое надвор'е часта бывае на пахаванне, - заўважыла панi Мэгрэ. Багата сёння клопату?
- Яшчэ не ведаю.
- Надзень галёшы.
Мэгрэ так i зрабiў, але ўсё роўна паспеў добра прамокнуць, перш чым удалося сесцi ў таксоўку. Халодныя кроплi сцякалi з капелюша за каўнер.
- На набярэжную Арфэўр.
Пахаванне адбудзецца ў дзесяць. Мэгрэ з нецярпеннем чакаў, калi прыйдзе Нэвэ. Ён вырашыў узяць яго з сабою: а раптам каго-небудзь пазнае на пахаваннi?..
- Ёсць што новае? - спытаўся камiсар у Сантонi. - Не?.. Складзi спiс Жарысавых сяброў, знаёмых, увогуле, усiх, з кiм ён сустракаўся апошнiя гады.
- Я ўжо пачаў.
- Працягвай.
З'явiўся Нэвэ.
- Надвор'е пахавальнае, - буркнуў iнспектар.
У дзесяць яны былi ўжо перад домам Турэ. У знак жалобы з абодвух бакоў дзвярэй былi нацягнуты чорныя палотнiшчы з серабрыстымi махрамi. Ля ганка, на незаасфальтаваных ходнiках стаялi людзi пад парасонамi. Усяго iх было чалавек пяцьдзесят. Многiя заходзiлi ў дом. Вiднелiся людзi i ў суседнiх дварах.
Спачатку прыбыў катафалк. Потым таропка прайшлi святар i хлопчык, якi нёс крыж.
Нiшто не спыняла парываў ветру, мокрая адзежа прыставала да цела. Труна адразу ж намокла.
- Нiкога не пазнаеш? - запытаўся Мэгрэ ў Нэвэ, калi працэсiя рушыла.
Нэвэ пакруцiў галавою.
Жанчына, якой Турэ падараваў парсцёнак, напэўна, не прыйшла. Праўда, на адной кабеце быў лiсiны каўнер, але камiсар заўважыў яе яшчэ раней, калi яна выходзiла з дома насупраць i замыкала дзверы на ключ. I з прысутных мужчын нiкога нельга было ўявiць заўсёднiкам лавак на бульварах.
I ўсё ж Мэгрэ застаўся на пахаваннi да канца. Камiсар двойчы сустрэў позiрк Монiкi. I кожны раз адчуваў, як сцiскаецца яна ад страху.
На могiлках было па калена гразi: магiлу выкапалi на новым участку, куды яшчэ не праклалi дарожкi.
Калi панi Турэ сустракалася позiркам з камiсарам, яна кожны раз уважлiва аглядвала прысутных, паказваючы, што памятае аб ягонай просьбе. Калi ён падышоў да сям'i, якая выстраiлася ў рад ля магiлы, каб выказаць спачуванне, удава шапнула:
- Я нiкога не заўважыла...
Дождж пазмываў пудру з твараў у жанчын, ва ўсiх пачырванелi насы.
Мэгрэ i Нэвэ пачакалi яшчэ хвiлiнку на могiлках i прайшлi ў шынок насупраць. Камiсар заказаў два грогi. А праз некалькi хвiлiн тут была ўжо добрая палова працэсii. Каб сагрэцца, людзi пераступалi з нагi на нагу.
Мэгрэ пачуў абрывак размовы:
- А пенсiю яна за яго атрымае?
- Не. Ён жа быў простым кладаўшчыком у нейкай краме. Такiм пенсii не даюць. Гэта за шваграмi ягонымi жонкi файна жывуць - чыгуначнiкi ўсё-такi. А пан Луi быў у iх увогуле кiмсьцi накшталт сваяка-бедалагi... Вось так вось...
- Дык што ж жонка з дачкою рабiцьмуць?
- Дачка ж працуе... Пакой, можа, здадуць кватаранту...
- Ну што, Нэвэ, хадзем? - прапанаваў Мэгрэ iнспектару.
З машыны сцякала брудная вада. Залева секла i секла.
У камiсарыяце было сыра i холадна, на падлозе вiднелiся брудныя сляды.
- Нiчога новага, Люка?
- Званiў Лапуэнт. З бiстро на плошчы Рэспублiкi. Ён знайшоў пакой.
- Пакой Турэ?
- Ён так думае. Але гаспадыня не надта гаваркая.
- Выклiкалi яе сюды?
- Не. Можа, вы самi лепш туды сходзiце?
Мэгрэ i праўда думаў пайсцi да Лапуэнта, а не сядзець тут у кабiнеце.
Калi Мэгрэ ўвайшоў у бiстро, ён адразу ж знайшоў Лапуэнта: той сядзеў ля камiна i пiў каву.
- Адзiн грог! - заказаў камiсар.
- Дзе гэты пакой? - запытаўся ён у Лапуэнта.
- За два крокi адсюль. Знайшоў зусiм выпадкова. Дом у спiсах не значыцца.
- Ты не памылiўся?
- Не. На вулiцы Ангулем я ўбачыў аб'яву: "Здаецца пакой". Трохпавярховы дом, без кансьержкi. Я пазванiў i папрасiў паказаць пакой. Гаспадыня ў гадах, колiсь, мусiць, была прыгажуня, але цяпер сiвая, аблезлая, тоўстая. Выйшла да мяне ў халаце. Перш чым упусцiць мяне, запыталася, цi здымаю я пакой сабе асабiста i цi адзiн буду жыць. Пакуль яна са мною перагаворвалася, на другiм паверсе прыадчынiлiся дзверы, i я заўважыў вельмi вабную дзяўчыну.
- Бардэль?
- Не зусiм. Але мне здалося, што гаспадыня з гэтымi справамi знаёмая. Пакуль падымалiся наверх, яна запыталася, як я збiраюся плацiць - штомесяц цi часцей, дзе я працую. Пакой - вокнамi на двор. Абсталюнак неблагi. Праўда, як на мой густ, дык зашмат таннага шоўку i аксамiту. Лялька на канапе. У пакоi пахла яшчэ, так бы мовiць, жанчынаю. Гаспадыня пацiкавiлася, хто мне даў адрас. Я ледзь не прагаварыўся, што даведаўся па аб'яве. Шчыра кажучы, мяне ўвесь час бянтэжыла адна з яе цыцак: яна ўсё выслiзгвала з халата. Я сказаў, што паведамiў мне пра пакой адзiн мой сябра. I што сябра гэты жыве ў яе. Яна запыталася хто. Калi я назваў Турэ, то адразу зразумеў, што яна яго ведае. Яна i з твару змянiлася, i голас стаў iншы. "Не ведаю, кажа, такога!" Як адрэзала. А потым пытаецца, цi няма ў мяне звычкi позна вяртацца дамоў. Было ўжо вiдаць, што вырашыла пазбавiцца ад мяне. Але я прыкiнуўся прасцячком. Кажу: "Можа, мой сябра яшчэ тут? Ён удзень не працуе i позна ўстае". Але яна мне: "Дык вы будзеце здымаць пакой цi не?" Буду, кажу. "Плата наперад". Я дастаў кашалёк i, нiбыта выпадкова, выняў фота Турэ. "А, - кажу, - вось i фота майго сябра". Яна зiрнула i кажа: "Не, мы, вiдаць, адно аднаму не падыдзем". I пайшла да дзвярэй. Я хацеў затрымаць яе, але яна папрасiла пакiнуць яе ў спакоi, у яе, бачыце, абед на плiце можа згарэць. Так i развiталiся... Шэф, ды я проста ўпэўнены, што яна яго ведала! Калi я выйшаў на вулiцу, фiранка зварухнулася: яна назiрала за мною.
- Едзем! - сказаў Мэгрэ.
Хаця дом быў за два крокi адсюль, пад'ехалi на машыне. Гаспадыня, якая выйшла адчынiць дзверы, i цяпер была ў халаце.
- Хто там?
- Палiцыя.
- Што вам трэба? - Зiрнула коса на Лапуэнта. - Так i ведала, што нажыву сабе бяду з гэтым малакасосам.
- Думаю, нам будзе зручней перагаварыць у доме.
- А я i не збiраюся трымаць вас на ганку. Мне ад вас хаваць няма чаго.
- Чаму вы не прызналiся, што пан Турэ быў вашым жыльцом?
- Таму, што гэта яго не датычыцца, - зноў змерыла яна Лапуэнта нядобрым позiркам.
Яна ўвяла iх у невялiкую гасцёўню. Грубка тут была напалена як след. Усюды ляжалi стракатыя падушкi з вышытымi на iх кошачкамi, сэрцамi i скрыпiчнымi ключамi. Вокны былi занавешаны шчыльнымi шторамi, i гаспадыня запалiла святло.
- Дык што вам ад мяне трэба?
Мэгрэ выняў з кiшэнi фатаграфiю Турэ.
- Гэта ён?
- Ён. Вы i без мяне ўсё ведаеце.
- Доўга ён у вас жыў?
- Прыкладна два гады. Можа, трохi болей.
- У вас шмат жыльцоў?
- Вядома. Мне адной дом задужа вялiкi. А ў наш час кватэру знайсцi нялёгка.
- Колькi ж iх у вас?
- Цяпер - тры.
- Але адзiн пакой свабодны?
- Той самы, што я паказвала гэтаму малойчыку. I цяпер шкадую, што не была асцярожлiвая.
- Што вы ведаеце пра пана Турэ?
- Цiхi i сцiплы чалавек. Нiкому не замiнаў. Працаваў уначы...